Γράφει ο Χρήστος Χαραλάμπους*
Ιδιαίτερα έντονο παραμένει το πρόβλημα στην Λεμεσό των πρωτοφανών αναπτύξεων και επιχειρηματικών δράσεων που, εκτός όλων των άλλων αρνητικών, εκτόξευσαν τα ενοίκια, κάνοντας τα απρόσιτα ακόμα και για ένα υποστατικό μερικών τετραγωνικών.
Από την μια η κυβέρνηση με τις ανεκπλήρωτες εξαγγελίες της για το στεγαστικό και οι Αρχές τοπικής Αυτοδιοίκησης που στο μέτρο των δυνατοτήτων τους παρέχουν κάτι σαν πρώτες βοήθειες, και στην αντίπερα όχθη ο απλός κόσμος που παρά τα δικά του προβλήματα και τις οικονομικές στενότητες, οργανωμένα ή άλλως πως απλώνει το χέρι προσπαθώντας να απαλύνει τον πόνο και την απελπισία στον συνάνθρωπο που έχει ανάγκη για μια στέγη ή ακόμα και ένα πιάτο φαγητό.
Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι στην διάρκεια του τελευταίου μήνα, εντοπίσθηκαν να διανυκτερεύουν κάτω από τις αποβάθρες του μόλου 7 άνθρωποι, ενώ εργαζόμενοι στο πάρκο του Λανιτείου «χάλασαν» τον ύπνο οικογένειας που έβρισκε νυχτερινό καταφύγιο κάτω από τα δέντρα.
Σ’ αυτά να προστεθούν και οι περιπτώσεις που κάθε τόσο φέρνει στην επιφάνια μέσα από σχετικές αναρτήσεις του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο ηθοποιός Κώστας Βήχας ο οποίος εδώ και αρκετά χρόνια έχει αφιερωθεί στον αγώνα για ανακούφιση των αστέγων και των χιλιάδων εκείνων συμπολιτών μας που στερούνται τα βασικά για την επιβίωση τους (για το έργο του αυτό, άλλωστε, τιμήθηκε με Βραβείο Ευρωπαίου Πολίτη για το 2020). Σε αυτές τις αναρτήσεις του περιέλαβε πριν από λίγες μέρες και την περίπτωση ενός ανθρώπου που κουκουλωμένος κοιμόταν σε ένα παγκάκι στην μικρή πλατεία «Πλουτή Σέρβα» που βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από τα πολύβουα κέντρα διασκέδασης της πλατείας Ηρώων.
Κι αυτές είναι μόνο οι περιπτώσεις που δημοσιοποιούνται, γιατί συνεχείς οι αναφορές πολιτών για ανθρώπους που περνούν τις νύκτες τους στα παγκάκια του παραλιακού μετώπου, σε χώρους στάθμευσης αλλά και κάτω από τα δέντρα στο «Δασούδι». Καμιά όμως υπηρεσία του κεντρικού κράτους ή των τοπικών Αρχών, δεν έχει αναλάβει πρωτοβουλία να ψάξει οργανωμένα αυτούς τους ανθρώπους και να τους παρέχει ουσιαστική στήριξη.
Προσωρινή ανακούφιση οι υπηρεσίες του «Σχεδία»
Η κατάστασης που υπάρχει στην Λεμεσό, αποκαλύπτεται και μέσα από τα στοιχεία που παρατέθηκαν στην διάρκεια πρόσφατης διάσκεψης τύπου, με αφορμή την συμπλήρωση τριών χρόνων από την λειτουργία του Κέντρου Στήριξης και Επανένταξης Αστέγων «Σχεδία», του Δήμου Λεμεσού, που προσφέρει βέβαια σημαντικές υπηρεσίες οι οποίες όμως δεν μπορούν να δώσουν ουσιαστική λύση στο πρόβλημα των αστέγων.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η συντονίστρια του Κέντρου, κοινωνική λειτουργός Χριστίνα Τσιαμπαρτά, από τις 556 περιπτώσεις που ζήτησαν βοήθεια για εξεύρεση σταθερής διαμονής, τα τελευταία τρία χρόνια, οι 213 (41%) έλαβαν στήριξη και βρήκαν σταθερό χώρο διαμονής. Το υπόλοιπο ποσοστό, όπως επισήμανε, αφορούσε περιπτώσεις που είτε δεν ήθελαν να ακολουθήσουν ένα στεγαστικό πλάνο, είτε πρόκειται για άτομα που έφυγαν εκτός Κύπρου ή μετέβησαν σε άλλη επαρχία. Σημείωσε ωστόσο ότι, για τα άτομα που είναι κατ’ επιλογή άστεγοι (περίπου 24), το Κέντρο βρίσκεται σε επαφή μαζί τους και ανά πάσα στιγμή είναι έτοιμο να βοηθήσει, ενώ για 25 περιπτώσεις διαφαίνεται ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο, δηλαδή να βρεθούν ξανά τα άτομα αυτά σε παρόμοια κατάσταση και εκεί το Κέντρο δρα προληπτικά.
