Γράφει ο Χρήστος Χαραλάμπους
Οι κατά καιρούς εξαγγελίες για σχέδια και προγράμματα αναβάθμισης του σημαντικού αυτού χώρου, έχουν παραμείνει στα λόγια και τα χαρτιά ενώ ευρήματα που κατά καιρούς προκύπτουν από ανασκαφές, καταλήγουν στοιβαγμένα στις αποθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου της Λεμεσού που και αυτό φαίνεται να μην εξυπηρετεί πλέον το σκοπό του στο βαθμό που θα έπρεπε. Ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι το αρμόδιο Υπουργείο Μεταφορών και Έργων, αποφάσισε να προχωρήσει στην δημιουργία νέου Μουσείου με σύγχρονές προδιαγραφές.
Τουριστικοί ξεναγοί και επισκέπτες του αρχαιολογικού χώρου της Αμαθουντας με τους οποίους μίλησε το Limassol-today, δεν κρύβουν την απογοήτευση τους για την εικόνα που παρουσιάζει σήμερα η περιοχή, κάνοντας μάλιστα λόγο για «ξέφραγο αμπέλι», όπου όποιος θέλει μπαίνει, οποιαδήποτε ώρα και παίρνει ανενόχλητος ότι θέλει.
«Σημαντικά αρχαιολογικά κατάλοιπα από το ναό της Αφροδίτης του 8ου π.Χ. αιώνα, είναι εκτεθειμένα και στην διάθεση του καθενός με τις αρμόδιες Υπηρεσίες να υπνώττουν ή να αδιαφορούν» Κύπρου.
αναφέρει χαρακτηριστικά ο Αντώνη Καζάζης, μέλος του Συνδέσμου Ξεναγών
Επισημαίνοντας ότι «χωρίς κανένα έλεγχο και με πάσα ευκολία αφού το περίφραγμα αποτελείται από χαμηλό τέλι, μπαίνουν μέσα και πατούν πάνω σε σημαντικά ψηφιδωτά τα οποία είναι σκεπασμένα ενώ άλλοι επιλέγουν την περιοχή για πικνίκ κι αυτό διαπιστώνεται από τα σκουπίδια και άλλα κατάλοιπα που αφήνουν πίσω τους».
Όπως υποδεικνύουν οι ξεναγοί και γενικότερα όσοι εξ’ επαγγέλματος ή άλλως πως ασχολούνται και ενδιαφέρονται με τη Αμαθούντα, ο χώρος θα έπρεπε να περιφραχτεί κατάλληλα και αποτρεπτικά για κάθε παρανομία ή αυθαίρετη επέμβαση, ενώ διερωτούνται «που σκάλωσε το master plan και δεν υλοποιήθηκε το που έγινε για την περιοχή εδώ και αρκετά χρόνια».
«Αν η Αμαθούντα διαμορφωνόταν σε ένα αρχαιολογικό πάρκο όπως έγινε με την Πάφο, θα προσέλκυε πολλαπλάσιο τουρισμό και θα απέφερε πολύ περισσότερα έσοδα», όπως παρατηρεί ο Αντώνης Καζάζης, και μεταφέροντας τα σχόλια και τις παρατηρήσεις που δέχεται από τους ξένους τουρίστες τους οποίους ξεναγεί στην περιοχή
«η νεκρόπολη βρίσκεται υπό διάλυση, τον αρχαίο ναός του Αγίου Τύχωνα και του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονα (που είναι και ο πολιούχος Άγιος) χρειάζεσαι πυξίδα για να εντοπιστούν ανάμεσα στα χόρτα τα οποία δεν καθαρίζονται και ιδιαιτέρα την καλοκαιρινή περίοδο και αποτελούν κίνδυνο για τους επισκέπτες».
αναφέρει χαρακτηριστικά ο Αντώνης Καζάζης
Επιπλέον, σημειώνει ότι ελαιόδεντρα πολλών αιώνων που αποτελούν μέρος της φύσης του αρχαιολογικού χώρου, αφέθηκαν να καταστραφούν, ενώ ένα άλλο βασικό στοιχείο που υποδεικνύεται είναι ο παραλιακός δρόμος του οποίου «η όδευση θα έπρεπε να είναι βορειότερα αφού, εκτός των άλλων, μοιράζει στην μέση την σπουδαία Βασιλική της Αμαθούντας».
