Γράφει Δημήτρης Στρατής
Το δάσος είναι οι καινοτομίες στα νομοσχέδια, η βιωσιμότητα και η ποιοτική αναβάθμιση των δήμων και των κοινοτήτων
Μετά από χίλια μύρια κύματα μιας δεκαετίας και επιπλέον 40 πολύωρες συνεδριάσεις της νέας σύνθεσης της Βουλής τα τρία ογκωδέστατα νομοσχέδια για τη μεταρρύθμιση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση οδηγούνται ενώπιον της Ολομέλειας για ψήφιση την ερχόμενη Πέμπτη 3 Μαρτίου.
Όπως πληροφορούμαστε τα δύο ακανθώδη ζητήματα που είναι οι τελικός αριθμός των νέων δήμων και το κατά πόσο θα γίνουν ή όχι δημοψηφίσματα, θα εξελιχθούν σε «ντέρμπι» και σε ένα «πάρε-δώσε» μεταξύ των κομμάτων που θα συνεχιστεί μέχρι και την τελευταία στιγμή.
Ο επικρατέστερος αριθμός ως έχουν τα πράγματα είναι ο τελικός αριθμός των δήμων να μειωθεί σε 20 ή 21 από 30 που είναι σήμερα. Τη θέση αυτή φαίνεται να προκρίνει η πλειοψηφία των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Μικρότερο αριθμό δήμων στηρίζουν ο ΔΗΣΥ (17) και η ΔΗΠΑ (14). Ο τελικός αριθμός θα ξεκαθαρίσει ωστόσο μέσα από το «κόψε – ράψε» των κομμάτων που κρατούν κλειστά τα χαρτιά τους, ώστε να κερδίσουν όσο το δυνατό περισσότερους στόχους, μέσα από πιθανές συμμαχίες.
Μειώνονται οι δήμοι στη Λεμεσό
Δεδομένη πρέπει να θεωρείται η επέκταση του δήμου Λεμεσού, ο οποίος αναμένεται να συνενωθεί με τη Μέσα Γειτονιά και το Τσερκέζ Τσιφλίκ. Σε δημοτικό διαμέρισμα (με υπηρεσίες, ανάδειξη εκπροσώπων) αναμένεται να αναβαθμιστεί η Αγία Φύλα.
Θα προκύψει επίσης ο Δήμος Ανατολικής Λεμεσού αποτελούμενος από τον Άγιο Αθανάσιο, τη Γερμασόγεια και τις κοινότητες Άγιος Τύχωνας, Μουτταγιάκα, Ακρούντα, Φοινικάρια, και Μαθηκολώνη
Ο Δήμος Πολεμιδιών που θα αποτελείται από τον Δήμο Κάτω Πολεμιδιών και την κοινότητα Άνω Πολεμιδιών
Βάσει του αρχικού πλάνου θα υπήρχε και ο Δήμος Δυτικής Λεμεσού τον οποίο θα συναποτελούσαν Ύψωνας, Ασώματος, Σωτήρα, Ερήμη, Κολόσσι, Τραχώνι, Ακρωτήρι, Επισκοπή και Καντού. Λόγω αντιδράσεων κάποιων κοινοτήτων η ΕΔΕΚ έχει τροπολογία συνένωσης του ∆ήµου Ύψωνα µε τα Πολεµίδια και συμπλεγματοποίησης υπηρεσιών των υπόλοιπων κοινοτήτων. Τη θέση αυτή στηρίζουν ο ΔΗΣΥ, ΔΗΠΑ και Οικολόγοι. Το πιθανότερο είναι ότι θα στηριχθεί και από το ΔΗΚΟ, με τη λογική της μείωσης του αριθμού των δήμων.
Συν ένας σε Λευκωσία ή Λάρνακα
Το ΑΚΕΛ υποστηρίζει την δημιουργία ενός νέου Δήμου στην Λευκωσία υπό την ονομασία δήμος Αθαλάσσας ο οποίος θα αποτελείται από τους σημερινούς δήμους Αγλαντζίας, Γερίου και Λατσιών. Υπενθυμίζεται ότι μια τέτοια εξέλιξη βρίσκει σύμφωνο τον Δήμο Αγλαντζιάς ο οποίος με ομόφωνη απόφαση του απέρριψε την συνένωση του με την Λευκωσία.
Στον αντίποδα ο Δημοκρατικός Συναγερμός με τη στήριξη του ΔΗΚΟ και της ΕΔΕΚ προκρίνει τη δημιουργία ξεχωριστού δήμου στην Αραδίππου αντί να συνενοθεί με τον υπόλοιπο δήμο Λάρνακας.
