Γράφει ο Γιώργος Γεωργίου*
Κάθε λίγα χρόνια, η Κύπρος θα χάνει μια τράπεζα; Την αρχή έκανε η Λαϊκή το 2013, ακολούθησε η FBME το 2014 και στη συνέχεια ο Συνεργατισμός το 2018. Η περίπτωση της RCB το 2022 φαίνεται να είναι η πιο ομαλή από όλες. Ωστόσο τα δεδομένα για το τι θα συνέβαινε με αυτή σε περίπτωση γεωπολιτικής έντασης (και όχι μόνο), ήταν μπροστά μας. Αντίθετα με άλλες περιπτώσεις, πλέον αποκτήσαμε πείρα για το πως κλείνουν τραπεζικά ιδρύματα. Αυτή τη φορά, οι διαδικασίες γίνονται «αναίμακτα» και σχετικά με «κοινή συναινέσει». Ωστόσο ας είμαστε ρεαλιστές, η RCB Bank, δεν θα μπορούσε να σωθεί. Τουλάχιστον όχι στη μορφή, που είχε πριν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Την ώρα που έφευγε ο πρώτος πύραυλος για να πλήξει την Ουκρανία, η αντίστροφη μέτρηση είχε ξεκινήσει για την πρώην Russian Commercial Bank. Η πτώχευση της ρωσικής Sberbank Europe AG στην Αυστρία με θυγατρικές στην Κροατία (Sberbank) και τη Σλοβενία, αποτέλεσε τον οδηγό και για την RCB. Οι κυρώσεις στη Ρωσία και πανικός των πελατών που είχε ήδη ξεκινήσει, έστειλαν τις καταθέσεις για άλλους προορισμούς. Όταν συμβαίνει αυτό, παύεις να είσαι τραπεζικό ίδρυμα. Στη καλύτερη να μετασχηματιστείς σε εταιρεία διαχείρισης δανείων, όπως και έγινε.
Αλλά, αν το εξετάσουμε προσεκτικά, η συγκεκριμένη τράπεζα, ποτέ δεν έγινε πραγματικά «κυπριακή». Μπορεί αυτό να τη γλύτωσε από τις κυπριακές παθογένειες, ωστόσο όλοι βλέπαμε πως η διαδικασία «κυπροποίησης» της τράπεζας ήταν ημιτελής. Δεν θα ξεχάσω στη φιέστα που στήθηκε στο προεδρικό μέγαρο το 2015 που σηματοδοτούσε την αλλαγή στο όνομα και τη στροφή της στην κυπριακή αγορά. Το βράδυ εκείνο οι Ρώσοι αξιωματούχοι και υπουργοί στις ομιλίες τους επέμεναν να την αποκαλούν όλο το βράδυ «ρωσική τράπεζα». Είπαν και άλλα εκείνο το βράδυ που αφορούσαν το Μάρτη του 2013, ωστόσο αυτά πλέον ανήκουν σε βιβλία της ιστορίας. Η ουσία είναι πως ποτέ δεν έπαψε να είναι προϊόν της κρατικής ρωσικής τράπεζας, της VTB και είχε για στρατηγικό επενδυτή, μια άλλη ρωσική τράπεζα, την Otkritie FC Bank. Η μεταφορά των μετοχών της VTB φέτος τον Φεβρουάριο, δηλαδή του 46,29% σε άλλους μετόχους, ήρθε πολύ αργά και πολύ ατσούμπαλα. Ούτε τους καταθέτες δεν έπεισε.
Ωστόσο, οι ευκαιρίες να αποκτήσει η RCB πραγματικό κυπριακό χαρακτήρα πέρασαν μπροστά της όλα αυτά τα χρόνια και δεν την άγγιξαν. Την ώρα που άλλες τράπεζες αγόρασαν με κάθε ευκαιρία μερίδια και οντότητες, η τράπεζα επέλεξε να παραμείνει «υπεράνω». Καθαρή από κυπριακές παθογένειες αλλά ευάλωτη σε γεωπολιτικές αναταράξεις. Η διασύνδεση που έγινε στον τύπο για μεταφορά δανειακού χαρτοφυλακίου σε τράπεζα συμφερόντων της VTB στο Κατάρ, τη CQUR Bank, ήταν φαίνεται το πρώτο βήμα για τον τερματισμό τον εργασιών στην Κύπρο. Η διοίκηση πήρε το ρίσκο για μια οργανική ανάπτυξη στην κυπριακή αγορά και αυτό ήταν το λάθος που «πλήρωσε» αυτές τις μέρες. Αν είχε «λερώσει» τα χέρια της με την κυπριακή αγορά, με μη εξυπηρετούμενα δάνεια και επιχειρήσεις και νοικοκυριά που δυσκολεύονται, τώρα ίσως να ήταν ακόμη τράπεζα. Έστω και προβληματική.
Όχι δηλαδή πως η διευθέτηση που έγινε τώρα είναι όσο καταστροφική ήταν για τη Λαϊκή ή την FBME. Οι καταθέσεις υπερκαλύφθηκαν και φαίνεται πως αρκετά εκατομμύρια θα παραμείνουν για να τα μοιραστούν οι μέτοχοι. Μακάρι, όλες οι τράπεζες που κλείνουν, να έχουν τη δική τους μοίρα θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος, αλλά αυτό θα ήταν τραβηγμένο. Ποτέ δεν χαίρεται κάποιος όταν τον κλείνουν και ας λένε πως όλα έγιναν εθελοντικά. Απλώς η επιλογή για αντάρτικο στη Φρανκφούρτη, μόνο τους καταθέτες και τους μετόχους θα έβλαπτε. Η συνεργασία όλων και η ρεαλιστική παραδοχή των δεδομένων, βοήθησε να αποφευχθεί η μοίρα των καταθετών που είχαν άλλες τράπεζες, αλλά η ουσία είναι πως η τράπεζα έκλεισε.
Θα την «κλάψουν» οι υπάλληλοι της, όχι μόνο για το μισθό που είναι σίγουρα σημαντικός, αλλά για τις χιλιάδες ώρες που έβαλαν από τη ζωή τους για να τη στήσουν. Θα τη ψάχνουν οι πελάτες που είχαν μάθει να κάνουν τις δουλειές μαζί της και ας είχε για κάποιες από τις υπηρεσίες υψηλές χρεώσεις. Θα νιώσουν την απουσία της τα ΜΜΕ και σε όσους γενναιόδωρα χορήγησε όλα αυτά τα χρόνια. Ωστόσο αυτό που δεν θα λείψει, είναι σίγουρα οι σκιές που άφηνε κατά καιρούς με τη διασύνδεση του ονόματός της με γεγονότα και καταστάσεις, που έφερναν αμηχανία.
