«Η αβεβαιότητα που υπάρχει ένεκα της αύξησης των πρώτων υλών, των τραπεζικών επιτοκίων και του πληθωρισμού, αναγκάζει πολλά άτομα τα οποία προσανατολίζονταν προς την αγορά ή το κτίσιμο κατοικίας να στραφούν στο ενοίκιο. Επομένως, όλες οι πιο πάνω τάσεις, ωθούν την αύξηση στις τιμές των ενοικίων καθώς η ζήτηση που υπάρχει είναι μεγαλύτερη από την προσφορά», εξηγεί στο Limassol today, η Άντρια Λαού, επικεφαλής γραφείου της ΟΕΒ Λεμεσού-Πάφου, αναφορικά με την συνεχιζόμενη αύξηση των ενοικίων.
Η κα Λαού προσθέτει πως η έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία «συνέβαλε έτσι ώστε πολλές νέες εταιρείες από το εξωτερικό με σημαντικό αριθμό εργαζομένων, να επιλέξουν την Κύπρο και ειδικά την Λεμεσό, ενώ εταιρείες ξένων συμφερόντων που ήδη δραστηριοποιούνταν στην πόλη, προώθησαν την μετεγκατάσταση εργαζομένων τους για να διασφαλίσουν την προσωπική τους ασφάλεια». Τέλος, ερωτηθείσα για το εάν υπάρχει λύση στο πρόβλημα, η κα Λαού, απαντά ότι «ο μόνος τρόπος για να μπορέσουν να μειωθούν οι τιμές των ενοικίων είναι να φθάσουμε στο σημείο όπου η ζήτηση θα είναι λιγότερη της προσφοράς».
Τα ενοίκια (κυρίως στη Λεμεσό) για τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα είναι κόστος δυσβάσταχτο. Γιατί φτάσαμε σε αυτό το σημείο;
Το πρόβλημα της στέγασης έχει όντως αναδειχθεί σε ένα από τα σοβαρότερα κοινωνικά θέματα που έχει να αντιμετωπίσει τη δεδομένη στιγμή η Λεμεσός, γεγονός το οποίο αυτή τη στιγμή φαίνεται να αποδίδεται στο ότι η ζήτηση είναι μεγαλύτερη από την προσφορά. Η πόλη παραδοσιακά φιλοξενούσε εταιρείες ξένων συμφερόντων οι οποίες δραστηριοποιούνταν κυρίως στον τομέα των υπηρεσιών.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, συνεπεία του ευνοϊκού επιχειρηματικού περιβάλλοντος που είχε δημιουργηθεί στην πόλη και της νέας στρατηγικής για την προσέλκυση εταιρειών για δραστηριοποίηση ή/και επέκταση των δραστηριοτήτων τους στην Κύπρο, εγκαταστάθηκε ακόμη μεγαλύτερος αριθμός νέων επιχειρήσεων. Η άφιξη των εταιρειών αυτών, πέραν της ανάγκης που δημιούργησαν για επιπρόσθετους γραφειακούς χώρους, συνέβαλε και στην αύξηση της ζήτησης στέγασης για τους εργαζομένους που καταφθάνουν τόσο από το εξωτερικό όσο και από άλλες επαρχίες της Κύπρου. Επιπρόσθετα, η έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία συνέβαλε έτσι ώστε πολλές νέες εταιρείες από το εξωτερικό με σημαντικό αριθμό εργαζομένων, να επιλέξουν την Κύπρο και ειδικά την Λεμεσό, ενώ εταιρείες ξένων συμφερόντων που ήδη δραστηριοποιούνταν στην πόλη, προώθησαν την μετεγκατάσταση εργαζομένων τους για να διασφαλίσουν την προσωπική τους ασφάλεια.
Η ίδρυση του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΕΠΑΚ) στο ιστορικό κέντρο της πόλης, αύξησε επίσης την ανάγκη σε χώρους διαμονής για στέγασης των φοιτητών. Με την έλλειψη ειδικών διαμορφωμένων χώρων που να μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εστίες, οι φοιτητές στράφηκαν στην αναζήτηση ενοικίασης διαμερισμάτων. Ερχόμενοι στο σήμερα, η αβεβαιότητα που υπάρχει ένεκα της αύξησης των πρώτων υλών, των τραπεζικών επιτοκίων και του πληθωρισμού, αναγκάζει πολλά άτομα τα οποία προσανατολίζονταν προς την αγορά ή το κτίσιμο κατοικίας να στραφούν στο ενοίκιο.
Επομένως, όλες οι πιο πάνω τάσεις, ωθούν την αύξηση στις τιμές των ενοικίων καθώς η ζήτηση που υπάρχει είναι μεγαλύτερη από την προσφορά. Τέλος, επιπρόσθετα των πιο πάνω, ανάμεσα στους λόγους που υπάρχει σήμερα μειωμένη προσφορά είναι και το γεγονός ότι μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση και τα γεγονότα του 2013, η οικοδομική δραστηριότητα μειώθηκε αισθητά τα επόμενα, και ένας μεγάλος αριθμός κατασκευαστικών έργων παρέμεινε στα σχέδια λόγω κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης.