Σε ότι αφορά την δράση του Κέντρου κατά το πρώτο εξάμηνο του 2022, αναφέρεται ότι έγιναν 53 αναφορές ανθρώπων που ήταν άστεγοι, 36 επιτόπιες παρεμβάσεις στην κοινότητα, 109 ειδικές παρεμβάσεις που περιλαμβάνονται σε κατ’ οίκον επισκέψεις και συνοδεία σε ιατροσυμβούλια ή σε άλλες υπηρεσίες και 280 συμβουλευτικές συναντήσεις με το εξειδικευμένο προσωπικό του Κέντρου.
Αναφερόμενη στα προβλήματα που παρουσιάζονται για στέγαση και επανένταξη των αστέγων, η κ. Τσιαμπαρτά επισήμανε ιδιαίτερα την ελάχιστη διαθεσιμότητα σπιτιών με προσιτό ενοίκιο, τις περιορισμένες εργασιακές δεξιότητες ή την λειτουργικότητα κάποιων αστέγων αλλά και την αρνητική στάση από ιδιοκτήτες και εργοδότες, λόγω προκατάληψης, να στηρίξουν τα συγκεκριμένα άτομα.
Να σημειωθεί ότι η «Σχεδία», που είναι το πρώτο κέντρο που δημιουργήθηκε για παροχή εξειδικευμένων υποστηρικτικών υπηρεσιών σε άστεγους ή άτομα που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να βρεθούν άστεγοι, προσφέρει , μεταξύ άλλων, υπηρεσίες ημερήσιας φροντίδας, ψυχοκοινωνικής στήριξης, συμβουλευτική και καθοδήγηση, στεγαστική και εργασιακή συμβουλευτική, 24ωρη γραμμή αναφορών, εκπαίδευση, ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και συλλογή στατιστικών δεδομένων για συνεχή παρακολούθηση και αξιολόγηση του ζητήματος.
Δεν θα γίνει το Κέντρο Αστέγων στην Μουταγιάκα
Δρόμος χωρίς επιστροφή θεωρείτο η πρωτοβουλία που ξεκίνησε πριν από δύο περίπου χρόνια από τον Δήμο Γερμασόγειας για την δημιουργία ενός Κέντρου φιλοξενίας αστέγων στην Μουταγιάκα με την συνεργασία και της τοπικής Αρχής.
Μετά από αρκετές ενέργειες προς τα αρμόδια κυβερνητικά τμήματα, έγινε κατορθωτό να εξασφαλιστεί η εκμίσθωση από τον Κηδεμόνα Τουρκοκυπριακών Περιουσιών τεμαχίου που βρίσκεται στην περιοχή Μουταγιάκας και στο οποίο περιλαμβάνονται και κάποιες κτιριακές εγκαταστάσεις.
Και ενώ είχε ετοιμαστεί η μελέτη κόστους και ενημερώθηκαν σχετικά οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας και αναμενόταν ότι θα εξασφαλιζόταν από το αρμόδιο υπουργείο η χρηματοδότησης του έργου ώστε το Κέντρο να διαμορφωθεί κατάλληλα και να αρχίσει να λειτουργεί το συντομότερο δυνατόν, παρέχοντας υπηρεσίες σε αστέγους από την μείζονα Λεμεσό, τελικά δεν έγινε τίποτε.