Την εικόνα ενός εγκαταλειμμένου αρχαίου Βασίλειου που συγκεντρώνει σημαντικά ιστορικά δεδομένα από το 8ο αιώνα π.Χ. μέχρι και σήμερα, παρουσιάζει η Αμαθούντα η οποία κρύβει ακόμα πολύ υλικό που περιμένει να βγει στο φως, όπως το αρχαίο θέατρο της πόλης.
Όπως πολύ εύστοχα επισημαίνεται «κοσμεί με αρχαιότητες της όλα σχεδόν τα ξένα μουσεία με κύριο χαρακτηριστικό το πιθάρι που βρίσκεται στο Λούβρο το οποίο έχει αντικατασταθεί στον φυσικό του χώρο με κάποιο ομοίωμα κι αυτό πρόχειρα τοποθετημένο στην περιοχή».
Δεν ισχύει το master plan που έγινε πριν από 20 χρόνια
Κάποιες εξηγήσεις και επισημάνσεις για την σημερινή κατάσταση που υπάρχει στην αρχαία Αμαθούντα, έκανε στο Limassol-today, ο αρχαιολογικός λειτουργός του Τμήματος Αρχαιοτήτων, Γιάννης Βιολάρης, οποίος αναφέρει ότι κάποιοι χώροι είναι περιφραγμένοι, ωστόσο «ο ευρύτερος χώρος με την Ακρόπολη και την γύρω περιοχή που αποτελεί και ένα πνεύμονα πρασίνου με τους πεζόδρομους όπου πάει ο κόσμος για περπάτημα και φωτογραφίες δεν είναι περιφραγμένος».
Όπως μας είπε, έγιναν αρκετές ανασκαφές στην περιοχή των νεκροπόλεων αλλά «εδώ και ενάμισι περίπου χρόνο προχωρούμε συντηρήσεις ενώ ταυτόχρονα έχουμε και το πρόγραμμα ανάδειξης του αρχαίου λιμανιού».
Ειδικότερα σε ότι αφορά το αρχαίο λιμάνι της Αμαθούντας, ο κ. Βιολάρης, αναφέρει ότι το αίτημα που είχε υποβληθεί από το Κοινοτικό Συμβούλιο του Αγίου Τύχωνα για να γίνει αποβάθρα γύρω από το λιμάνι, συζητήθηκε σε πολλές συσκέψεις και εξηγήθηκε ότι «αυτό δεν μπορεί να γίνει γιατί αν κατασκευαστεί μια αποβάθρα πάνω από το μνημείο δεν μπορείς να το δεις ενώ από την άλλη για να γίνει αυτή η αποβάθρα θα πρέπει να σκάψεις οπότε από την στιγμή που δεν έγινε ανασκαφή του ίδιου του μνημείου, δεν είναι δυνατόν να σκάψουμε για να κατασκευαστούν αποβάθρες».
Τα μνημεία, όπως τονίζει, γενικά θέλουν ήπιες επεμβάσεις και ειδικότερα σε ότι αφορά το λιμάνι «δεν χρειάζεται να γίνει κάτι άλλο, πέραν από τον καθαρισμό της Ποσειδωνίας (θαλάσσιο φυτό) ώστε κάποιος που κολυμπά στην περιοχή να μπορεί να το βλέπει χωρίς όμως να γίνονται καταδύσει μέσα στους χώρου του λιμανιού το οποίο είναι ορατό από σημεία θέασης όπως οι πρόποδες της Ακρόπολης».
Αναφερόμενος στο master plan που έγινε πριν από μια εικοσαετία περίπου, ο κ. Βιολάρης επισημαίνει ότι αυτό θα πρέπει να επικαιροποιηθεί, δεδομένου ότι, εκτός των άλλων, υπάρχει σε εκκρεμότητα το ζήτημα των απαλλοτριώσεων που δε έχουν ολοκληρωθεί.
