Σοβαρές αδυναμίες στα συστήματα εσωτερικού ελέγχου της ΑΛΚ διαπιστώνει η Ελεγκτική Υπηρεσία
Αδυναμίες ως προς τη συμμόρφωση με τις πρόνοιες των σχετικών Νόμων και Κανονισμών, που διέπουν την υλοποίηση και παρακολούθηση του προϋπολογισμού, καθώς και τη ρύθμιση θεμάτων που σχετίζονται με το προσωπικό, διαπιστώνει η Ελεγκτική Υπηρεσία στην Ειδική Έκθεσή της για την Αρχή Λιμένων Κύπρου (ΑΛΚ).
Η Ελεγκτική Υπηρεσία αναφέρει ότι εντόπισε σοβαρές αδυναμίες στα συστήματα εσωτερικού έλεγχου της Αρχής, που αφορούν στη μη ορθή εφαρμογή των όρων των συμβάσεων μίσθωσης υπηρεσιών, στη μη διασφάλιση της πληρότητας και έγκαιρης καταχώρισης της αλληλογραφίας, των πρακτικών και άλλων εγγράφων σε φακέλους, λανθασμένη ή/και καταβολή μη πραγματοποιηθείσας υπερωριακής αποζημίωσης, μη λήψη αποτελεσματικών μέτρων για είσπραξη οφειλών, σημαντική καθυστέρηση στην τιμολόγηση δικαιωμάτων χρήσης λιμενικών χώρων κ.ά.
Διαπίστωσε, επίσης, μη συμμόρφωση με την περί δημοσίων συμβάσεων νομοθεσία, κατά παράβαση των γενικών αρχών διοικητικού δικαίου, όπως είναι οι αρχές της χρηστής διοίκησης, της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης.
Επίσης θεωρεί ότι ενδεχομένως να μην έχουν γίνει οι δέουσες ενέργειες από την νΑΛΚ, για σκοπούς κατάλληλης και ορθής διαχείρισης του έργου της Νέας Αίθουσας Επιβατών στο Λιμάνι Λεμεσού και εκφράζει τον έντονο προβληματισμό της για τα πολλά προβλήματα, που ακόμα και σήμερα, παρουσιάζονται στο πιο πάνω ολοκληρωμένο Έργο.
«Πέραν του γεγονότος ότι η Δημοκρατία επωμίζεται επιπρόσθετα έξοδα λόγω της αποκατάστασης των κακοτεχνιών/ελαττωμάτων του κτηρίου, την ευθύνη της επιδιόρθωσης των οποίων είχε συμβατικά ο Ανάδοχος, υφίσταται περαιτέρω απώλεια εσόδων, από το Μεταβλητό Τέλος Παραχώρησης και τον ΦΠΑ για την παροχή υπηρεσιών, λόγω του ότι το εστιατόριο δεν έχει τεθεί ακόμη σε λειτουργία»
Σημειώνεται ακόμα ότι οι αναθέτουσες Αρχές θα πρέπει να εφαρμόζουν ορθά τους όρους του ετήσιου δικαιώματος χρήσης/εκμετάλλευσης των χερσαίων χώρων τους.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία παρατήρησε επίσης σημαντική καθυστέρηση και αδυναμίες στην εφαρμογή/ολοκλήρωση του Συστήματος Ελέγχου Πρόσβασης για το Τερματικό Εμπορευματοκιβωτίων και το Τερματικό Γενικού Εμπορίου στον λιμένα Λεμεσού και, ως εκ τούτου, η Υπηρεσία θα προχωρήσει σε περαιτέρω διερεύνηση του θέματος και θα επανέλθει, μόλις ολοκληρωθεί η σχετική έρευνά της.
Ψευδής δήλωση από πρώην μέλος του ΔΣ
Ανάμεσα στα κυριότερα ευρήματα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας είναι ότι πρώην μέλος του ΔΣ, κατά την ανάληψη των καθηκόντων του στις 12.9.2016 υπέγραψε υπεύθυνη δήλωση ότι δεν ασχολείται επαγγελματικά και δεν κατέχει μετοχές σε επιχείρηση συναφή με τις δραστηριότητες της Αρχής, η οποία φαίνεται να ήταν ψευδής, αφού ήταν Διευθυντής και μέτοχος σε εταιρεία, στην οποία η Αρχή παραχωρεί από το 2011 άδεια για τροφοδοσία πλοίων.
