Τι είναι το Bystander effect
Δεν είναι καθόλου δεδομένο το ότι, όταν ένα επικίνδυνο περιστατικό εκτυλίσσεται μπροστά μας, θα επέμβουμε για να το εμποδίσουμε. Μάλιστα πιο δεδομένο θεωρείται το ότι θα συμβεί μάλλον το αντίθετο. Παραδείγματα όπως το παιδί στο πάρτυ στους Τρούλους, ο Ζακ στην Αθήνα, και άλλα στο τέλος τους δολοφονικά περιστατικά, όλα διαδραματήστηκαν μπροστά στο κοινό, το οποίο είτε παγώνει είτε τρέφεται από τη βία, είτε θεωρεί με κάποιον τρόπο ότι αυτή είναι έτσι κι αλλιώς η μοίρα των αδυνάτων, είτε ότι θα επέμβει κάποιος άλλος. Αυτές είναι κάποιες από τις προσεγγίσεις.
Πως αναλύθηκε στην κοινωνική ψυχολογία
Η επίδραση των παρευρισκομένων, όπως ονομάζεται αυτή η κοινωνιο-ψυχολογική συνθήκη στα ελληνικά, και στο κατά πόσον κανείς θα επέμβει έχει να κάνει πάντα με τον αριθμό των ανθρώπων που βρίσκονται γύρω από το περιστατικό. Όσο παράξενο και αν ακούγεται, όσο πιο μεγάλος ο αριθμός των παρευρισκομένων, τόσο πιο λίγες οι πιθανότητες κανείς να επέμβει να σώσει το άτομο που βρίσκεται στον κίνδυνο. Όσο πιο λίγοι είναι οι παρατηρητές, αφήνεται ένα παραπάνω ενδεχόμενο να αναλάβει δράση κάποιος. Ενώ ακόμα πιο αυξημένες είναι οι πιθανότητες να κάνουμε κάτι, αν δεν υπάρχει κανείς εκεί γύρω.
Γιατί γίνεται αυτό; Μια προσέγγιση αναφέρει πως η αίσθηση ότι το άτομο αποτελεί μέρος μιας “ομάδας”, το καθιστά μεμονωμένα μη υπεύθυνο για τη λήψη ευθύνης για μια ενέργεια, ή και το αντίθετο. Το γεγονός ότι η ευθύνη διαχέεται, το κάνει ευκολότερο για εμάς να μην αναλάβουμε. Ίσως μας βγάζει από τη δύσκολη θέση. Ίσως να φταίει κι η χαοτική στιγμή αναφέρουν άλλοι. Και αυτό όλο όμως, έχει φοβερές προεκτάσεις στην συλλογική κοινωνική συμπεριφορά.
Με αφορμή αυτό, κάνουμε ένα αφιέρωμα σε μια πραγματική ηρωίδα που πήγε κόντρα στο κοινωνικό αυτό σύνδρομο
Τούγτσε Αλμπαϊράκ: Θρήνος στη Γερμανία για το κορίτσι που «δεν κοίταξε αλλού»
Με σιωπηλή αγρυπνία στο Βερολίνο οι Γερμανοί έδωσαν φόρο τιμής το 2014 στην φοιτήτρια Τούγτσε Αλμπαϊράκ, η οποία δέχθηκε άγρια επίθεση που την άφησε εγκεφαλική νεκρή αφότου παρενέβη και σταμάτησε ομάδα ανδρών που παρενοχλούσαν δύο έφηβες στις τουαλέτες εστιατορίου στο Όφενμπαχ.
Η τουρκικής καταγωγής Τούγτσε αποσυνδέθηκε από τα μηχανήματα που την κρατούσαν στη ζωή μια Παρασκευή, την Παρασκευή που θα γιόρταζε τα 23α της γενέθλια…
Η Γερμανία είπε τότε αντίο στην νεαρή φοιτήτρια χαιρετίζοντας το θάρρος και το ηθικό της σθένος.
«Αγαπητή Τούγτσε, θαυμάζω το θάρρος σου.
Είσαι ηρωίδα. Αναπαύσου εν ειρήνη»
Αυτή ήταν η κάρτα που άφησε ένα κορίτσι δέκα ετών έξω από το νοσοκομείο του Όφενμπαχ, όπου νοσηλεύτηκε η Τούγτσε.
Χιλιάδες άνθρωποι συμμετείχαν το Σάββατο που ακολούθησε της αποσύνδεσης της από τα μηχανήματα που την κρατούσαν σε ζωή, σε ολονυχτίες με κεριά έξω από το εστιατόριο όπου δέχθηκε επίθεση η τουρκικής καταγωγής φοιτήτρια και σε ολόκληρη τη χώρα. Πολλοί κρατούσαν επιγραφές στα γερμανικά που έγραφαν «Danke [Ευχαριστώ] Tugce», και άλλοι φορούσαν t-shirts που έγραφαν στην τουρκική γλώσσα «Seni seviyouruz» (Σε αγαπάμε).
Στη μνήμη της Τούγτσε διοργανώθηκε τη νύχτα της Κυριακής που ακολούθησε, σιωπηλή αγρυπνία σε όλο το Βερολίνο.
Τι γράφτηκε τότε
Η 23χρονη Τούγτσε
Περισσότερες από 50.000 υπογραφές έχει συγκεντρώσει αίτημα για την απονομή μετά θάνατον του του Εθνικού Μεταλλίου Τιμής στην Τούγτσε Αλμπαϊράκ.
Ο γερμανός πρόεδρος Γιόακιμ Γκάουκ χαρακτήρισε την φοιτήτρια υπόδειγμα για το έθνος σε συλλυπητήρια επιστολή προς την οικογένειά της. «Θα παραμείνει πάντα υπόδειγμα για εμάς, ολόκληρη η χώρα θρηνεί μαζί σας» ανέφερε.
«Εκεί που άλλοι γύρισαν το βλέμμα και κοίταξαν αλλού, η Τούγτσε επέδειξε υποδειγματικό θάρρος και ηθικό σθένος» υπογράμμισε στην επιστολή του ο γερμανός πρόεδρος, ο οποίος επίσης δήλωσε πως θα εξετάσει το αίτημα απονομής του Εθνικού Μεταλλίου Τιμής.
Δεκαοκτάχρονος τελεί υπό κράτηση για την επίθεση της 15ης Νοεμβρίου, η οποία άφησε την Τούγτσε Αλμπαϊράκ σε κωματώδη κατάσταση.
Η φοιτήτρια έτρεξε σε βοήθεια όταν άκουσε τις κραυγές που έρχονταν από την τουαλέτα ενός φαστ φουντ στο Όφενμπαχ, κοντά στην Φρανκφούρτη, όπου δύο κορίτσια παρενοχλούνταν από ομάδα ανδρών, όπως μετέδωσαν τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης.
Στη συνέχεια ένας άνδρας επέστρεψε και επιτέθηκε στην Τούγτσε στον χώρο στάθμευσης του εστιατορίου, χτυπώντας την άγρια στο κεφάλι με ρόπαλο.
Οι γονείς της έλαβαν την απόφαση να την αποσυνδέσουν από το μηχάνημα υποστήριξης την Παρασκευή όταν οι γιατροί τους ενημέρωσαν πως η κόρη τους είναι εγκεφαλική νεκρή και απέκλεισαν την πιθανότητα να επανέλθει.
Η Τούγτσε εκείνη την Παρασκευή θα συμπλήρωνε τα 23 της χρόνια…