Γράφει ο Χρήστος Χαραλάμπους
Όταν ένα μουσείο, με μια λαμπρή πορεία και προσφορά στα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου, αφήνεται να κλείσει γιατί δεν έχει που να στεγαστεί, τότε κάτι δεν πάει καλά στον τόπο και όλοι θα πρέπει να ανησυχήσουν και να αντιδράσουν.
Το εξειδικευμένο Μουσείο «Το Πλουμιστό Ψωμί», το μοναδικό στο είδος του σε όλη την Κύπρο, μετά από δέκα και πλέον χρόνια λειτουργίας στην πόλη μας, αναγκάστηκε εδώ και μερικούς μήνες να βάλει λουκέτο αφού του έγινε έξωση από τον χώρο όπου στεγαζόταν με ενοίκιο. Θέλει, λέει, τον χώρο ο ιδιοκτήτης για δική του χρήση…
Ένα Μουσείο που διοργάνωνε πληθώρα εκδηλώσεων που αφορούσαν την θεματική του, που σχετίζονταν με την παράδοση, την λαογραφία και την έρευνα, που διοργάνωνε εξειδικευμένα σεμινάρια, εργαστήρια, βιβλιοπαρουσιάσεις, εικαστικές εκθέσεις, μουσικές βραδιές και πολλές άλλες εκδηλώσεις προβολής του πολιτισμού και των δημιουργών, έμεινε άστεγο. Και όλα εκείνα τα μοναδικά εκθέματα που τα είδαν και τα μελέτησαν οι χιλιάδες επισκέπτες που πέρασαν όλα αυτά τα χρόνια από το Μουσείο, συλλογές και εκθετήρια, κατέληξαν συσκευασμένα σε χαρτοκιβώτια, στοιβαγμένα σε μια αποθήκη, με ορατό τον κίνδυνο της καταστροφής τους.
Αυτό κι αν είναι κατάντημα και πολιτιστικός ξεπεσμός μιας χώρας και μιας πόλης που επικαλείται με κάθε ευκαιρία την έγνοια της και τις προτεραιότητες της για τον πολιτισμό και μάλιστα διεκδικεί τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, πλην όμως σηκώνει τα χέρια ψηλά και εμφανίζεται αδύναμη (ή απρόθυμη ή ανίκανη) να προστατέψει τους πολιτιστικούς φορείς της.
Οι μόνοι που φαίνεται να θλίβονται, να προβληματίζονται και να ανησυχούν για την τύχη του «Πλουμιστού Ψωμιού», είναι οι όλοι οι άλλοι φορείς που δεν διαθέτουν ιδιόκτητες στέγες, που πληρώνουν ενοίκιο για τον χώρο όπου παράγουν και προβάλλουν την πολιτιστική τους δράση και μπορεί ανά πάσα στιγμή να βρεθούν και αυτοί στον δρόμο.
Λόγια συμπάθειας αντί της ουσιαστικής βοήθειας
Για την αρνητική εξέλιξη που είχε το «Πλουμιστό Ψωμί», η δημιουργός του Μουσείου, Δωρίτα Βοσκαρίδου, μιλώντας στο Limassoltoday, εμφανίστηκε έντονα απογοητευμένη όχι μόνο γιατί βρέθηκε χωρίς στέγη αλλά και γιατί δεν βλέπει να συγκινείται κανένας αρμόδιος κρατικός ή τοπικός φορέας ούτε να ενδιαφέρεται ουσιαστικά για την εξασφάλιση μιας στέγης ώστε να επαναλειτουργήσει το Μουσείο.
«Είχαμε μια επαφή με το Δήμαρχο Λεμεσού, δεν ήταν αρνητικός αλλά απ’ ότι μας είπε υπάρχουν δυσκολίες για να εξευρεθεί μια στέγη…», όπως μας αναφέρει η κ. Βοσκαρίδου εκφράζοντας την αγωνία της για το τι θα γίνει το Μουσείο αφού, όπως λέει, «δεν βλέπω να υπάρχει κάτι χειροπιαστό…», επισημαίνοντας ότι «επικοινώνησε μαζί μας αρκετός απλός κόσμος, φορείς που ασχολούνται με τον πολιτισμό αλλά και δημοτικοί σύμβουλοι και βουλευτές που ενδιαφέρθηκαν να μάθουν για το πρόβλημα μας αλλά αν μείνουμε στα λόγια συμπάθειας, δυστυχώς δεν θα μπορέσει να ξαναλειτουργήσει το Μουσείο».
