Γράφει ο Χρήστος Χαραλάμπους
Σε ρυθμούς εγκράτειας και περισυλλογής εξακολουθεί να κινείται η αγορά, καθώς στην πλειοψηφία τους τα νοικοκυριά βρίσκονται υπό το βάρος της ακρίβειας που καλπάζει σε όλα τα επίπεδα και αυτό σε αντίθεση με τους καθηλωμένους χαμηλούς μισθούς.
Το γεγονός ότι ο περισσότερος κόσμος είναι υποχρεωμένος να διαθέτει το μεγαλύτερο μέρος των μηνιαίων εσόδων του, σε ενοίκια και εξόφληση πάγιων λογαριασμών, αυτό δεν επηρεάζει μόνο την καταναλωτική συμπεριφορά των πολιτών αλλά και τις μικρομεσαίες ιδιαίτερα επιχειρήσεις που βλέπουν συνεχώς τον κύκλο εργασιών τους να μικραίνει, δημιουργώντας αρνητικές συνθήκες για την επιβίωση τους.
Μπορεί η περίοδος των γιορτών των Χριστουγέννων, λόγω και του 13ου μισθού, να λειτούργησε σαν μια μικρή οικονομική ένεση για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ειδικότερα για τα καταστήματα λιανικού εμπορίου, ωστόσο αυτό ήταν κάτι εφήμερο και περιστασιακό.
Μιλώντας με καταστηματάρχες της πόλης μας που δραστηριοποιούνται τόσο στο εμπορικό κέντρο όσο και στην περιφέρεια, διάχυτη είναι η ανησυχία τους για το «τι θα γίνει από δω και πέρα αφού τα οικονομικά δεδομένα δεν έχουν αλλάξει και δεν φαίνεται ότι θα αλλάξουν προς το καλύτερο για τον πολύ κόσμο…» και «πως θα εξελιχθεί η κατάσταση για το λιανικό εμπόριο στο υπόλοιπο του χρόνου…».
Ωστόσο, παρά τις ανησυχίες που διατυπώνουν, οι καταστηματάρχες και ιδιαίτερα στον τομέα της ένδυσης και υπόδησης, διατηρούν ανοικτή μια χαραμάδα ελπίδας ότι αυτήν την περίοδο που βρίσκονται σε εξέλιξη οι εκπτώσεις, «θα κινηθεί η αγορά» σε βαθμό που «θα μας βοηθήσει να έχουμε τα απαιτούμενα έσοδα ώστε να μπορέσουμε να καλύψουμε τις οικονομικές υποχρεώσεις μας» αλλά και να «δοθεί η δυνατότητα για ανανέωση των εμπορευμάτων και να υπάρξει μια προοπτική…».
Οι καταστηματάρχες, δεν κρύβουν και την απογοήτευση τους που, παρά τις εξαγγελίες που έχουν γίνει κατά καιρούς και τις υποσχέσεις ότι το κράτος θα συνδράμει τον τομέα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, «μέχρι τώρα δεν είδαμε να γίνεται κάτι ουσιαστικό». Αντίθετα, εκφράζουν ικανοποίηση για την στάση των τοπικών Αρχών που ειδικότερα την περίοδο των γιορτών «συνεργάστηκαν με τους καταστηματάρχες στην διοργάνωση κάποιων εκδηλώσεων που λειτούργησαν ως κίνητρο για τον κόσμο να κατεβεί στην αγορά…».
Επισημαίνοντας και το γεγονός ότι βοήθησε και η δωρεάν παραχώρηση των δημοτικών χώρων στάθμευσης, οι καταστηματάρχες υποδεικνύουν ότι «τέτοιες ή και άλλες πρωτοβουλίες θα ήταν καλό αν μπορούσαν να γίνονται συχνότερα…».
Δάνεια, ψηλά επιτόκια και ενοίκια συρρικνώνουν την αγορά
Την έντονα ανησυχητική αβεβαιότητα που υπάρχει για το μέλλον, ιδιαίτερα των μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων, μας εξέφρασε και ο Γενικός Γραμματέας της ΠΟΒΕΚ, Στέφανος Κουρσάρης.
Επισημαίνοντας ότι υπάρχει ένας γενικότερος προβληματισμός για την σταθερότητα του οικονομικού περιβάλλοντος, υποδεικνύει ότι τα προβλήματα που αφορούν στην ενέργεια, οι συνέπειες του πολέμου που συνεχίζεται στην Ουκρανία όπως και η κατάσταση που διαμορφώνεται με τον κορωνοϊό, είναι ζητήματα που ανησυχούν έντονα τον κόσμο του λιανικού εμπορίου.
Επιπλέον, σημειώνει και την αύξηση των επιτοκίων η οποία, όπως τονίζει, «δημιουργεί τρομερά δύσκολες συνθήκες για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ιδιαίτερα σε εκείνους που θα ήθελαν να προχωρήσουν σε κάποια δανειοδότηση αλλά και σε όσους έχουν υφιστάμενα δάνεια και βλέπουν τις δόσεις τους να αυξάνονται σε σημείο που να μη μπορούν να τα εξυπηρετήσουν».
Από την άλλη, δεν μπορεί κάποιος να αποδίδει λιγότερη σημασία και στο καυτό θέμα των ενοικίων που συνεχώς οδηγούνται σε εξωφρενικά επίπεδα, ιδιαίτερα στο κέντρο της πόλης. Και είναι παράδοξο το γεγονός, όπως επισημαίνει ο Γ.Γ. της ΠΟΒΕΚ ότι «ενώ υπάρχουν εμπορικοί δρόμοι με άδεια καταστήματα, οι ιδιοκτήτες επιμένουν να ζητούν υπέρογκα ποσά και αντί να προχωρούν σε κάποια προσφορά χαμηλών ενοικίων, προτιμούν να περιμένουν μέχρι να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις τους, συμβάλλοντας με τον τρόπο τους και στην συρρίκνωση της αγοράς».
