Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Εγγραφή στο Newsletter

Limassol Today - Asset 10
ΑΡΧΙΚΗΛΕΜΕΣΟΣIDENTITYΜαρία Συμεωνίδου: μια Λεμεσιανή που έγινε μέρος της νομισματικής ιστορίας της Κύπρου

Μαρία Συμεωνίδου: μια Λεμεσιανή που έγινε μέρος της νομισματικής ιστορίας της Κύπρου

Την αγαπήσαμε και τη νοσταλγούμε γιατί ήταν ταυτισμένη, όχι μόνο με τις οικονομικές μας συναλλαγές αλλά και με τις παιδικές μας αναμνήσεις… με εκείνο το «φασούλι φασούλι γεμίζει το σακούλι» που μας είχανε πρωτομάθει στο Σχολικό Ταμιευτήριο.

Όταν την είχαμε στο πορτοφόλι μας, μπορεί να μη μας ένοιαζε και να μην δίναμε σημασία στα σχέδια, τις αριθμήσεις, την ημερομηνία και κάποια άλλα στοιχεία (στην ελληνική και τουρκική γλώσσα) που την κοσμούσαν… Όλα αυτά ήταν για μας ψιλά γράμματα… Μας έφτανε μόνο και μας ικανοποιούσε η ένδειξη στην πάνω αριστερή γωνία που μαρτυρούσε την πραγματική της αξία…

Αυτή ήταν η λίρα μας! Η Κυπριακή Λίρα, όπως είχε κυκλοφορήσει την τελευταία περίοδο της ζωής της, πριν «φαγωθεί» από την «αναβάθμιση» μας σε πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Limassol Today - 1 004

Πέραν όμως από την οικονομική και συναισθηματική αξία, η Λίρα μας και συγκεκριμένα τα χαρτονομίσματα της Μιας Λίρας και των Πενήντα Σεντ, έχουν και μια άλλη λαογραφική, ιστορική και καλλιτεχνική σημασία, που πηγάζει μέσα από τη φιγούρα της γυναίκας που κοσμεί αυτά τα δυο χαρτονομίσματα η οποία ήταν υπαρκτό πρόσωπο και μάλιστα λεμεσιανή και όχι αποκύημα της φαντασίας του καλλιτέχνη.

Η ταυτότητα αυτής της άσημης αλλά και τόσο οικείας Κυπρίας,  αποκαλύφθηκε όταν κάποιος από τους απογόνους της δώρισε έναν πίνακα στο Δημοτικό Μουσείο – Ιστορικό Αρχείο της Λεμεσού. Έτσι μάθαμε ότι πρόκειται  για την Μαρία Συμεωνίδου η οποία σέρνει πίσω της μια πλούσια οικογενειακή και γενικότερα κοινωνική ιστορία.

Limassol Today - 4 002

Όπως εξηγεί ο επιστημονικός διευθυντής του Ιστορικού Αρχείου της Λεμεσού, Μίμης Σοφοκλέους, ο  πίνακας ανήκε στην οικογένεια της Αλίκης Γαβαλά και δόθηκε ως δωρεά στο Ιστορικό Αρχέιο-Μουσείο της πόλης από τον Ρωσσέτο Γαβαλά, (γιο του Αργύρη και της Αλίκης Γαβαλά). Ο πίνακας βρισκόταν για πολλά χρόνια στο σπίτι της οικογένειας στην οδό Κιτίου Κυπριανού στη Λεμεσό.

Σκαλίζοντας το γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας, μαθαίνουμε ότι η Αλίκη Γαβαλά είναι εγγονή της Μαρίας Συμεωνιδου από την κόρη της Άννα η οποία παντρεύτηκε τον Ιωάννη Απέητο. Η Μαρία είναι κόρη του Θεμιστοκλή Συμεωνίδη και της Μαρίας ή Μαριούς Χατζηστεφάνου (ή Παπαστεφάνου).

Στον πίνακα, η Μαρία Συμεωνίδου εικονίζεται με τον γιο της Κωνσταντίνο ο οποίος πέθανε σε νεαρή ηλικία. Τα άλλα παιδιά της ήταν η Άννα Συμεωνίδου (Απέητου), η Ζωή Συμεωνίδου και ο Κωστής Συμεωνίδης.

Η Μαρία Συμεωνίδου ενέπνευσε, όπως αναφέραμε, τον σχεδιαστή της κυπριακής λίρας καθώς και του χαρτονομίσματος των 50 Σεντ (ή 10 σελινιών όπως συνηθίζαμε να λέμε). Παρουσιάζει όμως ενδιαφέρον να δούμε πώς ο πίνακας με το πορτραίτο της αποτέλεσε μέρος της νομισματικής και οικονομικής ιστορίας της Κύπρου.

Limassol Today - 3 004

Η εκτίμηση που εκφράζει ο Μίμης Σοφοκλέους είναι ότι «η πρόταση για την αξιοποίηση της ζωγραφιάς έγινε από τον Αδαμάντιο Διαμαντή, όταν διηύθυνε το Κυπριακό Λαογραφικό Μουσείο, πράγμα που σημαίνει ότι η στολή που φορά η Μαρία Συμεωνίδου, σύμφωνα και με κάποιες πληροφορίες, δωρίθηκε σε κάποιο οργανισμό (που μετεξελίχθηκε στο Κυπριακό Λαογραφικό Μουσείο) την δεκαετία του 1920 και έκτοτε δεν υπάρχουν άλλα στοιχεία για την ύπαρξή της.

Ο Γιαννούλης Σολομωνίδης την είδε στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης στη Λευκωσία γύρω στα 1962, αλλά του ειπώθηκε ότι η στολή είχε καταστραφεί».   Η στολή που αποτελείται από εσωτερικό μεταξωτό πουκάμισο και μεταξωτή φούστα μοιάζει με τις ενδυμασίες της αστικής κοινωνίας της Κύπρου.

Limassol Today - 2 (002)

Αγιορείτης ήταν ο ζωγράφος

Τον πίνακα με τη Μαρία Συμεωνίδου και τον γιο της, ζωγράφισε ο Διονύσιος Χρηστίδης (ο Γέροντας) ο οποίος γεννήθηκε στον Άγιο Κασσιανό στη Λευκωσία και υπήρξε ιεροδιάκονος της Μητρόπολης Κιτίου. Θεωρείται δε ως ο θεμελιωτής του κυπριακού κοινοβιακού μοναχισμού.

Είχε μονάσει επί σειρά ετών στην σκήτη του Αγίου Χαραλάμπους Καυσοκαλυβίων  του Αγίου Όρους, όπου διδάχθηκε την αγιογραφική τέχνη. Το έργο με τη Μαρία Συμεωνίδου, είναι από τα πρώτα και τα πιο παλαιά του στα οποία είχε απεικονίσει διάφορα σημαντικά πρόσωπα της λεμεσιανής κοινωνίας του 19ου αιώνα.

Αναφέρεται επίσης ότι αυτά τα έργα του, ο Διονύσιος Χρηστίδης, τα πουλούσε προς μία λίρα το καθένα, θέλοντας μόνο να καλύψει τα έξοδα επιστροφής του στο Άγιο Όρος μετά την επίσκεψή του στην Κύπρο. Για τον ίδιο αναφέρεται, τέλος, ότι συνέβαλε σημαντικά στην αναβίωση των μοναστηριών Σταυροβουνίου και Τροοδίτισσας.

Χρήστος Χαραλάμπους

Powered by caffe nero

Μην το χάσεις

Journal

Δείτε επίσης