Υπάρχει πολύς δρόμος ακόμα για την εφαρμογή των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, κατέληξε η κοινή συνεδρίαση της Επιτροπής Εργασίας και της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που συνεδρίασε τη Δευτέρα, για να εξετάσει την πρόοδο των κρατικών υπηρεσιών στην υλοποίηση της σύμβασης του ΟΗΕ για τα ζητήματα των ατόμων με αναπηρία.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Εργασίας, Ανδρέας Καυκαλιάς, έκανε λόγο για την ανάγκη ενός νομοθετικού πλαισίου που να υποστηρίζει τα αιτήματα των ατόμων με αναπηρίες, όπως συμπεριλαμβάνονται και στη Χάρτα του ΟΗΕ, αλλά και όπως κατατέθηκαν από την ειδική επιτροπή που παρακολουθεί την υλοποίηση της σύμβασης του ΟΗΕ.
Οι οργανώσεις των ατόμων με αναπηρία ανέδειξαν κάποια από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Ο κ. Χριστάκης Νικολαΐδης, εκ μέρους της Κυπριακής Συνομοσπονδίας Οργανώσεων Αναπήρων (ΚΥΣΟΑ) είπε ότι το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης απέκλεισε τις οργανώσεις των αναπήρων από τη συμμετοχή σε διάφορες επιτροπές, στις οποίες προηγουμένως συμμετείχε, ενώ μειώθηκε και η χορηγία που λαμβάνουν οι οργανώσεις από το κράτος. Επιπλέον, έκανε αναφορά στον αποκλεισμό των ατόμων με αναπηρία από την αγορά εργασίας, ενώ κατήγγειλε το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης ότι υλοποιεί πολιτικές αποκλεισμού και διακρίσεων σε βάρος των ατόμων με αναπηρίες.
Από την πλευρά του, ο κ. Δημήτρης Λαμπριανίδης, εκπροσωπώντας την Οργάνωση Παραπληγικών Κύπρου (ΟΠΑΚ) αναφέρθηκε στις μεγάλες καθυστερήσεις που παρατηρούνται στην αξιολόγηση των αιτήσεων για το ΕΕΕ και στη λήψη του επιδόματος. Χαιρέτισε την απόφαση ψηφιοποίησης της διαδικασίας, ωστόσο επισήμανε ότι οι καθυστερήσεις είναι μεγάλες. Ζήτησε επίσης τη δημιουργία ενός ειδικού προϋπολογισμού για δράσεις στο πλαίσιο της υλοποίησης της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών, ενώ είπε ότι άτομα με ήπια μορφή αναπηρίας δεν λαμβάνουν τη στήριξη που χρειάζονται.
Η κα. Αικατερίνη Στογιάννη, διευθύντρια του Ιδρύματος Άγιος Στέφανος, μίλησε για την ανάγκη εκπαίδευσης της κοινωνίας για την αντιμετώπιση των ατόμων με αναπηρία, καθώς, όπως είπε, υπάρχει φοβική αντιμετώπιση. Έκανε λόγο για ανάγκη εισαγωγής μαθήματος για τη διαφορετικότητα και την ενσυναίσθηση, για να αλλάξει η νοοτροπία της κοινωνίας. Επιπλέον, αναφέρθηκε στην ανάγκη δημιουργίας πλέγματος δομών εξατομικευμένης φροντίδας για να αποφευχθεί η ιδρυματοποίηση.
Από τον Σύνδεσμο Ατόμων με αυτισμό, η κα. Τασούλα Γεωργιάδου είπε ότι η κρατική χορηγία προς τις οργανώσεις δεν αρκεί για να καλυφθούν οι παροχές που προσφέρουν, τις οποίες κανονικά έπρεπε να προσφέρει το ίδιο το κράτος. Επιπλέον, εξέφρασε την ανησυχία της για την απουσία δομών ανεξάρτητης διαβίωσης των ατόμων με αυτισμό. Συμπληρωματικά, από τον ίδιο σύνδεσμο, η κ. Αθηνά Κωνσταντίνου, μίλησε για την αναγκαιότητα ποινικοποίησης της διάκρισης εις βάρος των ατόμων με αναπηρία.
Τέλος, ο κ. Ξενοφώντας Ιωαννίδης, εκ μέρους του Παγκύπριου Ομίλου Ελπιδοφόρος σημείωσε την παντελή απουσία προόδου για τα άτομα με ψυχική αναπηρία.
Απαντώντας σε ερωτήσεις για τις δράσεις του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης και του Υπουργείου Εργασίας, η κα. Χριστίνα Φλουρέντζου-Κακουρή, είπε ότι συνεργάζονται στενά με την ΚΥΣΟΑ για τα θέματα που αναφέρθηκαν. Μίλησε για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την αναπηρία και για την Εθνική Στρατηγική 2018-2028, η οποία, για την τριετία 2021-2023 περιλαμβάνει 135 δράσεις προς υλοποίηση από 8 Υπουργεία και 3 Υφυπουργεία.
Επιπλέον, η κα. Φλουρέντζου είπε ότι το Υπουργείο βρίσκεται σε διαδικασία διαβούλευσης με την ΚΥΣΟΑ για μία νέα νομοθεσία για τα άτομα με αναπηρία, η οποία θα βασίζεται σε νέες υπηρεσίες, όπως του προσωπικού βοηθού και του συμβούλου λήψης αποφάσεων που θα καταργεί τον αναχρονιστικό θεσμό του κηδεμόνα, ενώ παράλληλα θα απορροφήσει τις κοινωνικές παροχές, αποδεσμεύοντας τα αναπηρικά επιδόματα από το ΕΕΕ. Όπως είπε, η διαβούλευση θα ανοίξει και προς τις άλλες οργανώσεις το επόμενο διάστημα.
