Του Κωνσταντίνου Ζαχαρίου
Στα βαθιά μπήκε η συζήτηση στο Εργατικό Συμβουλευτικό Σώμα (ΕΣΣ) σε σχέση με τον κατώτατο μισθό και το πλαίσιο τηλεργασίας, με την Υπουργό Εργασίας να θέτει ως στόχο τη λήψη σχετικών αποφάσεων εντός Μαΐου.
Κατά τη χθεσινή συνεδρία του Σώματος κατατέθηκε στους κοινωνικούς εταίρους προσχέδιο του περιγράμματος που θα διέπει την εφαρμογή του εθνικού κατώτατου μισθού καθώς και προσχέδιο νομοσχεδίου σε σχέση με το θεσμικό πλαίσιο το οποίο θα διέπει την τηλεργασία. Επίσης, όπως δήλωσε η Ζέτα Αιμιλιανίδου μετά τη συνεδρία, δόθηκε περιθώριο ενός μηνός στους κοινωνικούς εταίρους, προκειμένου να καταθέσουν τις απόψεις τους. Ανέφερε ακόμη ότι τα νομοσχέδια θα σταλούν στη Νομική Υπηρεσία, προκειμένου να τύχουν του απαραίτητου νομοτεχνικού ελέγχου.
Η Υπουργός Εργασίας έκανε ιδιαίτερα αναφορά στον κατώτατο μισθό, λέγοντας ότι θα βοηθήσει τόσο τους εργαζόμενους όσο και τις επιχειρήσεις, αφού θα εξαλειφθεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός. Απέφυγε ωστόσο να αναφερθεί στις σκέψεις του Υπουργείου Εργασίας όσον αφορά το ύψος στο οποίο θα καθοριστεί ο κατώτατος μισθός.
ΠΕΟ: Στήριξη των συλλογικών συμβάσεων
Σε δηλώσεις της η ΓΓ της ΠΕΟ, Σωτηρούλα Χαραλάμπους, τόνισε ότι η εισαγωγή του κατώτατου μισθού πρέπει να γίνει με τρόπο ώστε να ενισχυθούν οι συλλογικές συμβάσεις και η δυνατότητα για επέκτασή τους σε όλο τον κλάδο τον οποίο καλύπτει η κάθε μια. Δηλαδή, πρόσθεσε, να μην έρθει ο κατώτατος μισθός και να διαβρώσει τις συλλογικές συμβάσεις και τα δικαιώματα των εργαζομένων. Υπογράμμισε επίσης ότι το ύψος του κατώτατου μισθού πρέπει να διασφαλίζει αξιοπρεπή διαβίωση στους εργαζόμενους. Τόνισε ακόμη ότι πρέπει να υπάρχει μηχανισμός αύξησης του ύψους του κατώτατου μισθού σε τακτά χρονικά διαστήματα, επισημαίνοντας ότι λόγω της ακρίβειας έχει μειωθεί η αγοραστική δύναμη των μισθών.
Όσον αφορά την τηλεργασία, η Σ. Χαραλάμπους τόνισε ότι η ΠΕΟ έχει θέσει πολύ έντονα την ανάγκη για κατοχύρωση των δικαιωμάτων των εργαζομένων και διασφάλιση της ασφάλειας και της υγείας των επηρεαζόμενων.
Ο κατώτατος μισθός έχει οριστεί με υπουργικό διάταγμα στα 855 ευρώ και ισχύει στην Κύπρο από το 2011
Γράφει ο Ευαγόρας Προκοπίου
Μεγάλη συζήτηση πραγματοποιείται τον τελευταίο καιρό σε σχέση -ευρύτερα- με εργασιακής υφής θέματα αλλά κυρίως για προτάσεις, τοποθετήσεις και προσεγγίσεις για το εάν πρέπει, πότε και πώς θα αυξηθεί ο κατώτατος μισθός.
Προτάσεις από κόμματα
Η συζήτηση άρχισε από το 2017 και κορυφώθηκε εν μέσω προεκλογικής περιόδου, ενώ πρόσφατα έχει επίσης αποτελέσει σημαντικό θέματα σε πολιτικές συζητήσεις. Κόμματα προωθούν πρόταση για αύξηση του κατώτατου μισθού και μάλιστα πάνω τα 1.000 ευρώ. Την ίδια ώρα η κυβέρνηση απαντά ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα συζητηθεί όταν η ανεργία αποκλιμακωθεί σημαντικά και πιο ειδικά όταν περιοριστεί στο 5%.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία η ανεργία στην Κύπρο βρίσκεται σε ποσοστό 8,5%. Βάσει αυτού του δεδομένου είναι αντιληπτό ότι μέχρι να πέσει στο 5% υπάρχει ακόμη δρόμος.
Αξιοποίηση ή εκμετάλλευση
Την ίδια ώρα ο κατώτατος μισθός έχει αποτελέσει τον κανόνα -σε κάποιες περιπτώσεις αποτελεί και το καλό σενάριο- στην αγορά, αφού τυγχάνει ευρύτερης εφαρμογής, ενώ κανονικά πρόκειται για μια ρύθμιση που αφορά ανειδίκευτους εργάτες (π.χ. καθαριστές, γραφείς ή φρουρούς). Μάλιστα, ο κατώτατος μισθός εφαρμόζεται για έξι μήνες και στο ενδεχόμενο που ο εργαζόμενος παραμείνει στην εργασία του, τότε το ποσό ανεβαίνει. Ο κατώτατος μισθός έχει οριστεί με υπουργικό διάταγμα στα 855 ευρώ και ισχύει στην Κύπρο από το 2011.
