Η Παγκόσμια Ημέρα Πόλεων γιορτάζεται από το 2014 και κάθε χρόνο στις 31 Οκτωβρίου μετά από ψήφισμα του ΟΗΕ το 2013. Η μέρα αυτή προωθεί το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας σε σχέση με την παγκόσμια αστικοποίηση, ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των χωρών μέσω της δημιουργίας ευκαιριών για την αντιμετώπιση της αστικοποίησης, και συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας βιώσιμης αστικής ανάπτυξης σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η αστικοποίηση δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη δημιουργία νέων μορφών κοινωνικής ενσωμάτωσης, περαιτέρω ισότητας, αυξημένη προσβασιμότητα σε υπηρεσίες και ευκαιρίες, και συμμετοχής σε δραστηριότητες που να αντανακλούν τη διαφορετικότητα εντός πόλεων, χωρών, αλλά και του πλανήτη γενικότερα. Ωστόσο, πολύ συχνά αυτά δεν περιλαμβάνονται στην αστική ανάπτυξη, καθώς, η ανισότητα και ο αποκλεισμός αφθονύν, συχνά σε ποσοστά μεγαλύτερα του μέσου όρου, εις βάρος της βιώσιμης ανάπτυξης η οποία επωφελεί την κοινωνία στο όλο της.
Στα πλαίσια αυτά εγκαθιδρύθηκε από το 2014 ο θεσμός “Urban October“, ο οποίος δίνει την ευκαιρία στους πολίτες να συμμετάσχουν σε μια σειρά συζητήσεων γύρω από τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που προκύπτοπυν από τις ταχύτατες μεταβολές που παρατηρούνται στις πόλεις. Κάθε Οκτώβρη λοιπόν, άτομα που ενδιαφέρονται για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη, είτε εκπροσωπούν κυβερνήσεις, είτε τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, ή πανεπιστήμια, ΜΚΟ, και κοινότητες, μπορούν να λάβουν μέρος στις διαδικτυακές ή τις φυσικές δραστηριότητες, εκδηλώσεις και συζητήσεις.
Για το 2021 το “Urban October” εστιάζει στην κλιματική κρίση, συμπεριλαμβάνοντας ωστόσο δραστηριότητες που αφορούν όλα τα φάσματα της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης.
Παγκόσμια Ημέρα Πόλεων 2021: Προσαρμόζοντας τις πόλεις για την ανθεκτικότητά τους στο κλίμα
Το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Πόλεων για το 2021 είναι “Προσαρμόζοντας τις πόλεις για την ανθεκτικότητά τους στο κλίμα” (Adapting Cities for Climate Resilience), υπενθυμίζοντάς μας το γεγονός πως η κλιματική αλλαγή θα έχει τεράστιο αντίκτυπο στους κατοίκους των πόλεων, με εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων να αντιμετωπίζουν φαινόμενα όπως πλημμύρες, ψηλότερη στάθμη της θάλασσας, καταιγίδες, και μεγαλύτερες περιόδους ακραίων θερμοκρασιών. Τουλάχιστον 130 παραθαλάσσιες πόλεις με πληθυσμό πέραν του 1 εκατ. υπολογίζεται να επηρεαστούν από πλημμύρες, με τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού που ζουν σε υποανάπτυκτες από άποψης υποδομών περιοχές, να διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο.
Οι πόλεις ανά το παγκόσμιο ενθαρρύνονται να διοργανώνουν εκδηλώσεις στα πλαίσια της Παγκόσμιας Ημέρας Πόλεων για την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τη βιώσιμη αστικοποίηση. Πολλά αστικά κέντρα απέτυχαν να επενδύσουν στην ανθεκτικότητα των πόλεων είτε λόγω έλλειψης χρηματοδότησης, ικανότητας, ευαισθητοποίησης, ή σχεδίων δράσης που να εστιάζουν στις προσπάθειες για τη μείωση της φτώχειας και την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Η δημιουργία πιο βιώσιμων, ανθεκτικών στο κλίμα πόλεων, προϋποθέτει την αντιμετώπιση μιας σειράς ζητημάτων όπως η μείωση της φτώχειας, η διασφάλιση των βασικών υπηρεσιών βιοπορισμού, η παροχή προσβάσιμης, οικονομικά προσιτής και επαρκούς στέγασης, οι επενδύσεις σε υποδομές, η αναβάθμιση των οικισμών, και η διαχείριση των οικοσυστημάτων. Οι επιτυχημένες, καλά διοικούμενες πόλεις μειώνουν δραστικά τους κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα για τους πληθυσμούς τους.
