Γράφει ο Sam Albatros
Tην τελευταία φορά που είδα τον μπαμπά μου ήταν όταν με πήγε για γαστροσκόπηση, ήταν την τελευταία μέρα του Nοεμβρίου του 2021. Στη συνέχεια μαλώσαμε όσο άσχημα όσο δεν έχουμε μαλώσει ποτέ. Μαλώσαμε επειδή δεν μπορεί να δεχτεί ότι είμαι ένα αγόρι που δεν είναι καλό στο να είναι αγόρι, ένα αγόρι που ερωτεύεται αγόρια. Εκτός των άλλων που μου είπε και για τα οποία έχω γράψει στο FB, μου είπε «να μη με ξαναπάρεις ποτέ τηλέφωνο» και ορκίστηκα να το τηρήσω. Τόσο ήμουν συγχυσμένος, που δε μου πέρασε από το μυαλό πόσο αστεία ακούγεται η φράση «να μη με ξαναπάρεις ποτέ τηλέφωνο» στα χείλη ενός ανθρώπου που συνέχεια λέει «μεγάλοι άνθρωποι είμαστε, να μας παίρνεις πιο συχνά».
Αυτόν τον σχεδόν 1.5 μήνα που έμεινα Ελλάδα δεν τον είδα άλλο: ούτε στις γιορτές, ούτε στα γενέθλιά του, ούτε στην ονομαστική μας γιορτή πριν λίγες μέρες (έχουμε το ίδιο όνομα). Προσπάθησε να με καλέσει στο κινητό κάποιες φορές και δεν το σήκωσα καθώς ήμουν στα όρια του mental breakdown. Προσπάθησε να με καλέσει κι από το άλλο μου προφίλ στο Facebook, όμως τον έκανα mute προσωρινά. Αυτό το προσωρινά που έγινε για πάντα.
Σήμερα ήταν η πρώτη μέρα της καινούργιας μου δουλειάς σε πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Στη μέση ενός εισαγωγικού μίτινγγκ που έγινε online, βλέπω να με παίρνει τηλέφωνο η αδερφή μου. Πρώτα στο viber και μετά κανονικά. Απολογούμαι σε όσους είναι παρών στο μίτινγκ και το τηλέφωνο. Ήξερα από εκείνη τη στιγμή ότι με το που σηκώσω αυτό το τηλέφωνο, κάτι κακό θα συμβεί. η αδερφή μου δε με καλεί ποτέ κανονικά, καθώς είναι ακριβό και όλη η οικογένεια δεν τα πάει καλά οικονομικά. Όταν κατάφερα να ξεκλέψω λίγο χρόνο της έστειλα μήνυμα στο viber «είμαι σε μίτινγκ, είναι κάτι επείγον;» Και μου απάντησε «αφορά τον μπαμπά». Προσευχήθηκα το μίτινγγκ να μην τελειώσει ποτέ. Το powerpoint τους να έχει έναν ατέλειωτο αριθμό slides και να αλλάζουν μέρες και νύχτες καθώς αλλάζουν τα slides, αλλά εμείς να συνεχίζουμε. Με το που τελειώσαμε σηκώθηκα συμμάζεψα, ήπια νερό, πήγα τουαλέτα, άλλαξα ρούχα.
Έκανα ό,τι μπορούσα για να καθυστερήσω αυτό το τηλεφώνημα. Ήξερα ότι με το που πάρω τηλέφωνο την αδερφή μου ο μπαμπάς θα πεθάνει. Έτσι που πρέπει να φάνηκα πολύ ψύχραιμος στο τηλέφωνο: όταν μου είπε η αδερφή μου ότι ο μπαμπάς πέθανε, της απάντησα ασυναίσθητα «οκ». Σα να μου έλεγε ότι ο φαγητό είναι έτοιμο, ή ότι το νερό ζεστάθηκε και πρέπει να κλείσει το θερμοσίφωνο.
