Με πολύ ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις από τους προσκεκλημένους ομιλητές και θερμή συμμετοχή του κοινού πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη το βράδυ στη Λεμεσό ανοιχτή συζήτηση για τα social media, που συνδιοργανώθηκε από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου και το Ίδρυμα Μελέτης της Δημοκρατίας «Ανδρέας Αρμεύτης».
Για την επικίνδυνη αναβίωση τάσεων και κινημάτων του προηγούμενου αιώνα έκανε λόγο στην εισαγωγική του τοποθέτηση ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Γιάννης Αρμεύτης, ο οποίος τόνισε ωστόσο ότι αυτό που μάλλον πρέπει να εξεταστεί για τα social media συγκεκριμένα είναι το πώς μπορούν να μετατραπούν από ένα χρήσιμο εργαλείο υπεράσπισης της Δημοκρατίας σε ένα βασικό όπλο εναντίον της.
«Μπορεί οι περισσότεροι από εμάς να είμαστε στη δεύτερη δεκαετία μαζικής χρήσης των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πιθανώς παραμένουμε ελλιπώς εκπαιδευμένοι τεχνολογικά. Αυτή η έλλειψη, στο τέλος της ημέρας είναι λογική, αφού οι δύο δεκαετίες σε σχέση με τους αιώνες που έχουμε εκπαιδευτεί ως άνθρωποι στις παραδοσιακές μορφές επικοινωνίας είναι σταγόνα στον ωκεανό. Είναι όμως η ίδια έλλειψη που μπορεί να οδηγήσει στη λήψη και αναπαραγωγή ψευδών μηνυμάτων, στη διάδοση ενός τοξικού λόγου και μιας ρητορικής μίσους που στον πραγματικό κόσμο ελάχιστοι θα χρησιμοποιούσαν ή στην επιδοκιμασία θέσεων ή προτροπών σε παράνομες πράξεις» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Αρμεύτης προσθέτοντας ότι η απόσταση από τη διατύπωση μίας ακραίας θέσης μέχρι τη μετατροπή της σε τάση -μέσα από την αλληλεπίδραση των χρηστών- και τη μετουσίωση σε ενέργεια στον πραγματικό κόσμο δεν είναι απαραίτητα μεγάλη.
Από την άλλη, αυτή η αμεσότητα στην επικοινωνία και η αλληλεπίδραση μεταξύ ατόμων που δεν γνωρίζονται αποτελεί και το δυνατό σημείο των Μέσων αυτών. Αυτό που μάλλον πρέπει να εξεταστεί είναι το κατά πόσο και με ποιες προϋποθέσεις τα social media μπορούν να μετατραπούν από ένα χρήσιμο εργαλείο υπεράσπισης της Δημοκρατίας σε ένα βασικό όπλο εναντίον της, κατέληξε.
Ως μια κινούμενη άμμο χαρακτήρισε από την πλευρά της τα ΜΚΔ η Δρ. Βίκυ Τρίγκα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο ΤΕΠΑΚ
Η λύση και το πρόβλημα στο ζήτημα είναι διαφορετικές όψεις του ίδιου νομίσματος, ανέφερε.
Παρουσιάζοντας ομιλία με τίτλο «Κοινωνικά Μέσα, Διλήμματα και ο ρόλος της Δημοκρατίας» η κ. Τρίγκα ανέφερε ότι με δεδομένη την ευρεία διάχυση των κοινωνικών μέσων αλλά και των νέων κοινωνικών φαινομένων που έχουν προκύψει, τίθενται αναμφίβολα νέα διλήμματα για τον τρόπο που χρησιμοποιούνται τα κοινωνικά μέσα αλλά και τις συνέπειες που προκαλούν κυρίως σε σχέση με βασικούς θεσμούς όπως είναι η δημοκρατία.
Η τεχνολογία μόνη της είναι ουδέτερη, σημείωσε χαρακτηριστικά η Δρ Τρίγκα διατυπώνοντας τη θέση ότι οι χρήστες είναι που χρωματίζουν δημοκρατικά ή όχι τη διαδικασία.