Επίσης λειτουργός της Αρχής, ο οποίος φαίνεται να είχε συμμετοχή στις διαπραγματεύσεις για αναθεώρηση συμφωνίας με εταιρεία, έχει συγγενή πρώτου βαθμού, ο οποίος είναι ο νομικός σύμβουλος της εταιρείας και ως εκ τούτου φαίνεται να προκύπτει θέμα σύγκρουσης συμφερόντων.
Η Αρχή διατηρεί τον ίδιο νομικό σύμβουλο από τον καιρό ίδρυσής της το 1973, κατά παράβαση των διατάξεων της εγκυκλίου του Γενικού Λογιστηρίου αρ. ΓΛ/ΑΑΔΣ 74, που εκδόθηκε στις 27.4.2016.
Η επιλογή συγκεκριμένου κτηρίου για κάλυψη των στεγαστικών αναγκών της Αρχής έγινε εκτός νόμιμης διαδικασίας, κατά παράβαση των αρχών της χρηστής διοίκησης, της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης και χωρίς να διασφαλιστεί η λογικότητα της δαπάνης που η Αρχή θα καταβάλει για την ενοικίαση του κτηρίου.
Παράλληλα αναφέρεται ότι δόθηκαν €27 εκ. σε 28 αδειούχους αχθοφόρους Λεμεσού και €3,6 εκ. σε 22 αδειούχους αχθοφόρους Λάρνακας, ως αποζημίωση για τερματισμό των αδειών τους, παρόλο ότι, σύμφωνα με νομική συμβουλή, οι αδειούχοι αχθοφόροι δεν είχαν κανένα νόμιμο δικαίωμα σε αποζημίωση και οι οποίες αφορούσαν σε εργασίες που, σύμφωνα με την Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισμού, εκτελούνταν κατά τρόπο παράνομο.
Διαπιστώνει επίσης ότι για το έργο για την ανάπλαση του χερσαίου χώρου του παλαιού λιμανιού Λεμεσού δεν είχε εξασφαλισθεί Πιστοποιητικό Τελικής Έγκρισης, το οποίο αποτελεί εκ του Νόμου υποχρέωση.
Αναφέρει επίσης ότι η ΑΛΚ, τον Ιούνιο του 2021 προχώρησε στην κατακύρωση του διαγωνισμού για την παραχώρηση άδειας χρήσης/εκμετάλλευσης δύο χερσαίων χώρων στο Λιμάνι Λεμεσού, για περίοδο 13 χρόνων, με δυνατότητα ανανέωσης για ακόμη 12 χρόνια, καθώς επίσης και στη σύναψη συμβάσεων με δύο οικονομικούς φορείς για ετήσιο δικαίωμα χρήσης, το οποίο και στις δύο περιπτώσεις, είναι κατά πολύ χαμηλότερο από τις εκτιμώμενες αξίες τις οποίες η ίδια η ΑΛΚ είχε ζητήσει από το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας το 2017 και από ιδιώτη εκτιμητή το 2020.
Στη δεύτερη περίπτωση, η Εγγυητική Επιστολή Συμμετοχής, η οποία είχε υποβληθεί από τον οικονομικό φορέα στον οποίο ανατέθηκε τελικά η σύμβαση, είχε ημερομηνία λήξης πριν την ημερομηνία που είχε καθοριστεί στα έγγραφα του διαγωνισμού και, ως εκ τούτου, η προσφορά του έπρεπε να απορριφθεί από το στάδιο του ελέγχου των προϋποθέσεων συμμετοχής, χωρίς περαιτέρω αξιολόγηση, λόγω παράβασης ουσιώδους όρου του διαγωνισμού.
Αναφέρεται επίσης ότι υπήρξε σημαντική καθυστέρηση στην υποβολή των Προϋπολογισμών της Αρχής, για τα έτη 2016 και 2017, στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Επιπλέον στην προκήρυξη για πλήρωση δύο κενών θέσεων Διευθυντή Πρώτου Διορισμού και Προαγωγής (Κλίμακα Α14(i)), μια για το λιμάνι Λεμεσού και μια για το λιμάνι Λάρνακας, δεν καθοριζόταν η διαδικασία, σε σχέση με την πλήρωση των θέσεων, παραβιάζοντας αφενός τον Κανονισμό 10(4) των περί Αρχής Λιμένων Κύπρου (Όροι Υπηρεσίας Υπαλλήλων) Κανονισμών (Κ.Δ.Π. 114/97) και αφετέρου την αρχή της διαφάνειας.