«Αποδέσμευσε πρόσφατα το κράτος ένα κονδύλι για απαλλοτριώσεις όμως είχαμε ενστάσεις οπότε αν δεν ολοκληρωθούν οι απαλλοτριώσεις δεν μπορείς να προχωρήσεις σε περιφράξεις χώρων που δεν σου ανήκουν… Γι’ αυτό και έχουμε πράγματι πρόβλημα αφού κάποιοι πάνε εκεί και ξεφορτώνουν σκουπίδια στην περιφέρεια του αρχαιολογικού χώρου».
Γιάννης Βιολάρης
Σε βάθος χρόνου το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο
Μιλώντας για την κατάσταση που υπάρχει στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Λεμεσού, ο Λειτουργός του Τμήματος Αρχαιοτήτων, αναφέρει ότι έγινε πριν από δέκα και πλέον χρόνια μελέτη για να εκσυγχρονιστεί ο εκθεσιακός χώρος, η οποία όμως είναι πλέον ξεπερασμένη και χρειάζεται να επικαιροποιηθεί γατί, εκτός των άλλων, υπάρχουν και νέα ευρήματα οπότε χρειάζονται και νέοι αποθηκευτικοί χώροι.
Σαν κτήριο, όπως επισημαίνει ο κ. Βιολάρης «θεωρούμε ότι είναι ένα ιστορικό κτήριο της πόλης που με κάποιες βελτιώσεις θα μπορούσε να εκσυγχρονιστεί».
Την εξαγγελία της απόφασης για δημιουργία νέου Μουσείου, είχε κάνει τον περασμένο Νοέμβριο ο ίδιος ο αρμόδιος Υπουργός στην τελευταία Γενική Συνέλευση του ΕΒΕΛ, αναφέροντας ότι ο χώρος θα εξευρεθεί, σε συνεργασία με τις Τοπικές Αρχές.
Πρόσφατα, οι Δήμοι Αγίου Αθανασίου και Γερμασόγειας καθώς και 9 κοινότητες της ανατολικής Λεμεσού, παρά τα προβλήματα και τις σοβαρές ελλείψεις που καταγράφει ο αρχαιολογικός χώρος της Αμαθούντας, υπέβαλαν εισήγηση στον Υπουργό σύμφωνα με την οποία το νέο Μουσείο θα πρέπει να δημιουργηθεί στην Αμαθούντα.
Την χωροθέτηση του νέου Μουσείου στα όρια του, διεκδικεί όμως και ο Δήμος Λεμεσού o οποίος, αν και δεν έχει υποβάλει ακόμα συγκεκριμένη πρόταση, ωστόσο θεωρεί ότι αυτή η υποδομή θα πρέπει να βρίσκεται μέσα στην πόλη. Στο μεταξύ την δική του πρόταση επεξεργάζεται, όπως πληροφορούμαστε, και το Εμπορικό Βιομηχανικό Επιμελητήριο Λεμεσού.
Το Limassol-today επικοινώνησε με τον αρμόδιο Υπουργό ζητώντας ενημέρωση για το που βρίσκεται το θέμα της δημιουργίας νέου Αρχαιολογικού Μουσείου.
Πολύ φειδωλός ο Γιάννης Καρούσος, περιορίστηκε να μας πει ότι «επεξεργαζόμαστε την εισήγηση των Δήμων Γερμασόγειας και Αγίου Αθανασίου και αναμένουμε ότι θα υποβληθούν προτάσεις και από άλλες τοπικές Αρχές και φορείς της Λεμεσού και προφανώς θα αφορούν άλλες επιλογές για τον χώρο».
Λέγοντας ότι «το που τελικά θα γίνει το Μουσείο είναι νωρίς να αποφασίσουμε», ο κ. Καρούσος εξέφρασε τη άποψη ότι «τα μουσεία πρέπει να γίνονται σε κατάλληλους χώρους με πρόσβαση που να μπορούν να δέχονται χιλιάδες επισκεπτών και όχι πέντε επισκέψεις την ημέρα».
