Λέιντεν, 19-12-2022 – Το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου ανακάλυψε πρόσφατα ότι μια κυπριακή κανάτα από τον 8ο αιώνα π.Χ. διατέθηκε προς πώληση σε μια ολλανδική αγορά έργων τέχνης. Φαίνεται πως απέσπασαν παράνομα το εν λόγω αντικείμενο από την Κύπρο τη δεκαετία του 1970. Στα πλαίσια μιας εορταστικής συνάντησης στο Εθνικό Μουσείο Αρχαιοτήτων (National Museum of Antiquities, NMA) στο Λέιντεν ο δημοπράτης, Hans Raspe, του οίκου δημοπρασιών Omnia επέστρεψε την κανάτα στην Κύπρο. Η Δρ. Μαρίνα Σολομίδου-Ιερωνυμίδου, διευθύντρια του Τμήματος Αρχαιοτήτων, παρέλαβε την κανάτα. Στη συνέχεια την παρέδωσε στον διευθυντή του NMA, Wim Weijland, ως μακροχρόνιο δανεισμό στο μουσείο.
Η αρχαία κανάτα με μεταξύ άλλων πορφυρούς ομόκεντρους κύκλους εμφανίστηκε τον Σεπτέμβρη όταν βγήκε σε δημοπρασία στον οίκο δημοπρασιών Omnia στο χωριό Κόλχαμ του Χρόνινγκεν και εντοπίστηκε από το Τμήμα Αρχαιοτήτων στη Λευκωσία που παρακολουθεί σχολαστικά την κυπριακή πολιτισμική κληρονομιά ανά τον κόσμο. Η Κυπριακή Πρεσβεία και το Τμήμα Αρχαιοτήτων επικοινώνησαν με την Omnia. Κατόπιν παρέμβασης και διερεύνησης εκ μέρους εμπειρογνωμόνων του Εθνικού Μουσείου Αρχαιοτήτων στο Λέιντεν που έχει διεξοδική εμπειρία με κυπριακές αρχαιότητες, διαπιστώθηκε ότι η κανάτα αγοράστηκε στο χρονικό διάστημα μεταξύ Απρίλη του 1974 και Ιούλη του 1975 και πιθανόν να μεταφέρθηκε λαθραία από τη χώρα λίγο μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1974. Ήταν επίσης εφικτό να αναχθεί η προέλευση της αρχαίας κανάτας στην περιοχή της Κύπρου που βρίσκεται υπό παράνομη κατοχή από τον τουρκικό στρατό από το 1974.
Ο δημοπράτης Raspe δήλωσε την ομιλία του ότι ο οίκος δημοπρασιών Omnia είναι υπέρμαχος μιας αγοράς τέχνης που διέπεται από διαφάνεια και στην οποία δεν υπάρχει χώρος για παράνομες αγοραπωλησίες ή αγοραπωλησίες λεηλατημένων έργων τέχνης. «Για αυτόν τον λόγο συνεργαζόμαστε πάντα σε περιστατικά ταυτοποιημένων λεηλατημένων έργων τέχνης στα πλαίσια της διαμεσολάβησης για να επιστραφεί ένα αντικείμενο στον νόμιμο ιδιοκτήτη του», δήλωσε ο Raspe. Η Δρ. Σολομίδου επισήμανε ότι η Κύπρος παρακολουθεί την παγκόσμια αγορά τέχνης αδιάλειπτα. Μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 πολλά πολύτιμα και αναντικατάστατα αρχαία αντικείμενα, μεταξύ άλλων και θρησκευτικά έργα τέχνης, όπως εικόνες, κλάπηκαν και εμφανίστηκαν στο παράνομο εμπόριο έργων τέχνης.
Η πρέσβειρα της Κύπρου, η εξοχότητα της, κ. Frances Lanitou Williams, ανέφερε στην ομιλία της ότι η πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της Κύπρου περιλαμβάνει 12 000 χρόνια ιστορίας. «Στο διάβα του χρόνου εντοπίσαμε πολλές κυπριακές αρχαιότητες στην αγορά, οι οποίες διατίθενται προς πώληση σε διάφορες τιμές. Αυτό είναι αδιανόητο για εμάς τους Κύπριους δεδομένου ότι δεν μπορεί να κοστολογηθεί το παρελθόν, η ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά ενός λαού. Συνεπώς, οι ενέργειες των κυρίων Raspe και Weijland με χαροποίησαν ιδιαίτερα.» Λόγω της μακροχρόνιας εξαιρετικής σχέσης μεταξύ της Κύπρου και του Εθνικού Μουσείου στο Λέιντεν, το Τμήμα Αρχαιοτήτων αποφάσισε να παραχωρήσει την αρχαία κανάτα στο μουσείο ως αντικείμενο μακροχρόνιου δανεισμού.