Η Δρ. Τρίγκα διερωτήθηκε επιπλέον γιατί ο παραδοσιακός τύπος εκλαμβάνει το ζήτημα ως κάτι τόσο μεγάλο. Οι θεσμοί της δημοκρατίας παραμένουν αρκετά στιβαροί για να ανησυχήσουμε, ανέφερε σε πιο αισιόδοξο τόνο. Στην πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση της, η ακαδημαϊκός του ΤΕΠΑΚ αναφέρθηκε επίσης στον λεγόμενο ακτιβισμό του καναπέ.
Για ραντεβού στα μεταβερσάδικα έκανε λόγο στη δική του ομιλία ο Δημήτρης Δημητρίου, Πρόεδρος Κυπριακού Οργανισμού Εκδοτών Διαδικτύου, ο οποίος γενικώς εμφανίστηκε αρκετά αισιόδοξος στο όλο ζήτημα.
Ο κ. Δημητρίου αναφέρθηκε στο πώς ξεκίνησαν πριν από είκοσι χρόνια τα σόσιαλ, πώς άλλαξαν σε αυτό που βιώνουμε σήμερα και πώς προβλέπεται το μέλλον της διαδικτυακής ενημέρωσης και της εμπειρίας κοινωνικής δικτύωσης για τα επόμενα είκοσι χρόνια τόσο με τις νέες τεχνολογίες που έρχονται όσο και σε συνδυασμό με την ανάγκη για νέες νομοθεσίες και κανονισμούς προστασίας.
Ο νέος ψηφιακός κόσμος του metaverse (ή μετά-σύμπαν) αποτελεί πλέον μια πραγματικότητα που σταδιακά παίρνει σάρκα και οστά, προετοιμάζοντάς μας για ένα νέο κεφάλαιο που θα φέρει ριζικές αλλαγές καθώς και νέες προκλήσεις, τόσο στην επαγγελματική όσο και την κοινωνική μας ζωή, σημείωσε.
«Θα βλέπουμε ο ένας τον άλλον σε μορφή avatar, τα οποία – εάν το θελήσουμε – θα είναι σχεδόν ίδια με εμάς. Και φορώντας ειδικά γάντια, θα μπορούμε να αγγίζουμε και να μεταχειριζόμαστε εικονικές εκδοχές πραγμάτων, όπως μηχανήματα ή υφάσματα. Οι εταιρείες που υιοθετούν την τηλεργασία θα συνεχίσουν να διεξάγουν σε ορισμένες περιπτώσεις, συσκέψεις με φυσική παρουσία. Ωστόσο, κάποιοι ειδικοί αναμένουν ότι το νέο εικονικό περιβάλλον πρόκειται να αλλάξει εκ θεμελίων τον τρόπο που εργάζονται πολλοί άνθρωποι, ενώ θα δημιουργήσει και νέες θέσεις εργασίας, κάποιες από τις οποίες δεν υπάρχουν ακόμα. Εάν λοιπόν προβληματιζόμαστε σήμερα οτι τα κοινωνικά δίκτυα πιθανώς να επηρεάζουν τη δημοκρατία μας και πως ίσως πρέπει να αλλάξουμε ή να διορθώσουμε καταστάσεις, ίσως απλά τα γεγονότα να μας έχουν ήδη ξεπεράσει» .
Σκεφτείτε σε 10-20 χρόνια πως θα βιώνουμε το δημοκρατικό πολίτευμα μέσω του ψηφιακού κόσμου αλλά ταυτόχρονα τι πιθανές δυνατότητες για άμεση συμμετοχή των πολιτών σε αποφάσεις και σε δράσεις μπορεί να δώσει η τεχνολογία που ακόμα και σήμερα φαίνονται δύσκολες. Η επόμενη γενιά των κοινωνικών δικτύων λοιπόν μας χτυπάει την πόρτα. Και θα αποτελεί πραγματική επανάσταση!
Στη συμβολή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στη διάχυση των θεωριών συνωμοσίας αναφέρθηκε στη δική του τοποθέτηση ο Δρ Κώστας Γεμενής, Επίκουρος Καθηγητής ΤΕΠΑΚ.
