Η κινητικότητα αποτελεί βασικό «όπλο» στα χέρια των πόλεων για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων τους, τη διασφάλιση της υγείας τους, την ενίσχυση της συνεκτικότητας μεταξύ των μερών της τοπικής κοινωνίας, αλλά και αφορμή για την εισαγωγή περιβαλλοντικά φιλικών πολιτικών. Ήδη παρατηρείται ότι οι πόλεις ανά το παγκόσμιο έχουν αρχίσει να κάνουν μεγάλα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.
Σύμφωνα με εσωτερική έρευνα που πραγματοποίησε το Eurocities*, το 65% των μεγάλων δήμων έχει διευρύνει τους κλιματικούς τους στόχους, αυξάνοντας τις φιλοδοξίες τους ιδιαίτερα μετά την υπογραφή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (European Green Deal) και την υιοθέτηση του νόμου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Κλίμα (EU Climate Law). Η κινητικότητα συγκεκριμένα, είναι ένας από τους βασικούς τομείς που οι πόλεις εστιάζουν για την επίτευξη των συγκεκριμένων περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων.
Αυτό που παρατηρείται είναι ότι οι δράσεις για την προώθηση της αστικής κινητικότητας έχουν αρχίσει να αποφέρουν εμφανή αποτελέσματα στις πόλεις. Στο Λονδίνο για παράδειγμα, οι Αρχές, έχουν διευρύνει την κυκλοφοριακή ζώνη με πολύ χαμηλούς ρύπους (Ultra-low emission zone), για την αντιμετώπιση του φαινομένου της μόλυνσης του αέρα, κάτι που έχει ενθαρρύνει την απόσυρση των πετρελαιοκίνητων οχημάτων από τους πολίτες (στο Λονδίνο αποσύρονται περίπου έξι φορές πιο γρήγορα από το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο). Στο Μπιλμπάο έχει ήδη υιοθετηθεί στους πλείστους δρόμους εντός της πόλης το όριο ταχύτητας των 30 χλμ./ώρα., κάτι που μείωσε τις τροχαίες συγκρούσεις κατά 22,9% σε διάστημα ενός χρόνου.
Μέχρι το τέλος του 2021, η Ευρωπαϊκή Κομισιόν αναμένεται να αποκαλύψει το “Πακέτο Βιώσιμης και Πράσινης Κινητικότητας” (Efficient & Green Mobility Package), μέσω του οποίου θα παρέχονται στις διάφορες αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης τα εργαλεία για την εισαγωγή πιο ασφαλών, βιώσιμων και προσιτών μοντέλων κινητικότητας. Για να διασφαλιστεί η μεγιστοποίηση των οφελών στις πόλεις από το συγκεκριμένο πακέτο, το δίκτυο Eurocities έχει καταθέσει υπόμνημα με συγκεκριμένες εισηγήσεις προς τα κέντρα λήψεως αποφάσεων ούτως ώστε να αναβαθμιστεί ταυτόχρονα και η έννοια της αστικής κινητικότητας. Αυτές οι εισηγήσεις περιλαμβάνουν:
[1] Να αναγνωριστεί ο στρατηγικός ρόλος των πόλεων στη δημιουργία μεγάλων υποδομών κυκλοφορίας και μεταφορών
Οι πόλεις κατέχουν συχνά κεντρική θέση σε ζητήματα μεγάλων ευρωπαϊκών υποδομών κυκλοφορίας και μεταφορών, χωρίς απαραίτητα να συμμετέχουν στις διαβουλεύσεις και τις συζητήσεις όταν λαμβάνονται αποφάσεις που αφορούν τις επενδύσεις. Κάθε φορά που οι υποδομές για τις μεταφορές/μετακινήσεις μεγάλων αποστάσεων και η κινητικότητα σε τοπικό επίπεδο δεν ευθυγραμμίζονται, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα προκύπτουν λειτουργικά ζητήματα, κυρίως σε τοπικό επίπεδο. Η καλύτερη εκπροσώπηση των πόλεων στη διαχείριση των μεγάλων υποδομών θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για τις αρχές της Ε.Ε. Η αναγνώριση των πόλεων ως στρατηγικοί φορείς και η παροχή των κατάλληλων εργαλείων για την ενσωμάτωση των μεταφορών μεγάλων αποστάσεων στον σχεδιασμό της αστικής κινητικότητας, θα συμβάλει ταυτόχρονα στην αποφυγή σημείων κυκλοφοριακής συμφόρησης στο τέλος.