Διαβάστε ακόμα: Ξεμένει από ακίνητα η Λεμεσός, στα ύψη τα ενοίκια
Η Λεμεσός κατέστη η πλέον ανεπτυγμένη πόλη της Κύπρου, ίσως η τόση ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα να αλληλεπιδρά αρνητικά για τον ντόπιο;
Η επιχειρηματική δραστηριότητα στη Λεμεσό ανέκαθεν στηριζόταν κατά κόρον στις πρωτοβουλίες και στη δραστηριοποίηση του ιδιωτικού τομέα. Ωστόσο, είναι φανερό ότι η έλευση εταιρειών ξένων συμφερόντων οι οποίες συνδιαλλάσσονται με το παγκόσμιο και όχι μόνο με μια μικρή κοινωνία όπως η πόλη της Λεμεσού, τους επιτρέπει να παρέχουν καλύτερα ωφελήματα και παροχές σε σχέση με τις δυνατότητες των παραδοσιακών μικρομεσαίων επιχειρήσεων που διοικούνται από τους ντόπιους. Ωστόσο, ας μην ξεχνάμε ότι μέσα από τις προκλήσεις και την αβεβαιότητα, προκύπτουν και ευκαιρίες. Η ανάπτυξη μεγάλων επιχειρήσεων στην πόλη ευνοεί και όλους τους κατοίκους της καθώς τροφοδοτείται η τοπική αγορά και οικονομία, γεγονός το οποίο συμβάλλει στην περαιτέρω ευημερία των κατοίκων της.
Οι τιμές των κατοικιών, σύμφωνα με την Eurostat, μειώθηκαν απότομα μεταξύ του δεύτερου τριμήνου του 2011 και του πρώτου τριμήνου του 2013, ωστόσο παρέμειναν σταθερές μεταξύ 2013 και 2014. Σημείωσαν ταχεία ανοδική πορεία στις αρχές του 2015, και συνέχισαν να αυξάνονται με ταχύτερους ρυθμούς από ότι τα ενοίκια έκτοτε.
Ωστόσο, ένας μεγάλος παράγοντας της αύξησης των τιμών στα ακίνητα και στα ενοίκια φαίνεται να συμπίπτει όταν εισήλθε στη ζωή μας το επενδυτικό πρόγραμμα της Κύπρου. Ισχύει αυτή η σύνδεση;
Η σύνδεση αυτή δεν φαίνεται να ισχύει γιατί το προηγούμενο επενδυτικό πρόγραμμα της Κύπρου στόχευε σε συγκεκριμένες αναπτύξεις οι οποίες δεν επηρέαζαν τα δεδομένα που αφορούσαν τη στέγαση των ντόπιων. Από την άλλη, η νέα στρατηγική για την προσέλκυση εταιρειών για δραστηριοποίηση ή/και επέκταση των δραστηριοτήτων τους στην Κύπρο εγκαινιάστηκε σχετικά πρόσφατα. Επομένως, η κατακόρυφη αυτή αύξηση δεν μπορεί να συνδεθεί μόνο με το γεγονός αυτό.
Υπάρχει επίσης η πεποίθηση ότι λόγω των Πύργων, τα ενοίκια επηρεάστηκαν. Όντως ισχύει ή αποτελεί την «εύκολη δικαιολογία»;
Θεωρητικά όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, δεν ισχύει αυτή η δικαιολογία καθώς οι μεγάλες αναπτύξεις απευθύνονταν εξ αρχής σε συγκεκριμένη μερίδα πολιτών και όχι στους κατοίκους της πόλης.
Τι έγινε λάθος και εδώ και 10 χρόνια η πόλη κινδυνεύει να μείνει χωρίς σπίτια;!
Δεν μπορεί κάποιος να πει με βεβαιότητα ότι κάτι πήγε λάθος και οδηγηθήκαμε σε αυτή την κατάσταση. Αυτό που μπορεί να πούμε ωστόσο με βεβαιότητα είναι ότι οι εξελίξεις κινήθηκαν με πολύ πιο γρήγορους ρυθμούς από ότι μπορεί να αναλάβει ή να διαχειριστεί ο τομέας κατασκευών στην πόλη, με αποτέλεσμα να φτάσουμε στο σήμερα.