Η ομιλία του κ. Γεμενή επιχείρησε ουσιαστικά μία σύντομη επισκόπηση των ερευνών σχετικά με το πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συμβάλλουν στη διάχυση των θεωριών συνωμοσίας αλλά και στο πώς οι θεωρίες συνωμοσίας σχετίζονται με άλλες αντιλήψεις και συμπεριφορές.
Επικεντρώνοντας στο παράδειγμα των χρηστών του Facebook στην Ελλάδα, η ομιλία του κ. Γεμενή παρουσίασε αποτελέσματα από μία έρευνα που εξετάσε συγκεκριμένα τη σχέση μεταξύ θεωριών συνωμοσίας και τις στάσεις σχετικά με την αντιμετώπιση της πανδημίας μέσω του εμβολιασμού και της χρήσης μάσκας.
Εάν δεν υπάρχει προστασία δημοσίας υγείας δεν υπάρχει δημοκρατία ενώ πλέον μπορούμε να μιλάμε και για πανδημία κακής ενημέρωσης, ανέφερε χαρακτηριστικά Η παραπληροφόρηση έχει εκτοξευτεί, υπογράμμισε, παραθέτοντας μια σειρά από κατατοπιστικά και διαφωτιστικά πορίσματα.
Στη δική του ομιλία με τίτλο «Social Media – Δημοσιογραφία. Σχέση μίσους και ανάγκη συνύπαρξης. Ορατοί κίνδυνοι αποπροσανατολισμού της κοινωνίας» ο κ. Γιώργος Κασκάνης, Διευθυντής Ειδήσεων της τηλεόρασης Alpha και δημοσιογράφος με πολυετή εμπειρία στην Κύπρο εξέφρασε την προσωπική του άποψη ότι σήμερα η ανθρωπότητα πάσχει στις μέρες μας από την κατάργηση της λογικής.
«Στις αρχές της δεκαετίας του 80 μας επισκέφθηκαν στην Κύπρο οι εξωγήινοι. Για μέρες ήταν το κυρίαρχο θέμα συζήτησης, όσο κι αν ακούγεται περίεργο. Επομένως η τάση του ανθρώπου είναι να ελκύεται από ιστορίες μυστηρίου που δεν έχουν επιστημονική ή λογική τεκμηρίωση. Το μυστήριο ανέκαθεν γοήτευε», σημείωσε ο κ. Κασκάνης κάνοντας αλληγορική αναφορά σε μια κινέζικη παροιμία που λέει ότι μέχρι να δέσει τα κορδόνια του το σωστό, η ιστορία του λάθους κάνει τον γύρο του κόσμου!
«Σήμερα η ανθρωπότητα πάσχει από την κατάργηση της λογικής. Το αυτονόητο έχει απορριφθεί, η συγκροτημένη σκέψη βαφτίστηκε συστημική και η γνώση και η ειδικότητα καταργήθηκαν μπροστά στο φαινόμενο του ξερόλα».
Στις μέρες μας, ανέφερε ο γνωστός Κύπριος δημοσιογράφος, ζούμε έναν κυκεώνα των πιο ακραίων αντιλήψεων, ζούμε σε έναν κόσμο συνολικής αμφισβήτησης, δεν εμπιστευόμαστε κανένα και δεν πιστεύουμε σε τίποτα.
«Δεν θα διστάσω να πω ότι σε αυτό συνέβαλαν στον μέγιστο βαθμό τα ΜΚΔ όχι επειδη ως μηχανισμός ή τρόπος επικοινωνίας είναι κακός αλλά επειδή αποτέλεσαν το εφαλτήριο για να βγουν στην επιφάνεια όλα τα κακά στοιχεία του ανθρώπου».
Μιλάμε για συνθήκες αναρχίας, αφού το αυτονόητο έχει καταργηθεί. Υπάρχουν ωστόσο κανόνες στην ενημέρωση, δεν λέει ο καθένας ό,τι του κατέβει, υπογράμμισε ο κ. Κασκάνης.
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε σε αμφιθέατρο του ΤΕΠΑΚ στο κέντρο της Λεμεσού και συντονίστηκε από τη δημοσιογράφο Γωγώ Αλεξανδρινού.