[2] Δημόσιες μεταφορές και ενεργή κινητικότητα
Τα δημόσια μέσα μεταφορών και η ενεργή κινητικότητα είναι βασική «σύμμαχοι» στην προσπάθεια βελτίωσης της βιωσιμότητας και της διασφάλισης της ζωτικότητας της κάθε πόλης. Πρέπει να συμπεριληφθούν στον πυρήνα του επόμενου ευρωπαϊκού πλαισίου αστικής κινητικότητας που θα σχεδιαστεί, διασφαλίζοντας την παροχή αξιόπιστων και προσιτών επιλογών εναλλακτικών μέσω μεταφοράς. Που να δίνουν πραγματικές επιλογές στους πολίτες να απεξαρτοποιηθούν από το ιδιωτικό τους αυτοκίνητο. Το δίκτυο Eurocities καλεί την Ε.Ε. να καταρτίσει ένα αφοσιωμένο σχέδιο δράσης και να στηρίξει την ενεργή κινητικότητα, και να λάβει μέτρα για την ανάπτυξη πράσινων και με ψηφιακές υποδομές δημόσιων μεταφορών.
[3] Επενδύσεις για την αλλαγή συμπεριφορών
Η χρήση πιο περιβαλλοντικά-φιλικών οχημάτων δεν είναι αρκετή για να μειώσει δραστικά τις αρνητικές επιπτώσεις των συμβατικών τρόπων μετακίνησης που κυριαρχούσαν μέχρι σήμερα. Φαινόμενα όπως η κυκλοφοριακή συμφόρηση, το άγχος, και ο υπερβολικός θόρυβος θα συνεχίζουν να ταλαιπωρούν τις πόλεις, εκτός εάν θεσπιστούν νέα μέτρα. Αυτό που προτείνεται για να γίνει η αστική κινητικότητα πιο βιώσιμη είναι ο καθορισμός ζωνών χαμηλών ρύπων (Low-emission zones), πεζοδρομοποιήσεις οδών, και μείωση του κόστους χρήσης των δημόσιων μέσων μεταφοράς. Επίσης, μέσω του σχετικού υπομνήματος, ζητείται από τα κέντρα λήψεως αποφάσεων να παρέχουν στις πόλεις τα απαραίτητα εργαλεία που θα συμβάλουν στη γρήγορη αλλαγή των αντιλήψεων και των συμπεριφορών των πολιτών σε σχέση με την κινητικότητα. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται τα νέα μέτρα οδικής ασφάλειας για τους ευάλωτους χρήστες του οδικού δικτύου, η έρευνα στην οδική συμπεριφορά, και εναλλακτικοί τρόποι διακίνησης αγαθών εντός των πόλεων.
[4] Κοιτάζοντας πίσω στους τελευταίους 20 μήνες
Η πανδημία του κορωνοϊού κατάφερε να συνταράξει τα οικοσυστήματα αστικής κινητικότητας, λόγω των ραγδαίων μεταβολών που παρατηρήθηκαν στα μοτίβα κατανάλωσης και μεταφορών. Στη Μαδρίτη για παράδειγμα, οι αρχές κατέγραψαν μια μείωση της τάξης του 90% τη χρήση των δημόσιων μέσων μεταφοράς κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Από την άλλη, η ποδηλασία σημειώνει έκρηξη σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις. Το δίκτυο Eurocities καλεί την Ευρωπαϊκή Κομισιόν να εξετάσει τις επιπτώσεις που είχε η πανδημία στην αστική κινητικότητα και να οραματιστεί και να αναζητήσει τους τρόπους μέσω των οποίων θα μπορέσει να επιτευχθεί η βιώσιμη αστική κινητικότητα εντός των πόλεων.
ΠΗΓΗ: www.eurocities.eu
*To Eurocities είναι ένα δίκτυο 200+ πόλεων σε 38 διαφορετικές χώρες και εκπροσωπεί 130 εκατομμύρια ανθρώπους. Όραμά του είναι η διασφάλιση μιας καλύτερης ποιότητας ζωής για ολόκληρο τον πληθυσμό.
