Γράφει ο Μιχάλης Αργυρόπουλος
Η Κατίνα Παξινού, μια από τις σπουδαιότερες Ελληνίδες ηθοποιούς με διεθνή λάμψη και αναγνώριση, έφυγε από τη ζωή στις 22 Φεβρουαρίου 1973, έπειτα από πολυετή μάχη με τον καρκίνο, ο οποίος την ταλαιπώρησε πολύ χωρίς ωστόσο να την εμποδίσει να συνεχίσει να παίζει. Στην γυρίσματα της ταινία «Το νησί της Αφροδίτης» αναμετρήθηκε με τα όρια της παίζοντας με φρικτούς πόνους. Η ασθένεια που την κατέβαλε εξαφανιζόταν όταν έπρεπε κάθε βράδυ να σέρνει ένα κάρο στη σκηνή του θεάτρου για την παράσταση «Μάνα κουράγιο»…
Το καλοκαίρι του 1972, είχε εμφανιστεί για τελευταία φορά στο θέατρο της Επιδαύρου, όχι ως ηθοποιός, αλλά ως θεατής. Και όμως το κοινό του αρχαίου θεάτρου σηκώθηκε όρθιο για να την χειροκροτήσει…
Όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η ηθοποιός βρισκόταν στο Λονδίνο όπου εμφανιζόταν στο θέατρο και έτσι δεν μπορούσε να επιστρέψει στην Ελλάδα. Έφυγε για την Αμερική στην οποία ταξίδεψε με ένα αντιτορπιλικό.
Εκεί έπαιξε με επιτυχία στο Μπρόντγουεϊ, το έργο όμως που την επέβαλε σε διεθνή κλίμακα και που της χάρισε το 1944 βραβείο β’ γυναικείου ρόλου από την Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου ήταν το «Για ποιον χτυπά η καμπάνα», μεταφορά του λογοτεχνικού έργου του Χέμινγουεϊ, που εξελισσόταν στον Ισπανικό Εμφύλιο στο οποίο υποδυόταν το ρόλο της φλογερής πατριώτισσας Πιλάρ.
Τη βραδιά της απονομής η Ελληνίδα ηθοποιός ξεχώρισε φορώντας μια grecian τουαλέτα του Έλληνα σχεδιαστή με τη μεγάλη διεθνή καριέρα Jean Desses. Παραλαμβάνοντας το Όσκαρ, είπε: «Το δέχομαι για λογαριασμό όλων των συναδέλφων μου του Εθνικού θέατρου, ζωντανών ή νεκρών». Ο πόλεμος στην Ελλάδα δεν είχε ακόμη τελειώσει…
Θα ακολουθούσαν και άλλοι σημαντικοί ρόλοι στο Χόλιγουντ σε ταινίες όπως «Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα» και «Ο θείος Σίλας» αν και το 1952 επέστρεψε μαζί με τον Αλέξη Μινωτή στην Ελλάδα για να μεγαλουργήσει σε εμβληματικούς ρόλους του κλασσικού ρεπερτορίου και φυσικά στην Επίδαυρο.
Η Κατίνα Παξινού- «Μήδεια» στην Επίδαυρο το 1956 με τον ενδυματολόγο Αντώνη Φωκά. Ο ηθοποιός Βασίλης Κανάκης έγραψε στο βιβλίο του «Εθνικό Θέατρο. Εξήντα χρόνια σκηνή και παρασκήνιο»: «Πρέπει να ομολογηθεί ότι η Παξινού υποκριτικά υπερκάλυπτε τον ρόλο, αλλά εμφανισιακά και ιδίως ηλικιακά δεν έμοιαζε και τόσο στην ηρωίδα. Πάντως η Παξινού, με το εκπληκτικό θεατρικό της αισθητήριο, είχε «πιάσει» αυτό το τρωτό σημείο και προσπάθησε να το ξεπεράσει με κάθε τρόπο, χρησιμοποιώντας όλα τα εξωτερικά βοηθήματα: διάλεξε μια περούκα σε χρώμα «ακαζού» και έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στο κοστούμι της.
Ζήτησε από τον Αντωνάκη τον Φωκά να χρησιμοποιήσει νεανικά χρώματα που να τονίζουν τις θηλυκές της αναλογίες. Το τι τράβηξε ο δυστυχής δεν περιγράφεται. Οι δοκιμές του κοστουμιού ήταν εξαντλητικά λεπτομερειακές και ατέλειωτες. Και οι παρατηρήσεις και παρεμβάσεις της Παξινού συνεχείς: «Αντωνάκη μου, εδώ σ’ αυτό το σημείο το ύφασμα μου κάνει στομάχι. Δεν σχηματίζεται καθόλου η μέση μου».Οπότε μια μέρα μπαφιασμένος ξέσπασε: «Μα, Κατίνα μου, σταμάτα για λίγο τις μακαρονάδες, και το στομάχι θα σου εξαφανίσω και τη μέση θα σου φτιάξω».
Όταν κάποτε την ρώτησαν ποιος είναι ο αγαπημένος της ρόλος εκείνη απάντησε «Δεν υπάρχουν ρόλοι της προτιμήσεως μας, ρόλοι προσφιλείς. Υπάρχει μονάχα ένας ρόλος, δηλαδή εκείνος τον οποίο υποδυόμαστε σε μια δεδομένη στιγμή. Γίνεται κανείς ένα με το πρόσωπο που ενσαρκώνει στο θέατρο. Το ίδιο συμβαίνει με κάθε καινούριο ρόλο».