Επιπρόσθετα, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι από το 2020 μέχρι το 2022 είχαμε να διαχειριστούμε την πανδημία του COVID-19 και τα επακόλουθα της, ενώ έχουμε δει τις τιμές των πρώτων υλών να αυξάνονται κατακόρυφα. Ενώ το 2022 φάνταζε πιο αισιόδοξο, τον Φεβρουάριο του ίδιου έτους έγινε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, γεγονός που δημιούργησε περαιτέρω κλίμα αστάθειας, αύξησης των επιτοκίων, των καταναλωτικών προϊόντων και των πρώτων υλών. Το γεγονός αυτό συνέτεινε στην αύξηση του κατασκευαστικού κόστους, το οποίο αποθαρρύνει τόσο τους νέους που θέλουν να επενδύσουν σε νέα κατοικία, όσο και τους επιχειρηματίες ανάπτυξης γης οι οποίοι έχουν τον φόβο μην δημιουργήσουν οικιστικές μονάδες οι οποίες θα παραμείνουν αδιάθετες.
Διαβάστε ακόμα: ΕΤΕΚ: Τα πράγματα είναι δύσκολα με την αύξηση ενοικίων – Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις
Ποιος ο τρόπος να πέσουν οι τιμές ενοικίων; Ή κανονικοποιήσαμε την κατάσταση; Και εάν ναι, δεδομένου ότι η ανάπτυξη συνεχίζεται, ποια η λύση για τον ντόπιο και ειδικά τον Λεμεσιανό; Τι πρέπει να γίνει που δεν έγινε;
Καθώς οι τιμές των ενοικίων καθορίζονται με βάσει τον κανόνα της προσφοράς και της ζήτησης και εφόσον τα ενοικιοστάσια αφορούν ιδιωτικές συμφωνίες στις οποίες δεν μπορεί να επέμβει το κράτος, ο μόνος τρόπος για να μπορέσουν να μειωθούν οι τιμές των ενοικίων είναι να φθάσουμε στο σημείο όπου η ζήτηση θα είναι λιγότερη της προσφοράς.
Μοναδική λύση στο πρόβλημα θα φέρει η αύξηση της προσφοράς των ακινήτων για τα οποία υπάρχει μεγάλη ζήτηση, όπως για παράδειγμα τα διαμερίσματα για τα οποία το κόστος αγοράς και κατασκευής παραμένει χαμηλότερο από αυτό των κατοικιών.
Επίσης, η αναθεώρηση των τοπικών σχεδίων ενδέχεται να συμβάλει στην εξισορρόπηση της προσφοράς και της ζήτησης, καθώς αναμένεται να ανοίξει το δρόμο για περισσότερες αναπτύξεις σε νέες περιοχές της πόλης. Ωστόσο, αυτό δεν είναι κάτι που θα επιτευχθεί άμεσα, ο ορίζοντας ολοκλήρωσης της είναι στα επόμενα δύο με τρία χρόνια.
Πόλεις: Κενά τεμάχια, κι εγκαταλελειμμένα ακίνητα. Τι μπορεί να κάνει η τοπική αυτοδιοίκηση για να συμβάλει στη μείωση των ενοικίων σε σχέση με αυτά;
Τόσο η τοπική αυτοδιοίκηση όσο και η πολιτεία γενικότερα, μπορούν να δώσουν κίνητρα που να ευνοούν την αναπαλαίωση των εγκαταλελειμμένων κτιρίων στα κέντρα των πόλεων ή να αναθεωρήσουν τους συντελεστές δόμησης ώστε να δοθεί ώθηση για κάθετη ανάπτυξη σε περιοχές όπου αυτό είναι δυνατόν και δεν αλλοιώνουν τον ιστορικό χαρακτήρα της πόλης.
Τα μικρής κλίμακας έργα πως επηρεάζουν έναν κατασκευαστή και την αγορά;
Τα μικρής κλίμακας έργα συνεπάγονται λιγότερα περιθώρια κέρδους σε αντίθεση με τις οικονομίες κλίμακας οι οποίες επιτρέπουν τυποποίηση των εργασιών και κατ’ επέκταση μείωση του κόστους. Οι τιμές της γης και των κατασκευαστικών υλικών που βρίσκονται αυτή τη στιγμή και πως επηρεάζουν ως ντόμινο τα ενοίκια. Οι τιμές της γης στην επαρχία Λεμεσού έχουν αυξηθεί ένεκα και τις αυξημένης οικοδομικής δραστηριότητας, ενώ τα κατασκευαστικά υλικά, ένεκα και του πληθωρισμού έχουν επίσης αυξηθεί σημαντικά. Επομένως, άτομα τα οποία ιδανικά θα έψαχναν για αγορά γης ώστε να προχωρήσουν με την ανέγερση των κατοικιών τους, στρέφονται τώρα στην ενοικίαση αφού για την ώρα η οικοδόμηση για ένα μέσο εργαζόμενο κρίνεται ασύμφορη. Έστω κι αν η επιλογή αυτή μπορεί να είναι προσωρινή, αυξάνει περαιτέρω τη ζήτηση για ενοικίαση ακινήτων, γεγονός που δίνει ώθηση στην περαιτέρω άνοδο των ενοικίων.