Επιπλέον, αναφέρθηκε στις οικίες υποστηριζόμενης διαβίωσης, λέγοντας ότι λειτούργησαν 11 οικίες για άτομα με νοητική αναπηρία, αυτισμό και οπτική αναπηρία και σήμερα εξυπηρετούνται 43 άτομα σε αυτές, ενώ υπάρχουν σε εκκρεμότητα ακόμα 30 περίπου αιτήσεις. «Στρεφόμαστε και προς την κατ’ οίκον υποστήριξη», είπε, λόγω του ισχυρού θεσμού της οικογένειας στην Κύπρο.
Η Πρόεδρος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, σε δηλώσεις της μετά το τέλος της συνεδρίασης είπε ότι «ο στόχος μας ως επιτροπές είναι να προσπαθήσουμε να διαχειριστούμε» τα προβλήματα που υπάρχουν και «να πιέσουμε προς την κατεύθυνση της υλοποίησής τους».
Αναφορικά με την ανεξάρτητη διαβίωση και την ενσωμάτωση, η κα. Χαραλαμπίδου είπε ότι είναι ένα ζήτημα που απασχολεί πολύ τα άτομα με αναπηρίες και πρέπει να εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες, όπως και η επέκταση σχεδίων παροχής φροντίδας. «Το κάθε άτομο έχει τις ιδιαιτερότητές του και πρέπει να αντιμετωπίζεται με ιδιαίτερη ευαισθησία. Πρέπει ως κράτος να κατανοήσουμε ότι οι πρόνοιες του ΟΗΕ για τα άτομα με αναπηρίες πρέπει να υιοθετηθούν σε ένα συνολικό επίπεδο και να υπάρχει εφαρμογή της αρχής διαφοροποίησης, σεβασμός στη διαφορετικότητα και ένας βαθμός εκπαίδευσης», ανέφερε.
Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Εργασίας, βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ανδρέας Καυκαλιάς, είπε ότι το βασικότερο συμπέρασμα της κοινής συνεδρίας των δύο επιτροπών είναι ότι το κράτος συνεχίζει να μην ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις του που απορρέουν από τη σύμβαση του ΟΗΕ, σε ό,τι αφορά τα άτομα με αναπηρία. Πρόσθεσε ότι παραμένουν αναπάντητες οι συστάσεις της Επιτροπής του ΟΗΕ που παρακολουθεί την πορεία υλοποίησης της σύμβασης στην Κύπρο, οι οποίες έχουν γίνει από το 2017. «Εδώ διαπιστώνουμε ότι πρέπει να γίνουν ακόμα πάρα πολλά ούτως ώστε η Κυπριακή Δημοκρατία να συμμορφωθεί με αυτές τις συστάσεις».
Επιπρόσθετα, αναφορικά με το σύστημα αξιολόγησης της αναπηρίας, ο κ. Καυκαλιάς τόνισε τη σημασία κατάθεσης ξεχωριστής, νέας νομοθεσίας για τα άτομα με αναπηρία, «ούτως ώστε επιτέλους να σταματήσει η ταλαιπωρία και το γεγονός ότι τα άτομα με αναπηρίες αποστερούνται αυτή τη στιγμή, όπως εφαρμόζεται η νομοθεσία του ΕΕΕ, βασικών επιδομάτων και υπηρεσιών».
Τέλος, είπε ότι υπάρχει αναγκαιότητα για έναν οδικό χάρτη, ούτως ώστε σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα, περίπου δύο μηνών, να έρθουν οι προτάσεις της εκτελεστικής εξουσίας, οι οποίες θα γίνουν μέσα από τη διαβούλευση με το Οργανωμένο κίνημα των αναπήρων, για την υιοθέτηση νομοσχεδίων και να υπάρχει ουσιαστικό αποτέλεσμα σε αυτή την προσπάθεια.
Ο βουλευτής της ΕΔΕΚ, Ανδρέας Αποστόλου, σημείωσε στις δηλώσεις του ότι «η στήριξη των ανθρώπων με αναπηρίες δεν είναι μόνο επιδόματα. Είναι η συμμετοχή των παιδιών με αναπηρίες ως ίσα προς ίσο στην παιδεία, μέσα από ένα καινούριο πλαίσιο της ενιαίας εκπαίδευσης, το οποίο περιμένουμε εδώ και πάρα πολλά χρόνια στην Επιτροπή Παιδείας, είναι το να έχουμε ένα σύστημα υγείας έτσι ώστε να καλύπτει όλες τις ανάγκες για υπηρεσίες υγείας και υποστηρικτικές θεραπείες στα άτομα με αναπηρίες».
Επιπρόσθετα, έκανε αναφορά σε ηλικιακά όρια στα επιδόματα και στις καθυστερήσεις των επιδομάτων και της αξιολόγησής τους, ενώ έκανε λόγο και για δομές που θα πρέπει να δημιουργήσει το κράτος, όπως τις κατοικίες υποστηριζόμενης διαβίωσης «αλλά και τα κέντρα ημέρας, για άτομα με αναπηρίες, όταν αυτά αποφοιτούν από τα ειδικά σχολεία».