«Ας μου κάνεις ένα εγγόνι κι ας πεθάνω» έλεγε ο μπαμπάς. Πέραν του να παντρευτώ γυναίκα και να κάνω παιδιά, ο άλλος διακαής πόθος του ήταν να γίνω καθηγητής σε πανεπιστήμιο. Πέθανε την πρώτη μέρα που έγινα. Έγινα όχι επειδή το ήθελα ή για να του κάνω τη χάρη, αλλά επειδή έχω ανάγκη τα χρήματα. Όμως εκείνος δεν το γνώριζε, δεν του είπα για αυτή τη δουλειά. λες και με κάποιο τρόπο το ψυχανεμίστηκε και μπορούσε πλέον να πεθάνει ήσυχος. Έίχα επισήμως ενηλικιωθεί με αυτή τη δουλειά που εξασφάλισα, δεν μπορούσε να μου διδάξει τίποτα άλλο. Ή ίσως ήταν πεπεισμένος ότι ο άλλος διακαής του πόθος δε θα πραγματοποιηθεί ποτέ. Ίσως αν είχε κάτι ακόμα να περιμένει από εμένα (π.χ. γυναίκα & παιδί) να μην πέθαινε τόσο νωρίς, θα έγραφε κάποιος που πάσχει από queer shame.
Μια άλλη ανάγνωση είναι ότι τον σκότωσα εγώ. Η καρδιακή προσβολή που οδήγησε στον θάνατο του μπαμπά μου ξεκίνησε στο μέρος όπου με είδε τελευταία φορά, στο μέρος όπου είχαμε μαλώσει τόσο άσχημα. Σήμερα ήταν η πρώτη μέρα που πάτησε σε εκείνο το μέρος από τότε. Ήταν μόνος με τη μητέρα μου και όλοι οι άλλοι πολύ μακριά για να τους βοηθήσουν. Η μητέρα μου κάλεσε ασθενοφόρο (ένας θεός ξέρει πως πήρε τηλέφωνο γιατί δεν τα πάει καλά με τα κινητά και εκεί δεν είχαν σταθερό). Το ασθενοφόρο δεν ήρθε ποτέ και η μητέρα μου 71 χρονών με δυσκολίες κίνησης, περπάτησε τόσα σκαλιά για να τον πάει στο αυτοκίνητο. Όμως ήταν πολύ αργά, ήταν ήδη νεκρός όταν έφτασε.
Αυτή τη στιγμή του γίνεται νεκροψία για να διαπιστώσουν τα ακριβή αίτια του θανάτου του και πιο νοσοκομείο θα τον χρεωθεί. Ο μπαμπάς μου είχε πολλά προβλήματα υγείας και είχε βρεθεί σε ασθενοφόρα πολλές φορές. όταν σπούδαζα Θεσσαλονίκη, κάθε φορά που έβλεπα ασθενοφόρο, φοβόμουν & σκεφτόμουν τον μπαμπά μου μέσα σε ένα. Χαζομάρα που φοβόμουν τα ασθενοφόρα: αν ήταν μέσα σε κάποιο ασθενοφόρο ο μπαμπάς μου ίσως να μην πέθανε. Τόσο ήξερα & εγώ.
Πέθανε από ένα ασθενοφόρο της Θεσσαλονίκης που δεν ήρθε ποτέ.
Μετά την κλήση με την αδερφή μου πήρα τη μητέρα μου. Δε θέλω να μπω σε λεπτομέρειες για να μη βγάλω προς τα έξω το δικό μου queer shame για το αν/πως σκότωσα τον μπαμπά μου. Με το που έκλεισε το τηλέφωνο, και ενώ ήμουν εξαιρετικά ήρεμος, άρχισα να πλαντάζω στο κλάμα χωρίς προειδοποίηση. Τόσο δυνατά που ο συγκάτοικός μου με άκουσε από το διπλανό δωμάτιο. Έτρεξα στο μπάνιο και άνοιξα το νερό στο τέρμα. Το μόνο που μπορούσα να σκεφτώ είναι πως κλαίω με όση μανία και λυγμούς διαβάζεις ότι κλαίγανε στα αρχαιοελληνικά δράματα. Μόνο που οι δικές μας queer ζωές δεν έχουν τίποτα αρχαιοελληνικό: είναι μια κακή σαπουνόπερα, και σήμερα πήρα την επίσημη επιβεβαίωση.