20 δημοψηφίσματα
Με βάση τα προτεινόμενα νομοσχέδια προτείνεται η δημιουργία 20 ή 21 δημοψηφισμάτων ανά σενάριο συνένωσης και αναλόγως του τελικού αριθμού των δήμων. Στο παρελθόν εκφράστηκαν και θέσεις να γίνουν ξεχωριστά δημοψηφίσματα ανά υφιστάμενο δήμο και κοινότητα, σενάριο που φαίνεται να εγκαταλείπεται.
Θέση της κυβέρνησης είναι να διεξαχθεί ένα παγκύπριο δημοψήφισμα ή να μην διεξαχθούν καθόλου δημοψηφίσματα με το αιτιολογικό ότι τίθεται εν αμφιβόλω η εφαρμογή της μεταρρύθμισης. Σχετική τροπολογία για τα δημοψηφίσματα θα καταθέσει ο ΔΗΣΥ.
Προϋπολογισμός και καινοτομίες
Το βασικότερο επιχείρημα για την επιχειρούμενη αύξηση του αριθμού των δήμων είναι ότι θα εγκρίνεται ένας σφαιρικός προϋπολογισμός για το σύνολο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ώστε να μην επιβαρύνονται τα οικονομικά αναλόγως του αριθμού των δήμων.
Το ζήτημα βεβαίως είναι να αυξηθούν τα κονδύλια για την Τοπική Αυτοδιοίκηση καθώς η χώρα μας είναι από τις τελευταίες στις σχετικές δαπάνες στον ευρωπαϊκό χάρτη της τοπικής αυτοδιοίκησης. Επίσης θα πρέπει να διασφαλιστεί η άντληση πόρων από τους δήμους όπως και η βιωσιμότητα τους.
Η εκλογή δημοτικών συμβούλων θα γίνεται με ανόθευτη – απλή – αναλογική, ενώ έχει έχει αφαιρεθεί το όριο για τη δεύτερη κατανομή. Δηλαδή, ένας μικρός εκλογικά συνδυασμός, ανεξαρτήτως εάν έχει καταλάβει έδρα στην πρώτη κατανομή, θα μπορεί να συμμετέχει στην δεύτερη κατανομή, κάτι που ενδυναμώνει τη θέση των μικρότερων κομμάτων και σχηματισμών.
Οι συνεδρίες των δημοτικών συμβουλίων θα μπορούν να είναι ανοικτές και θα βιντεοσκοπούνται για να είναι προσβάσιμες από όλους, ενώ θα εισάγονται νέες διαδικασίες δευτερογενούς ελέγχου. Η συναντίληψη που υπάρχει στη Βουλή είναι να υπάρχει «penalty» κατ’ αποκοπή στην αντιμισθία δημοτικών συμβούλων αναλόγως της συμμετοχής σε συνεδριάσεις, για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο των απουσιών.
Πλαφόν θητειών
Πέραν των δύο θεμάτων που συνήθως μονοπωλούν την συζήτηση για την μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης υπάρχουν πολλά άλλα εξίσου σημαντικά τα οποία έχουν να προσδώσουν στο όραμα της κοινωνίας για εύρωστους δήμους που θα ανταποδίδουν στους δημότες κοινωφελές έργο.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η σύγκληση που προέκυψε για πλαφόν τριών θητειών για δήμαρχους και κοινοτάρχες (για κοινότητες άνω των 100 εκλογέων). Μετά την τελευταία κεκλεισμένων των θηρών συνεδρία της Επ. Εσωτερικών από την απόφαση αυτή εξαιρούνται οι κατεχόμενες κοινότητες. Όσοι έχουν εξαντλήσει τις τρεις θητείες και περισσότερες θα μπορούν να έχουν το δικαίωμα να διεκδικήσουν ακόμη μία θητεία, μέχρι το 2029.
Εκκρεμούν πολλά
Ενισχυμένος θα είναι ο ρόλος των επαρχιακών οργανισμών που θα συσταθούν οι οποίοι θα έχουν τον τελικό λόγο στο ζήτημα των τελικών αδειοδοτήσεων για οικοδομές, αντικαθιστώντας τις Επαρχιακές Διοικήσεις.
Ακόμα και να ψηφιστεί η μεταρρύθμιση, σημαντικά ανοικτά ζητήματα θα παραμείνουν και θα εξεταστούν στο μέλλον από την Επιτροπή Εσωτερικών της Βουλής. Ένα παράδειγμα είναι το δικαίωμα ομάδων πολιτών να προσφεύγουν στην δικαιοσύνη για αποφάσεις των δημοτικών αρχών που τους αφορούν (π.χ. δημιουργία πύργων).
