Του Χρήστου Χαραλάμπους
Στα «εξ ων συνετέθη» κατέληξε το ιστορικό ψαροκάικο «Λάμπουσα» που αποτελεί περιουσία του Δήμου Λεμεσού, αφού από επισκέψιμο αξιοθέατο στο μόλο της Λεμεσού, βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σε μια γωνιά του καρνάγιου, όπου καταστρέφεται συνεχώς λεηλατημένο από την αλμύρα της θάλασσας και τις καιρικές συνθήκες.
Η θλιβερή εικόνα της εγκατάλειψης του σκάφους, είχε διαπιστωθεί από το καλοκαίρι του 2019, όταν από το φυσικό χώρο επισκεψιμότητάς του στην αποβάθρα, μεταφέρθηκε σε μια γωνιά του παλιού λιμανιού, όπου και παρέμεινε για αρκετό καιρό χωρίς καμιά προστασία αφού, όπως είχε διαπιστωθεί τότε, είχε γεμίσει νερά ενώ κάποιοι επιτήδειοι είχαν φροντίσει να το απαλλάξουν και από κάποια εξαρτήματα.
Σε σχετικές αναφορές που είχαν γίνει τότε, ο Δήμος με σχετική ανακοίνωση του είχε αναφέρει μεταξύ άλλων ότι παρατηρήθηκαν εκτεταμένα προβλήματα αναφορικά με την κατάσταση του σκάφους και κρίθηκε αναγκαίο να μεταφερθεί στο καρνάγιο, με σκοπό την περαιτέρω αξιολόγηση της κατάστασής του και τον προγραμματισμό των αναγκαίων ενεργειών και ότι σε συνεργασία με την Αναπτυξιακή Εταιρεία Λεμεσού, η τοπική Αρχή αποφάσισε να προωθήσει την μετατροπή του σκάφους σε πλωτό μουσείο.
Το «Λάμπουσα» μεταφέρθηκε στο καρνάγιο λίγο καιρό πριν εκδηλωθεί ο κορωνοϊός, όπως ανέφερε στο Limassol Today ο ιδιοκτήτης του ναυπηγείου, Λευτέρης Μπίλης, επισημαίνοντας ότι «το σκάφος θέλει να στηθεί από την αρχή γιατί, αν και ήταν σε λειτουργήσιμη κατάσταση, εκεί που βρισκόταν, φαίνεται ότι παραμελήθηκε με αποτέλεσμα να γεμίσει νερά και να προκληθούν πολύ μεγάλες ζημιές». Φαίνεται ότι υπήρχε και σκέψη για διάλυση του «αλλά τελικά πήραν απόφαση στο Δήμο Λεμεσού να το επιδιορθώσουν, όμως θέλει πολλή δουλειά… πρέπει να ανακατασκευαστεί», όπως χαρακτηριστικά μας ανέφερε.
Φαίνεται ότι η επιδιόρθωση και η επαναλειτουργία του «Λάμπουσα» για το σκοπό που αποκτήθηκε από τον Δήμο Λεμεσού, έχει ξεχαστεί αφού, ενώ με την μεταφορά του σκάφους στο καρνάγιο, «μας είπαν ότι το θέλουν σε 14 μήνες», όπως σημειώνει ο Λευτέρης Μπίλης, αλλά «περιμένουμε ακόμα να μας ανάψει το πράσινο φως ο Δήμος για να ξεκινήσουμε…».
Σύμφωνα, πάντως, με πληροφορίες μας, μετά την απόφαση να μην διαλυθεί αλλά να αποκατασταθεί το «Λάμπουσα» (μετά και από παρεμβάσεις αρκετών παραγόντων που ασχολούνται με τη ναυτιλία), ο Δήμος Λεμεσού, έστω και μετά από πολλή καθυστέρηση, προχώρησε πριν από ένα χρόνο στην προκήρυξη προσφοράς, η οποία και κατακυρώθηκε, αλλά βρίσκεται ακόμα σε εκκρεμότητα η υπογραφή των συμβολαίων για να ξεκινήσει η αποκατάσταση του σκάφους, έναντι δαπάνης περίπου 600.000 ευρώ.
Κειμήλιο της ιστορίας της κυπριακής αλιείας
Να θυμίσουμε ότι το «Λάμπουσα», ένα ξεχωριστό αλιευτικό σκάφος που δούλεψε για πολλά χρόνια στην Κερύνεια και μετά την προσφυγιά στη Λεμεσό και σε άλλες κυπριακές θάλασσες, ναυπηγήθηκε το 1950 στο Πέραμα του Πειραιά και νηολογήθηκε το 1965 στο λιμάνι της Αμμοχώστου, παίρνοντας την ονομασία της αρχαίας Λάμπουσας, απ’ όπου καταγόταν ο τελευταίος ιδιοκτήτης του.
Αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα της ελληνικής ναυπηγικής παράδοσης και ένα κειμήλιο, μια ζωντανή ανάμνηση της ιστορίας της κυπριακής αλιείας. Η διάσωσή του οφείλεται στο ενδιαφέρον που είχε επιδείξει ο Δήμος Λεμεσού επί δημαρχίας Δημήτρη Κοντίδη, ενώ η ριζική αποκατάσταση και συντήρησή του έγινε επί δημαρχίας Ανδρέα Χρίστου.
Το σκάφος πέρασε στην ιδιοκτησία του Δήμου Λεμεσού, όταν η τότε κυβέρνηση αποφάσισε να επιχορηγήσει την απόσυρση των τρατών, προτείνοντας στους παραλιακούς δήμους να πάρουν ένα από αυτά τα σκάφη με τη δέσμευση να το συντηρήσουν και να το διαμορφώσουν σε επισκέψιμο χώρο εντός ή εκτός της θάλασσας, ώστε να δοθεί η ευκαιρία στους νέους και γενικότερα στον κόσμο να γνωρίσουν τη διαδικασία με την οποία γινόταν παλιά το ψάρεμα με τράτα.
Συντήρηση με την εξασφάλιση Ευρωπαϊκών κονδυλίων
Έτσι, επί Δημήτρη Κοντίδη αναλήφθηκε αυτή η δέσμευση και με την εκλογή Ανδρέα Χρίστου αποφασίστηκε και κινήθηκαν οι διαδικασίες για την αξιοποίηση του σκάφους. Αναζητήθηκαν τότε χορηγοί, και εξασφαλίστηκε κονδύλι 60.000 ευρώ από το συμπολίτη μας Βλαδίμηρο Λανίτη, όπως μας ανέφερε ο Ανδρέας Χρίστου. Θεωρώντας ότι «ένα σκάφος αν μείνει στη στεριά θα καταντήσει λείψανο», όπως χαρακτηριστικά σημειώνει, αποφασίστηκε να διατηρηθεί το «Λάμπουσα» μέσα στη θάλασσα, αφού προηγουμένως επαναλειτουργήσει η μηχανή και συντηρηθεί με τον καλύτερο τρόπο, ώστε να καταστεί ένα ελκυστικό έκθεμα μπροστά από το μόλο της πόλης.
«Ξεκίνησε η συντήρηση του σκάφους και μας δόθηκε η ευκαιρία να το εντάξουμε και στα Διαρθρωτικά Ταμεία, από τα οποία πήραμε 100.000 ευρώ για τη συντήρηση και την αποκατάστασή του… Από τα Διαρθρωτικά πήραμε επιχορήγηση και για την κατασκευή μιας ειδικής αποβάθρας στην επίχωση, όπου θα έμπαινε το σκάφος και θα υπήρχε πρόσβαση για τους επισκέπτες. Μάλιστα εκδώσαμε και ενημερωτικά φυλλάδια στα Ελληνικά, Αγγλικά και Ρωσικά, ενώ είχαμε και φύλακα για αποτροπή ενδεχόμενων ζημιών», αναφέρει ο τέως Δήμαρχος.
Το «Λάμπουσα» λειτούργησε άψογα και κινείτο με τη μηχανή που αντικαταστάθηκε. Τα καλοκαίρια επιτελούσε το σκοπό του, καθώς χιλιάδες ντόπιοι και ξένοι το επισκέπτονταν την περίοδο από τον Μάιο μέχρι και τον Οκτώβρη που βρισκόταν στην ειδική αποβάθρα του παραλιακού πάρκου. Τη χειμερινή περίοδο έμπαινε σε χώρο στο παλιό λιμάνι που παραχωρήθηκε από την Αρχή Λιμένων, η οποία σε κάποιες εκδηλώσεις που διοργάνωνε φωταγωγούσε και σημαιοστόλιζε το σκάφος πάνω στην προβλήτα του παλιού λιμανιού, ενώ το προέβαλλε και σε εκδόσεις της.
Να σημειωθεί ότι ο Δήμος Λεμεσού προκήρυσσε προσφορές για την καθημερινή συντήρηση και λειτουργικότητα του σκάφους. Ωστόσο στη διάρκεια του 2018 το «Λάμπουσα» βγήκε μόνο για δύο μήνες στο χώρο επισκεψιμότητάς του και στη συνέχεια το ακινητοποίησαν στο παλιό λιμάνι όπου και παρέμεινε ασυντήρητο μέχρι σήμερα που μεταφέρθηκε στο καρνάγιο.