Η Αρχή, κατόπιν ακυρωτικών αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου για διορισμούς ή/και προαγωγές, κατέβαλε αποζημιώσεις για αναδρομικούς μισθούς συνολικού ποσού €264.411.
Αναφέρεται ακόμα ότι κατά το 2016 και 2017, καταβλήθηκε σε αφυπηρετήσαντες υπαλλήλους αποζημίωση για τη μη χορηγηθείσα ετήσια άδεια ανάπαυσής τους, συνολικού ποσού €75.953, εκ των οποίων δαπάνη €55.764 αφορά σε υπαλλήλους που επέλεξαν να αποχωρήσουν με το Σχέδιο Εθελούσιας Αποχώρησης και €20.189 σε υπάλληλο που αφυπηρέτησε πρόωρα, χωρίς να ληφθεί υπόψη το υπόλοιπο ετήσιας άδειας των υπαλλήλων και η ημερομηνία αφυπηρέτησης κατά την εξέταση των αιτήσεών τους για αποχώρηση, ώστε να δοθεί περιθώριο χρήσης της άδειας που είχαν εις πίστη τους.
Στο πλαίσιο εκπόνησης μελέτης, αναφορικά με την προσαρμογή της Αρχής στον νέο της ρόλο ως ρυθμιστή/επόπτη και ιδιοκτήτη των λιμανιών, η οποία ανατέθηκε μέσω ανοιχτής διαδικασίας για ποσό ύψους €98.000 πλέον Φ.Π.Α, απαιτήθηκαν συμπληρωματικές υπηρεσίες συνολικού ποσού €199.000 πλέον Φ.Π.Α, οι οποίες, κατά την άποψη της Ελεγκτικής Υπηρεσίας μας, δεν θεωρούνται κατεπείγουσας ανάγκης, αφού θα μπορούσαν ναεπισημανθούν και ενταχθούν στο αντικείμενο της αρχικής προκήρυξης του διαγωνισμού. Ως εκ τούτου, αναφέρεται, έχει παραβιαστεί η νομοθεσία περί δημοσίων συμβάσεων και επιπλέον η Αρχή απέτυχε να εξασφαλίσει ευρύτητα συμμετοχής προσφοροδοτών και εξασφάλιση χαμηλότερων τιμών με την ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού.
Η Αρχή τα τελευταία χρόνια και ειδικότερα μετά τη μαζική αποχώρηση υπαλλήλων της Αρχής το 2017 με την εφαρμογή του Σχεδίου Εθελούσιας Αποχώρησης, αγοράζει υπηρεσίες από τρίτους για κάλυψη των αναγκών της, ως προς τις κενές θέσεις, κατά παράβαση της νομοθεσίας δημοσίων συμβάσεων και του περί Απαγόρευσης Πλήρωσης Κενών Θέσεων στον Δημόσιο και Ευρύτερο Δημόσιο Τομέα Νόμο (Ν.21(Ι)/2013). Εντοπίστηκαν αρκετές περιπτώσεις μη ορθής εφαρμογής των όρων των συμβάσεων μίσθωσης υπηρεσιών. Σε μια περίπτωση, συμβασιούχος έλαβε αμοιβή για σύνολο ωρών που απουσίαζε για λόγους υγείας ή λόγω άδειας απουσίας.
Εντοπίστηκαν επίσης αδυναμίες στα συστήματα εσωτερικού ελέγχου της υπερωριακής απασχόλησης, με αποτέλεσμα να ελλοχεύει ο κίνδυνος καταβολής λανθασμένης ή/και μη πραγματοποιηθείσας υπερωριακής αποζημίωσης. Διαπιστώθηκε και πάλι ότι διάφοροι ενοικιαστές λιμενικών χώρων χρωστούν στην Αρχή σημαντικά ποσά (της τάξης των €350 χιλ. περίπου), ενώ δεν λαμβάνονται αποτελεσματικά μέτρα για είσπραξη των οφειλών.
