Γράφει ο Γιάννης Καπετάνιος*
Ακούμε, βλέπουμε και κυρίως βιώνουμε καθημερινά ακραία φυσικά φαινόμενα που σε μεγάλο βαθμό οφείλονται στην επιβάρυνση που έχουμε προκαλέσει σαν άνθρωποι στο οικοσύστημα. Οι προειδοποιήσεις από τους επιστήμονες είναι αγωνιώδεις και η ανάγκη για άμεσες και δραστικές αλλαγές επιτακτική. Η Πράσινη Οικονομία που ακούγεται πλέον όλο και πιο συχνά γίνεται σημαντική καθώς αναγνωρίζεται από πολλούς η ανάγκη να βρεθούν αειφόροι και φιλικοί προς το περιβάλλον τρόποι οικονομικής ανάπτυξης.
Η πράσινη οικονομία υπόκειται σε διάφορους ορισμούς, στην ουσία όμως με το ίδιο νόημα. Απλοϊκά είναι ένα σύστημα που προωθεί την οικονομική ανάπτυξη μέσω της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και υιοθέτησης πρακτικών για οικολογική συμπεριφορά όλων μας. Η έρευνα και ανάπτυξη νέων προϊόντων που είναι φιλικά προς το περιβάλλον είναι ένας ακόμη θεμελιώδης παράγοντας της Πράσινης Οικονομίας.
Τα οφέλη της Πράσινης Οικονομίας είναι πολλαπλά τόσο για το περιβάλλον όσο και για την οικονομία στο σύνολο της. Αρχικά είναι η μείωση εκπομπών ρύπων καθώς και άλλων ρυπογόνων ενεργειών που βλάπτουν το περιβάλλον. Επιπρόσθετα η Πράσινη Οικονομία δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας αλλά και νέους οικονομικούς τομείς, όπως των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αλλά και της έρευνας.
Επίσης η Πράσινη Οικονομία προσφέρει ευκαιρίες για καινοτομία και τεχνολογική ανάπτυξη. Νέες τεχνολογίες που βοηθούν στην μείωση κατανάλωσης ενέργειας αλλά και αποβλήτων ή ακόμα και για δημιουργία νέων προϊόντων και υπηρεσιών, μπορούν να ωθήσουν σημαντικά την Πράσινη Οικονομία.
Οι κυβερνήσεις ή τουλάχιστον οι πλείστες, αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα της ανάπτυξης της Πράσινης Οικονομίας και επενδύουν σημαντικά προς την κατεύθυνση αυτή. Η ανάπτυξη πολιτικών για ενθάρρυνση πράσινων επενδύσεων, η χορήγηση φορολογικών και άλλων κινήτρων, η επιβολή εκεί και όπου χρειάζεται βέλτιστων πρακτικών, είναι μόνο μερικά από τα μέτρα που παίρνουν ή μπορούν να πάρουν οι κυβερνήσεις. Φυσικά πιο αποτελεσματικό και άμεσο μέτρο είναι οι ίδιες επενδύσεις από τις κυβερνήσεις σε πράσινα έργα με συμμετοχή και συγχρηματοδότηση έργων ιδιωτικής πρωτοβουλίας.
Σε σχέση με το πιο πάνω και την επιβολή βέλτιστων πρακτικών ή ακόμα και ορίων ώστε να προωθηθεί η κατανάλωση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε αντίθεση με τις μη ανανεώσιμες, έχουμε το παράδειγμα τις Ευρωπαϊκής Ένωσης, που επιβάλει πρόστιμα σε χώρες μέλη της για την εκπομπή ρύπων. Η χώρα μας όπως είναι γνωστό παρόλο που δεν διατηρεί βαριά βιομηχανία είναι ρυπογόνος, με αποτέλεσμα περίπου τρακόσια εκατομμύρια ευρώ να πληρώνονται για πρόστιμα κάθε χρόνο. Η σταδιακή απεξάρτηση από τις ρυπογόνους πρώτες ύλες παραγωγής ηλεκτρισμού και η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι αυτονόητο ότι αποτελεί μονόδρομο.
Φυσικά η μετάβαση στην Πράσινη Οικονομία δεν είναι ούτε εύκολη ούτε και απλή. Υπάρχει μακρύς δρόμος αλλά και προκλήσεις ώστε να δημιουργηθεί μια βιώσιμη και επωφελής Πράσινη Οικονομία. Υπάρχουν βέβαια και λίγες αντίθετες φωνές που θεωρούν ότι η πράσινη οικονομία είναι μη πραγματοποιησιμή και ότι θα φέρει τις φτωχές χώρες σε δυσμενέστερη θέση αφού δεν έχουν τις πηγές να ακολουθήσουν αυτό το μοντέλο. Σε αυτά τα πλαίσια ο Ντόναλτ Τράμπ ενώ ήταν πρόεδρος των Η.Π.Α. είχε πει ‘Η έννοια της παγκόσμιας υπερθέρμανσης δημιουργήθηκε από τους Κινέζους για να καταστήσουν την Αμερικανική βιομηχανική παραγωγή μη ανταγωνιστική’. Τα επιχειρημάτα αυτά όμως φαίνονται να είναι προφάσεις γιατί η ανάγκη αλλαγής στο υφιστάμενο μοντέλο της οικονομίας δεν ανατρέπεται.
Πρακτικά προβλήματα μετάβασης και κόστος αναντίλεκτα υπάρχουν. Πολλές επιχειρήσεις εξαρτώνται από τις συμβατικές πηγές ενέργειας και το κόστος όπως και ο χρόνος μετατροπής είναι αρκετά μεγάλος. Επίσης επιπρόσθετο κόστος αλλά και πρόκληση είναι η πρόσβαση σε πηγές χρηματοδότησης ώστε να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές. Η ενημέρωση των επιχειρήσεων για τα μακροπρόθεσμα οφέλη αλλά και η παροχή κινήτρων και βοήθειας από τις κυβερνήσεις μπορεί να βοηθήσει σημαντικά ώστε η μετάβαση να γίνει πιο γρήγορα.
Η αποτελεσματική υιοθέτηση της Πράσινης Οικονομίας θα προσφέρει βιώσιμη ανάπτυξη, μείωση της μόλυνσης του περιβάλλοντος, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και προώθηση της καινοτομίας και τεχνολογικής ανάπτυξης. Γενικά η Πράσινη Οικονομία είναι ίσως η τελευταία ευκαιρία που έχουμε γιατί όπως λέει και μια ινδική παροιμία:
‘Μόνο όταν θα έχετε κόψει και το τελευταίο δέντρο. Μόνο όταν θα έχετε δηλητηριάσει και το τελευταίο ποτάμι. Μόνο όταν θα έχετε ψαρέψει και το τελευταίο ψάρι. Μόνο τότε θα καταλάβετε ότι τα λεφτά δεν τρώγονται’.