Υποδεικνύοντας ότι κάποιες πολιτικές της κυβέρνησης έδωσαν πολλαπλά κτυπήματα στις μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις, ο κ. Κουρσάρης αναφέρει ενδεικτικά την παροχή απεριόριστου χρόνου στην λειτουργία των καταστημάτων και των Mall (αρκετά από τα οποία λειτουργούν μάλιστα και με παρακλήσεις, όπως σημειώνει) και τονίζει ότι με αυτές τις πολιτικές σε πάρα πολλούς τομείς «δημιουργούνται επιχειρήσεις οι οποίες παρουσιάζουν ολιγοπωλιακά φαινόμενα καθορίζοντας τις τιμές και αποκομίζοντας υπερκέρδη, ενώ από την άλλη η τεράστια πλειοψηφία των επιχειρήσεων δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στα τεράστια έξοδα με αποτέλεσμα αυτοί οι άνθρωποι να μάχονται με νύχια και με δόντια να κρατήσουν τις επιχειρήσεις τους».
Με την θηλιά στο λαιμό οι μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις
Κατηγορηματική είναι η εκτίμηση ότι «απειλείται στην κυριολεξία να εξουδετερωθεί ο τομέας των μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων και κυρίως σε ότι αφορά την ένδυση και υπόδηση», κάτι που, όπως τονίζει, οφείλεται αποκλειστικά στις οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές που εφαρμόστηκαν όλα αυτά τα χρόνια.
Τονίζοντας ο κ. Κουρσάρης ότι το κράτος θα πρέπει να θέσει στις προτεραιότητες του την ανάκαμψη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που αποτελούν την ραχοκοκαλιά της οικονομίας, υποδεικνύει ότι το πρώτο που επιβάλλεται να γίνει, είναι να εφαρμοστούν «συγκεκριμένες πολιτικές στήριξης των μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων και όχι των μεγάλων επιχειρήσεων και των ολιγοπωλίων όπως γινόταν μέχρι σήμερα» εξηγώντας ότι αυτές οι πολιτικές έχουν να κάνουν με την επαναφορά του ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων, γιατί «δεν νοείται να μην υπάρχουν νομικά ρυθμισμένα ωράρια και να είναι το λιανικό εμπόριο ξέφραγο αμπέλι».
Θα πρέπει επίσης να γίνει «παρέμβαση του κράτους σε ότι αφορά τα δάνεια και τις τράπεζες και πιο συγκεκριμένα «είτε να επεκταθεί ο χρόνος των δανείων είτε να υπάρχει επιδότηση τους, ώστε να αποτραπεί η δημιουργία περαιτέρω κόκκινων δανείων». Κι αυτό, όπως αναφέρει, είναι κάτι που γίνεται στην Ισπανία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Ο κόσμος αναζητεί καταφύγιο στις προσφορές
Αν οι αγορές ειδών ένδυσης και υπόδησης, όπως και κάποιων άλλων ειδών έχουν περιοριστεί από τον πολύ κόσμο, άλλο τόσο οι καταναλωτές εμφανίζονται συγκρατημένοι και πολύ προσεκτικοί σε ότι αφορά τις επιλογές για είδη πρώτης ανάγκης, ψάχνοντας σχολαστικά τις διαφημίσεις των υπεραγορών, περιμένοντας προσφορές στις οποίες θα μπορεί να ανταποκριθεί καλύτερα το βαλάντιο τους.
Μιλώντας με τον Εκτελεστικό Γραμματέα του Παγκύπριου Συνδέσμου Υπεραγορών, Ανδρέα Χατζηαδάμου, μας ανέφερε ότι ο ρόλος των υπεραγορών ήταν και θα είναι υποστηρικτικός σε κάθε περίοδο κρίσης για τους καταναλωτές γιατί όπως επισημαίνει «θεωρούμε ότι οι καταναλωτές είναι εκείνοι που κρατούν σε λειτουργία τις υπεραγορές, με την εμπιστοσύνη τους».
Τα τελευταία χρόνια, όπως αναφέρει ο κ. Χατζηαδάμου εκτός από τις μεγάλες αλυσίδες υπεραγορών, «παρατηρείται σύμπτυξη μεσαίων και μικρών καταστημάτων σε εμπορικούς ομίλους που προβαίνουν σε πολύ καλές εκπτώσεις και προσφορές, ανταγωνιζόμενοι τους μεγάλους με σημαντικό μερίδιο στην αγορά», σημειώνοντας ότι «με την έκρηξη των, δικαιολογημένων και μη, τιμών που είχαμε αμέσως μετά την πρώτη ντουφεκιά που έπεσε στην Ουκρανία, εμείς είχαμε πει ότι κάποιες αυξήσεις ήταν αδικαιολόγητες και καλέσαμε τους συνεργάτες μας προμηθευτές να μην προβαίνουν σε αβίαστες αυξήσεις για να μπορέσουμε να στηρίξουμε την εγχώρια αγορά».
Εκφράζοντα την βεβαιότητα ότι ενόσω υπάρχει οξύς ανταγωνισμός υπάρχει και η προοπτική περαιτέρω μείωσης τιμών σε βασικά αγαθά, ο εκπρόωσπος του Συνδέσμου Υπεραγορών υποδεικνύει ότι «εκείνο που θα πρέπει να δούμε από κοινού οι επιχειρηματίες και οι θεσμικοί φορεί, είναι η ενίσχυση του ανταγωνισμού ώστε να μην δημιουργούνται μονοπώλια όπως, δυστυχώς, συμβαίνει σε άλλους τομείς».
