Γράφει η Ανθή Ερμογένους
Ο δημόσιος κήπος της Λεμεσού είναι και μπορεί να αποτελέσει σημείο αναφοράς σε διάφορες συλλογικές και κοινωνικές ανάγκες των δημοτών. Είναι όμως και αντικείμενο αναφοράς εδώ και πολύ καιρό καθώς οι Λεμεσιανοί αναζητούν την ταυτότητα, τη συνεισφορά του και τη χρήση που πρέπει να έχει. Το «δημόσιος» ή «δημοτικός» κήπος, εξηγούν το σε ποιους «ανήκει», απευθύνεται και αφορά. Οι κάτοικοι της πόλης είναι οι κύριοι χρήστες και επισκέπτες του, και ο λόγος τους για το πως θα τους εξυπηρετούσε είναι βασικό κριτήριο στη διαμόρφωση του.
Σε χθεσινή εξαγγελεία ο δήμος Λεμεσού παρουσίασε μια τετελεσμένη απόφαση για τη δημιουργία ενός επιβλητικού κατά πως αναφέρουν, παιχνιδότοπου, ο οποίος θα χρηματοδοτηθεί από ιδιωτική πρωτοβουλία και συγκεκριμένα την EASYBRAIN που είναι από τις μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας στον τόπο. Οι συνέργειες δημόσιου, δημοτικού και ιδιωτικού τομέα μόνο ως θετικές μπορούν να αξιολογηθούν. Η συνεισφορά μιας ιδιωτικής επιχείρησης για το καλό της πόλης εκτιμάται και εμπνέει κι άλλες εταιρείες ή ιδιώτες που εδρεύουν εδώ να συνλειτουργούν για το καλό της πόλης.
Όπως έχει ανακοινωθεί στην επίσημη σελίδα του δημάρχου της Λεμεσού, κ.Νικολαϊδη, η πρόθεση να δημιουργήσουν ένα παιδότοπο, εκφράστηκε από την εταιρεία προ ενάμιση χρόνου. Χωρίς ωστόσο η εταιρεία να υποδεικνύει τη χωροθέτηση του. Η ίδια ανακοίνωση διευκρινίζει πως η απόφαση για τη δημιουργία του παιχνιδότοπου, εντός του δημόσιου κήπου, πάρθηκε αποκλειστικά από το δημοτικό συμβούλιο και τον ίδιο. Η ανακοίνωση δημιούργησε αρχικά θετικές εντυπώσεις αλλά όταν διοικείς μια δημοτική περιφέρεια, τέτοια μεγάλα έργα δεν μπορούν να αποφασίζονται εν ριπή πυροτεχνήματος και χωρίς ολοκληρωμένα masterplan.
Δεν αποκλείεται η εισήγηση για χωροθέτηση του χρηματοδοτημένου παιχνιδότοπου στον δημόσιο κήπο να είναι ένα σενάριο καλό, ωστόσο, όσο ακόμα ο δημόσιος κήπος τίθεται υπό διαβούλευση σε επίπεδο πολιτών για το μέλλον του, δεν δύνασαι να ξοδεύεις ένα διόλου ευκαταφρόνητο κονδύλι χωρίς να έχεις δουλέψει κι αποφασίσει το ευρύτερο πλάνο.
Το πρώτο που απουσίαζε από την απόφαση είναι η δημόσια διαβούλευση. Όταν μιλάμε για έργα τέτοιου χαρακτήρα, σε δημόσιους χώρους που χρησιμοποιούνται από τους δημότες, είναι προαπαιτούμενο να διαβουλευτείς τις ανάγκες τους. Πέραν των δημοτών, απαραίτητο κρίνεται και το να διαβουλεύεσαι με ειδικούς κάθε παραμέτρου του έργου. Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση που ανακοινώθηκε, πάρθηκε εν απουσία και των δύο. Οι διαδικασίες έγιναν ανάποδα και ελλειμματικά. Προβληματισμοί υπάρχουν και για τον ίδιο τον σχεδιασμό, π.χ. πρόσβαση σε ΑΜΕΑ, ποδηλατόδρομος, σφράγιση εδάφους, υλικά, δέντρα…
Στη συζήτηση επίσης πρέπει να μπει και το γεγονός ότι θεωρείται σχεδόν απαραίτητο, όταν μιλάμε για έργα δημόσιας ωφέλειας και αστικής συνεισφοράς, να μην γίνονται απευθείας αναθέσεις, αλλά να προκηρύσσονται αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί. Πρώτον γιατί ενεργοποιούν πολλούς επαγγελματίες να τοποθετούνται στο όραμα τους για την πόλη, και το σημαντικότερο -εκτός από τις διαφανείς διαδικασίες- εξασφαλίζουν και την καλύτερη πρόταση στην αστική εικόνα.