Αυτό οφείλεται στο ότι η κυβέρνηση, αποφάσισε να κάνει δεύτερες σκέψεις. Ειδικότερα, όπως πληροφορούμαστε, οι δύο φορείς τοπικής Αυτοδιοίκησης που είχαν την πρωτοβουλία και έδωσαν μάχη για να δημιουργηθεί το Κέντρο Φιλοξενίας Αστέγων, ενημερώθηκαν πριν από λίγες μέρες από το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας, ότι αντί της προώθησης της δημιουργίας του Κέντρου στην Μουταγιάκα, θα γίνουν άλλες διαδικασίες και διευθετήσεις για αντιμετώπιση του προβλήματος.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρθηκε, το Υφυπουργείο θα προχωρήσει ζητώντας προσφορές από ξενοδοχειακές μονάδες για την κάλυψη των αναγκών των αστέγων.
Στα χαρτιά και η πολυδιαφημιζόμενη «προσιτή στέγη»
Η αδυναμία ή αδιαφορία του κράτους να ενσκήψει με αποφασιστικότητα και σοβαρότητα στο καυτό στεγαστικό πρόβλημα, αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι τα πολυδιαφημιζόμενα από τον Δήμο Λεμεσού σχέδια αξιοποίησης της δημοτικής περιουσίας στον Άγιο Νικόλαο και τον Άγιο Ιωάννη, μέσα από την συμφωνία που έγινε πριν από δυο χρόνια με τον Κυπριακό Οργανισμό Ανάπτυξης Γης και αφορά στο έργο «Προσιτή στέγη για όλους», παραμένουν ανεκπλήρωτες εξαγγελίες.
Με βάση τους σχεδιασμούς που περιλαμβάνει η συμφωνία Δήμου και ΚΟΑΓ και τις κατά καιρούς εξαγγελίες τόσο του Δήμου όσο και της κυβέρνησης, το έργο το οποίο αφορά την κατασκευή 600 σύγχρονων οικιστικών μονάδων που θα διασφάλιζαν ψηλό ποιοτικό επίπεδο διαβίωσης και θα κάλυπτε τις ανάγκες στέγασης με χαμηλό ενοίκιο ή αγορά, ατόμων ή οικογενειών στη βάση αντικειμενικών κριτηρίων, σε συνεργασία και με τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες, θα έπρεπε να είχε ξεκινήσει το 2022 και εντός του 2023 να παραδοθούν οι πρώτες 150 οικιστικές μονάδες.
Βρισκόμαστε στον Αύγουστο του 2022 κι ακόμα δεν έχει κτιστεί ούτε ένα τούβλο. Και φαίνεται ότι το όλο έργο μπήκε στον πάγο αφού, όπως πληροφορούσατε, προέκυψαν σημαντικά προβλήματα σε ότι αφορά την χρηματοδότηση του. Η στασιμότητα που παρατηρείται, δεν είναι άσχετη με τα «χρυσά διαβατήρια» αφού η χρηματοδότηση της κυβέρνησης προς τον ΚΟΑΓ για την υλοποίηση του έργου, προερχόταν από έσοδα που προέκυπταν από τις πολιτογραφήσεις. Όταν όμως σταμάτησε το Πρόγραμμα των πολιτογραφήσεων, αναπόφευκτα μπήκε φρένο και στην εισροή χρημάτων στον Κυπριακό Οργανισμό Αναπτύξεως Γης.
Βέβαια, κατά τις εξαγγελίες και την διαφήμιση για την προώθηση της «Προσιτής Στέγης», γινόταν λόγος και για χρηματοδότηση από Ευρωπαϊκές πηγές, κάτι που φαίνεται ότι δεν ισχύει, τουλάχιστον μέχρι σήμερα. Όμως, πέραν τούτου, υπάρχει και μια άλλη εκκρεμότητα που λειτουργεί σαν τροχοπέδη στην υλοποίηση του έργου. Πρόκειται για ένα ζοφερό στοιχείο που έχει να κάνει με το ότι η κυβέρνηση δεν θέλει να απαλλάξει τον Δήμο Λεμεσού από τον φόρο κεφαλαιουχικών κερδών και τον ΦΠΑ γεγονός που ανεβάζει το κόστος για τον Δήμο κατά κάποια εκατομμύρια.