Βγήκα από το μπάνιο μετά από ώρα και γύρισα στο δωμάτιό μου. Ο συγκάτοικος με ρώτησε αν είμαι καλά και του είπα ναι. Δε θέλω να πω σε κανέναν κοντινό μου άνθρωπο ότι ο μπαμπάς μου πέθανε γιατί τότε θα πάψω να είμαι εγώ και θα γίνω απλά κάποιος του οποίου ο μπαμπάς έχει πεθάνει. Κάποιος που χρειάζεται ειδική μεταχείριση, κάποιος που τον έχει αγγίξει ο θάνατος.
Μην ξέροντας τι να κάνω, ως πιστό παιδί του διαδικτύου έψαξα στο ίντερνετ «τι κάνεις όταν πεθαίνει ο μπαμπάς σου». Πρώτη και τελευταία κηδεία στην οποία πήγα ήταν της γιαγιάς μου και τη θυμάμαι τόσο ζωντανά παρ’ ότι ήμουν πολύ μικρός. Δεν έχω καταφέρει να πάω ποτέ σε καμία άλλη. Μισώ τέτοιες κοινωνικές performances όσο τίποτα άλλο, και ειδικά τις κηδείες.
Όταν με ρώτησαν πριν από καιρό «δηλαδή στην κηδεία σου δε θέλεις κόσμο;» απάντησα «τι με νοιάζει, αφού δε θα είμαι εκεί».
Και τώρα καλούμαι να παρευρεθώ σε αυτή του μπαμπά μου, με τον μπαμπά μου όχι πλέον μπαμπά μου αλλά το κεντρικό installation. Με κοινό συγγενείς ανοιχτά ομοφοβικούς που με έχουν χλευάσει ανοιχτά. Με δύο από τα τέσσερα αδέρφια μου να μην μπορώ να τα δω μπροστά μου δεδομένων όσων έχουν κάνει.
Διάβασα κάπου στο ίντερνετ ότι ακόμα κι αν δεν παρευρεθείς στην κηδεία των γονιών σου, καλό θα ήταν να κάνει τη δική του τελετή. Η αυτόματη αντίδρασή μου ήταν «όχι τελετή, γιατί τότε θα έχει όντως πεθάνει».
Η Sharon Olds, στο ποίημά της “εκτός κινδύνου” περιγράφει ότι ο πατέρας της στα τελευταία του, από σκληρός και αδυσώπητος είχε γίνει μαλακός και γλυκούλης. Και έτσι όταν εκείνος πέθανε, η ίδια ανακουφίστηκε: επειδή τουλάχιστον αυτές τις αναμνήσεις που της φερόταν τόσο γλυκά θα τις έχει για πάντα, και καμία κακή συμπεριφορά του δε θα μπορέσει να τις αναιρέσει.
Σε εμένα συνέβη το ακριβώς αντίθετο. ο μπαμπάς μου πέθανε στη χειρότερη στιγμή μεταξύ μας, καθώς είχαμε μαλώσει πολύ άσχημα κι εγώ είχα αρχίσει να χάνω την υπομονή μου με την έλλειψη αποδοχής του. Δεν είχαμε μιλήσει ούτε στις γιορτές των Χριστουγέννων, ούτε στη γιορτή μας, ούτε στα γενέθλιά του. Δεν τα πάω καθόλου καλά με ονόματα και ημερομηνίες, και είναι κληρονομικό χάρισμα: συνέχεια μπερδεύω πότε γιορτάζει ποιος ή πότε έχει γενέθλια. Συνέχεια μπερδεύω τα γενέθλια του μπαμπά μου. Όμως φέτος τα θυμήθηκα. Και αποφάσισα να μην τον καλέσω.
