Η βία με βάση το φύλο έχει ονομαστεί «σιωπηλή επιδημία» που επηρεάζει τις γυναίκες σε όλη την Ευρώπη. Σύμφωνα με στατιστικές της ΕΕ, μία στις τρεις γυναίκες από την ηλικία των 15 ετών και άνω έχει υποστεί σωματική ή σεξουαλική βία.
Στην Ισπανία, για παράδειγμα, τέσσερις γυναίκες δολοφονήθηκαν σε διαφορετικές πόλεις την ίδια μέρα τον Ιανουάριο. Παρόμοια τραγικά παραδείγματα σε όλη την ήπειρο έχουν τροφοδοτήσει τη συζήτηση σχετικά με το πώς να αποτραπούν τέτοια βίαια εγκλήματα.
Πώς συγκρίνονται οι χώρες της ΕΕ;
Εν ολίγοις – είναι περίπλοκο. Τα τελευταία δεδομένα που συγκρίνουν τα ποσοστά βίας με βάση το φύλο στην Ευρώπη χρονολογούνται από το 2018. Η επόμενη διασυνοριακή έκθεση θα δημοσιευθεί μόλις το 2024.
Επιπλέον, ορισμένες χώρες δεν αναφέρουν τη βία με βάση το φύλο στις στατιστικές τους.
Αυτό ώθησε το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Δημοσιογραφίας Δεδομένων και το Μεσογειακό Ινστιτούτο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας να συλλέξουν με μη αυτόματο τρόπο τα δικά τους δεδομένα από 20 χώρες της ΕΕ.
Η έρευνά τους αποκάλυψε ότι από το 2019, η Ελλάδα, η Σλοβενία, η Γερμανία και η Ιταλία είδαν σημαντικές αυξήσεις στις γυναικοκτονίες.
Η Ελλάδα είχε την υψηλότερη αύξηση στις γυναικοκτονίες το 2021 με αύξηση 187,5% από οκτώ περιστατικά το 2020 σε 23 καταγεγραμμένα περιστατικά το 2021.
«Σύμφωνα με ειδικούς με τους οποίους μιλήσαμε, αυτή η αύξηση έχει να κάνει με τον έλεγχο που είχαν οι άνδρες στις γυναίκες σε κλειστά περιβάλλοντα κατά τη διάρκεια της πανδημίας», εξήγησε η Janine Louloudi, δημοσιογράφος στο Mediterranean Institute for Investigative Reporting, σε συνέντευξή του στο Euronews.
“Αυτός ο έλεγχος που τότε χάθηκε μετά την άρση των μέτρων καραντίνας. Αυτός θα μπορούσε να είναι ένας λόγος για τον οποίο είδαμε μια ριζική αύξηση της βίας κατά των γυναικών κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους της πανδημίας και στη συνέχεια μια έξαρση των γυναικοκτονιών σε ορισμένες χώρες το 2021”
Ποιες χώρες έχουν λάβει μέτρα για τον περιορισμό αυτής της μορφής ακραίας βίας;
Μέχρι στιγμής μόνο δύο χώρες στην Ευρώπη, η Κύπρος και η Μάλτα, έχουν αποφασίσει ότι η γυναικοκτονία πρέπει να αναγνωριστεί ως έγκλημα από μόνη της.
Η Janine Louloudi είπε στο Euronews ότι «χώρες όπως η Ισπανία, η Ιρλανδία και η Λιθουανία τα πήγαν καλύτερα όσον αφορά τη βία κατά των γυναικών κατά τη διάρκεια της πανδημίας, επειδή ήταν καλύτερα προετοιμασμένες και είχαν ένα εθνικό σχέδιο όταν αναγκάστηκαν να λάβουν έκτακτα υγειονομικά μέτρα».
Ωστόσο, οι ειδικοί πιστεύουν ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα μόλις αρχίσει η ενδοοικογενειακή βία αντί να περιμένουμε και να κινδυνεύουμε να γυναικοκτονήσουμε.
“Έχουμε δύο υποθέσεις στην έκθεσή μας για γυναίκες που δολοφονήθηκαν από άνδρες που είχαν ήδη περιοριστικά μέτρα εναντίον τους. Αυτά δεν εφαρμόστηκαν ποτέ. Αυτοί οι άντρες ήταν βίαιοι στο παρελθόν και δεν ήταν ποτέ στη φυλακή. Επομένως, δεν πρόκειται για τη δημιουργία νέων νόμους, αυτό που έχει σημασία είναι να επιβληθούν αυτοί που υπάρχουν»
Επί του παρόντος, υπάρχει μια οδηγία που συζητείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία θα μπορούσε να καταστήσει υποχρεωτική τη συλλογή δεδομένων σε ολόκληρη την ΕΕ, καθώς η βία κατά των γυναικών συχνά υποδηλώνεται και καταγράφεται ελάχιστα.