Την ίδια ώρα οι απολαβές εργαζομένων τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, καθορίζονται από συλλογικές συμβάσεις, εκεί και όπου υπάρχουν συνδικαλιστικές οργανώσεις που συζητούν με την εργοδοτική πλευρά. Αυτό βεβαίως έχει οδηγήσει πολλούς εργοδότες να εφαρμόζουν το μέτρο του κατώτατου μισθού ακόμη και για πτυχιούχους νέους, η για καταρτισμένα και έμπειρα άτομα που βρέθηκαν -κατά τα προηγούμενα χρόνια- χωρίς εργασία. Οι φωνές για εκμετάλλευση των εργαζομένων είναι πολλές, ωστόσο, η ανάγκη πολλών εργαζομένων για μια δουλειά και έναν μισθό είναι μεγάλη που οδηγεί σε συμβιβασμούς.
Παράλληλα, πολλοί εργαζόμενοι πέφτουν θύματα εργοδοτών που δεν πληρώνουν τις αργίες με περισσότερα χρήματα ή ουσιαστικά «εγκλωβίζουν» με καθεστώς μερικής απασχόλησης τους εργαζόμενους (π.χ. με εξάωρη απασχόληση ανά ημέρα) που στο τέλος καταλήγουν να αμείβονται με λίγα χρήματα για οκτάωρη εργασία πενθημέρου ή για πολλές ώρες με το ίδιο ποσό ανεξαρτήτως ημέρας της εβδομάδας, καθημερινής, Σαββατοκύριακου ή αργίας. Η απορρύθμιση στα εργασιακά θέματα, αποτελεί ένα απότοκο της οικονομικής κρίσης το οποίο δύσκολα επιλύεται με πολιτικές αποφάσεις.
Γιατί αντιδρούν οι εργοδοτικές οργανώσεις
Στο σενάριο αύξησης του κατώτατου μισθού αντιδρούν έντονα οι εργοδοτικές οργανώσεις. Τα βασικά επιχειρήματα της εργοδοτικής πλευράς αφορούν κυρίως τα ακόλουθα σημεία:
1. Λόγω των χρόνων εντός οικονομικής κρίσης δεν είναι ακόμη αρκετά εύρωστες οι επιχειρήσεις για αύξηση μισθών.
2. Παράπονα για τις φορολογίες που τέθηκαν εντός Μνημονίου ή για το ύψος διαχρονικά υψηλών φόρων (εισοδήματος, επί των καταθέσεων, ΦΠΑ κ.α.).
3. Άλλα κόστη όπως αυτό των καυσίμων ή του ηλεκτρισμού είναι στα ύψη και δεν αντέχουν άλλα κόστη στις επιχειρήσεις τους.
4. Αυτοί που αξίζουν περισσότερα αμείβονται αντίστοιχα, οπότε δεν υπάρχει λόγος εγκλωβισμού σε ένα ξεπερασμένο μοντέλο καθορισμού μισθών.
Τελικά η αγορά ρυθμίζει τους μισθούς
Βάσει των πιο πάνω ρυθμίσεων, δεδομένων, ενίοτε κάποιων αυθαίρετων πρακτικών αλλά και του βασικού κανόνα της προσφοράς και της ζήτησης, από τη μια έχει δημιουργηθεί η κοινή αντίληψη ότι ο κάθε νεοεισερχόμενος στην αγορά εργασίας ή ο νέος εργαζόμενος σε μια επιχείρηση θα πάρει τον κατώτατο μισθό, ανεξαρτήτως προσόντων, ικανοτήτων ή εμπειρίας.
Η προσφορά και η ζήτηση είναι που καθορίζουν και τις απολαβές των εργαζομένων σε μεγάλο βαθμό. Η ρύθμιση του κατώτατου θα έπρεπε να ισχύει μόνο για εργαζόμενους, οι οποίοι λόγω προσόντων ή ικανοτήτων δεν θα λάβουν μεγάλες αυξήσεις για το έργο τους ή γενικά εύκολα μπορούν να αντικατασταθούν. Η εφαρμογή όπως έχει διαμορφωθεί στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια αδικεί, σε πολύ μεγάλο βαθμό, πτυχιούχους νέους, ικανούς εργαζόμενους, καταρτισμένους, έμπειρους και μάλιστα με πολλά προσόντα.
Το 2020 η όποια αύξηση στον κατώτατο μισθό και εάν όλα κυλήσουν ομαλά
Καταληκτικά η brief επιχειρεί να απαντήσει και το ερώτημα που τίθεται μέσω του τίτλου: Πότε θα αυξηθεί ο κατώτατος μισθός; Η απάντηση μάλλον κρύβεται -χρονικά- κάπου στο 2020. Η πορεία αποκλιμάκωσης της ανεργίας, όπως παρουσιάζεται και στο ακόλουθο γραφικό, δείχνει ότι η τάση δεν είναι τόσο ισχυρή που να περιορίσει το ποσοστό της ανεργίας στο 5% εντός των επόμενων μηνών.
Με μια σταθερή πορεία ανάκαμψης της οικονομίας και βεβαίως δίχως απρόοπτα που μπορούν να περιορίσουν τις προοπτικές ανάπτυξης, η ανεργία μπορεί να περιοριστεί πέριξ του 5% ακόμη και περί τα τέλη του 2019 ή αρχές του 2020. Συνεπώς, η όποια συζήτηση για αύξηση του κατώτατου μισθού είναι λογικό και επόμενο να φουντώσει το 2020. Καλώς εχόντων των πραγμάτων μέχρι τότε η συζήτηση για το μέτρο θα πρέπει να αφορά μόνο το εργατικό δυναμικό για τις κατηγορίες που αποκλειστικά αφορά, δηλαδή των ανειδίκευτων εργατών.