Στην οικογένειά μας δε γιορτάζαμε ποτέ τα γενέθλια των μεγάλων. Όμως όταν ήμουν έφηβος, και υπό τον φόβο του θανάτου του μπαμπά μου, σκέφτηκα ότι τα δικά του γενέθλια πρέπει σίγουρα να τα γιορτάζουμε, κι έτσι ξεκίνησα αυτή την παράδοση: Φρόντιζα πάντα να παίρνω μια τούρτα στον μπαμπά, σε σημείο που η μαμά ζήλευε. Φέτος ήταν η πρώτη φορά που δεν ήμουν εκεί και δεν του αγόρασα τούρτα. Πριν από λίγες μέρες, η αδερφή μου μού έστειλε βίντεο που του πηγαίνουν μια τούρτα. Πρώτη φορά κάνουν κάτι τέτοιο για κάποιον στην οικογένεια και σοκαρίστηκα. Όταν μου έστειλε το βίντεο δεν μπόρεσα να το δω από τύψεις. Τώρα δε θέλω να το δω γιατί θα είναι η τελευταία φορά που βλέπω τον μπαμπά μου ζωντανό.
Είχα κάνει τόσες φορές πρόβα στο μυαλό μου τα χειρότερα, που πίστευα ότι είχα φτιάξει ένα μαγικό ξόρκι, κι ότι το σύμπαν θα με σεβαστεί και ο μπαμπάς μου δε θα πεθάνει ενώ είμαστε στη χειρότερη περίοδο της σχέσης μας. Όμως έκανα λάθος. Θέλω να πω τόσα πολλά άσχημα πράγματα, πράγματα τα οποία προσπαθούμε να ξεχάσουμε καθημερινά για να μπορέσουμε να επιβιώσουμε. Μακάρι να μπορούσα να είμαι από εκείνους τους ανθρώπους που είναι αρκετά ευτυχισμένοι για να μπορούν να λένε «όλα συμβαίνουν για κάποιο λόγο». Αντ’ αυτού είμαι μια ηλίθια που το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να γράφει πράγματα για να μπορεί να τα διαχειριστεί συναισθηματικά.
«”Το χειρότερο με τους γονείς που πεθαίνουν είναι η σχέση που δεν είχαμε ποτέ μαζί τους”, σε κείμενό σου Sam το είχα διαβάσει αυτό» μου είχε γράψει κάποιο πλάσμα του facebook σε comment εδώ στο προφίλ μου. Δε θυμάμαι υπό ποιες συνθήκες το είχα πει αυτό, όμως θυμάμαι για πάντα ότι κάποιο ταυτίστηκε με κάτι που έγραψα· Ότι δεν είμαι μόνο ως προς τον τρόπο που αισθάνομαι τον κόσμο.
Ο κύκλος της οργής και της θλίψης εναλλάσσονται τόσο γρήγορα έτσι που δεν νιώθω ότι μπορώ να σου γράψω οτιδήποτε για να σε αποχαιρετήσω μπαμπά. Σκέφτομαι μια σκηνή από το μυθιστόρημά μου, το οποίο δε θα διαβάσεις πλέον ποτέ:«Μαμά, μπαμπά, ελάτε να παίξουμε κηδεία! Εγώ θα κάθομαι νεκρός στο κρεβάτι και εσείς θα με διαβάζετε σαν παπάς. Μπαμπά ξέρω την καλύτερη αριθμητική, πόσο χρονών είσαι; Θέλω να υπολογίσω πότε θα πεθάνεις. Οι άντρες ζουν μέχρι τα 80, πόσα χρόνια σού μένουν; Μπαμπά έχω αρκετά λεφτά στον κουμπαρά μου για να σου πάρω δώρο μια κηδεία; Μπαμπά όταν είναι να πεθάνεις θέλεις να πεθάνουμε μαζί;»
Σκέφτομαι σκηνές από το δεύτερο βιβλίο που ετοίμαζα, το οποίο ήταν μία εξομολόγηση ενός παιδιού στον μπαμπά του: με αφορμή τη δική μας σχέση μπαμπά. Τώρα που πέθανες, έμεινε ορφανός και ο ήρωας του βιβλίου.
Μπαμπά, ίσως δεν ξέρω πως να σε αποχαιρετήσω καθώς το έχω κάνει ήδη τόσες πολλές φορές με ποιήματα και κείμενα προκαταβολικά. Ίσως το έκανα τότε έτσι ώστε να μη χρειαστεί να το κάνω τώρα, τώρα που ήρθε εκείνη η δύσκολη στιγμή.