Το δεύτερο στοιχειο που απουσίαζε, ήταν το ολοκληρωμένο masterplan. Η σοβαρή αυτή επένδυση είναι καλά μελετημένη; Που βρίσκεται το σχέδιο για το τι στοχεύει ή πρέπει να είναι ο δημόσιος κήπος για να μην κάνουμε κολάζ έργων; Αποφασίσαμε ήδη; Καταρχάς, ο κήπος θα συνεχίσει να χωροθετείται εκεί που είναι; Θα συνεχίζει να υπάρχει ζωολογικός κήπος; Η τελευταία ερώτηση είναι αντικείμενο συζήτησης εδώ και καιρό σε επίπεδο πολιτών, περιβαλλοντιστών και ομάδων διεκδίκησης των δικαιωμάτων των ζώων. Δεν πέρασε πολύς καιρός από τα πεταγμένα νεκρά ζώα που βρέθηκαν σε σακούλες σκουπιδιών αφού πρώτα απεβίωσαν στην ζωολογικό κήπο, δεν πέρασε καιρός από τη συζήτηση για τους ανειδίκευτους φροντιστές σε σχέση με τα είδη των ζώων, δεν έκλεισε ποτέ η συζήτηση αν η συνείδηση μας μας επιτρέπει να συνεχίσουμε με φυλακισμένα ζώα. Και αν σε μερικά χρόνια κλείσει το σημείο του ζωολογικού κήπου, θα ξαναρχίσουμε αποσπασματικό σχεδιασμό, σημείο-σημείο;
Το masterplan, εάν υπάρχει και είναι εν αγνοία των δημοτών, έχει λάβει υπόψη το πως ο κήπος εμπεριέχεται στον αστικό σχεδιασμό; Πως δένεται οργανικά με τον υπόλοιπο αστικό ιστό; Γιατί ένα masterplan δεν μπορεί να αγγίζει πυροτεχνηματικά και αποσπασματικά τα έργα και τις υποδομές. Πρέπει να δούμε πως θα διασυνδέεται με την υπόλοιπη πόλη, δημόσιους χώρους και σημεία αναφοράς. Κυρίως να αποφασίσουμε πρώτα το σύνολο των έργων, την χωροθέτηση, την αναβάθμιση και την εξέλιξη τους. Για παράδειγμα το ΓΣΟ, η δημοτική βιβλιοθηκη, το αρχαιολογικό μουσείο, το ιστορικό κέντρο, η επίχωση κοκ. Έτσι ώστε το πλάνο να έχει όλα τα δεδομένα για να διαμορφώσει κινητική διασύνδεση αλλά και ταυτοτική.
Οι προβληματισμοί δεν μπορούν να περιοριστούν βέβαια μόνο σε αυτά, αλλά οφείλουν να βρουν απάντηση πριν προχωράμε σε εξαγγελίες εντυπωσιασμού. Ακόμα και αν γίνει στο εξής δημόσια διαβούλευση και ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός, και καταλήξουμε ότι ορθώς θα ξεκινήσουμε με τον παιχνιδότοπο να χωροθετείται στον δημόσιο κήπο και στο συγκεκριμένο σημείο του: Έχει βγει πλάνο συντήρησης του στη βάση των προδιαγραφών του; Ή θα καταλήξει όπως πολλά σημεία του δημόσιου κήπου;
Εκείνο που γέννησε επιπρόσθετα τους περισσότερους προβληματισμούς, έχει να κάνει με την αναφορά της ανακοίνωσης ότι η συγκεκριμένη αναβάθμιση και προσθήκη, αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου σχεδιασμού με πλάνο ολοκλήρωσης μια δεκαετία! Όταν ο ορίζοντας ολοκλήρωσης ενός έργου είναι δέκα χρόνια μετά, είναι σχεδόν βέβαιο ότι πρώτο, προεξοφλείται αργοκίνητη ανάπτυξη και δεύτερο, ότι όταν και εφόσον ολοκληρωθεί, δεν θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες και την εξέλιξη του έργου, των ανθρώπων και της εποχής.
Όφειλαν τα μαθήματα και οι φωνές που προέκυψαν τον τελευταίο καιρό από ανακοινώσεις έναρξης άλλων έργων των οποίων οι μελέτες είναι βγαλμένες από το χρονοντούλαπο δεκαετίας (βλέπε κυκλικός κόμβος Αγ.Φυλάξεως, ΣΒΑΚ), να μας είχαν προβληματίσει. Τα έργα πρέπει να είναι προϊόντα εκσυγχρονισμού, σφαιρικού σχεδιασμού και διαβούλευσης με όσων θα τα χρησιμοποιούν.