Όταν οι αστικές κοινωνίες εμπλέκονται στις διαδικασίες διαμόρφωσης πολιτικών και λήψης αποφάσεων, και λαμβάνουν οικονομική υποστήριξη, επιτυγχάνεται η ενσωμάτωσή τους και τα αποτελέσματα των διαδικασιών είναι πιο ανθεκτικά. Ας βάλουμε τις κοινωνίες στην καρδιά των πόλεων του μέλλοντος
Αντόνιο Γκουτέρες, Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ
Στόχοι που έχουν τεθεί από τον ΟΗΕ για την Παγκόσμια Ημέρα Πόλεων 2021:
[1] Αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με την προσαρμογή των πόλεων στην κλιματική αλλαγή και την αστική ανθεκτικότητα
[2] Η ενθάρρυνση για αποτελεσματικές δράσεις για το κλίμα σε τοπικό επίπεδο, με την ανταλλαγή γνώσεων σχετικά με τα αποδοτικά και αποτελεσματικά αστικά συστήματα
[3] Συμβολή στην εφαρμογή της Νέας Αστικής Ατζέντας (New Urban Agenda), το Πλαίσιο Sendai για τη Μείωση των Κινδύνων Καταστροφών, και τη Συμφωνία των Παρισίων για την Κλιματική Αλλαγή για την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Για την επίτευξη των επί μέρους στόχων ο ΟΗΕ αναφέρει μέσω σχετικού σημειώματος που δημοσίευσε, συγκεκριμένες στρατηγικές που μπορούν να συμβάλουν προς την επιθυμητή κατεύθυνση:
– Η ανθεκτικότητα να προσεγγίζεται ολιστικά: Πολυτομεακή, πολυδιάστατη και πολυμερής προσέγγιση που να λαμβάνει υπόψη την πολυπλοκότητα των αστικών συστημάτων
– Προσεγγίσεις που να ενσωματώνουν τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού: Υποστήριξη των ευάλωτων μέσω του σχεδιασμού, της δόμησης και της διαχείρισης του αστικού περιβάλλοντος, αλλά και μέσω της καλλιέργειας πρακτικών διακυβέρνησης χωρίς αποκλεισμούς.
– Επένδυση σε ανθεκτικές στο κλίμα, πιο βιώσιμες υποδομές, και διασφάλιση της πρόσβασης σε βασικές αστικές υπηρεσίες.
– Αναζήτηση λύσεων που να βασίζονται στη φύση και υιοθέτηση προσεγγίσεων προσαρμογής που να βασίζονται στο οικοσύστημα: Οι προσπάθειες μετριασμού των κλιματικών επιπτώσεων και της προσαρμογής των πόλεων να δημιουργούν πρόσθετα οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη, πέραν της αποτελεσματικής αντιμετώπισης απρόβλεπτων μελλοντικών καιρικών φαινομένων.
– Ενσωμάτωση των στρατηγικών προσαρμογής των πόλεων στο κλίμα στην ευρύτερη αναπτυξιακή ατζέντα, συμπεριλαμβανομένης και της αντιμετώπισης του κορωνοϊού: Η ενσωμάτωση της κλιματικής ανθεκτικότητας στις πόλεις θα τονώσει τις τοπικές οικονομίες και θα περιορίσει το κόστος και την αναστάτωση που θα προκαλούν μελλοντικές καταστροφές λόγω του κλίματος. Η ανάκαμψη προσφέρει ευκαιρίες για τη μεταμόρφωση των σύγχρονων αστικών οικονομιών, κάνοντάς τις πιο βιώσιμες, κοινωνικά δίκαιες και ανθεκτικές μέσω της επιτάχυνσης εφαρμογής καινοτόμων, πράσινων και ολοκληρωμένων λύσεων. Κάθε απάντηση σε κρίση, όπως και η πανδημία, θα πρέπει να συμβάλλει στην οικοδόμηση ανθεκτικότητας για το μέλλον.
Κυριάκος Κωνσταντά