Συνάντηση για να παρουσιαστεί το πρόβλημα που προέκυψε με την στέγαση του Μουσείου, ζητήθηκε και από το Υφυπουργείο Πολιτισμού «αλλά ακόμα δεν μας έχουν καλέσει να τους παραθέσουμε το πρόβλημα μας και να δούμε αν και πως μπορεί να βοηθήσουν…».
Μετά το κλείσιμο του Μουσείου όλα τα εκθέματα μαζεύτηκαν μέσα σε κούτες στοιβαγμένες σε μια αποθήκη με ότι αυτό συνεπάγεται για την διατήρηση τους. Ενοικιάστηκε ένας μικρός χώρος για το «Τεχνοδρόμιο» (την άλλη σημαντική πολιτιστική δράση που προάγει η Δωρίτα Βοσκαρίδου) αλλά εκεί είναι αδύνατο να στηθεί και να λειτουργήσει ένα μουσείο αφού για να γίνει κάτι τέτοιο υπάρχουν κάποιες απαιτήσεις και κάποιες προδιαγραφές που αφορούν στους χώρους των εκθεμάτων αλλά και των επισκεπτών.
«Όσοι παράγουν πολιτισμό δίνουν παρά παίρνουν»
Υποδεικνύοντας ότι «η Λεμεσός νοσεί σε θέματα που αφορούν τον πολιτισμό», η κ. Βοσκαρίδου επισημαίνει το γεγονός ότι υπάρχουν και άλλοι φορείς που είναι άστεγοι κι αυτό γιατί οι ιδιοκτήτες θέλουν τα υποστατικά τους και «λόγω των ψηλών ενοικίων ένας πολιτιστικός φορέας που χάνει τον χώρο όπου στεγαζόταν όλα τα προηγούμενα χρόνια δεν είναι καθόλου εύκολο, να εξασφαλίσει μια νέα στέγη γιατί είναι γνωστό ότι όσοι παράγουν πολιτισμό συνήθως δίνουν παρά παίρνουν».
Στην περίπτωση του «Πλουμιστού Ψωμιού», όπως αναφέρει, «επειδή δεν είμαστε κερδοσκοπικός οργανισμός τα πράγματα είναι ακόμα πιο δύσκολα και με πολλές πτυχές… σκεφτείτε ότι με το κλείσιμο του Μουσείου σταματούν και άλλες καθιερωμένες εκδηλώσεις που είχαμε όπως το Φεστιβάλ Παραμυθιού».
Διάχυτη και απόλυτα δικαιολογημένη είναι η απογοήτευση τα Δωρίτας Βοσκαρίδου για την αντιμετώπιση που τυγχάνει από Αρχές και Υπηρεσίες αφού, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει «όταν αποφασίσαμε και κάναμε το Μουσείο, πέραν από το μεράκι μας ήταν και η αγάπη μας για την πόλη μας, για την Λεμεσό στην οποία θέλαμε να προσφέρουμε κι εμείς με το δικό μας τρόπο και νομίζω ότι όλα αυτά τα χρόνια που λειτουργούσε το «Πλουμιστό Ψωμί» είχε την προσφορά του στην πόλη μας».
«Δεν έχουν χώρους πρόσβασης οι φορείς του πολιτισμού στην Λεμεσό»
Με αφορμή την απώλεια της στέγης από το «Πλουμιστό Ψωμί» και εκφράζοντας την δική της ανησυχία για το γενικότερο πρόβλημα υπάρχει σε ότι αφορά τους πολιτιστικούς φορείς στην Λεμεσό που βρίσκονται κάτω από φάσμα της απειλής να μείνουν ξαφνικά χωρίς στέγη, η καλλιτεχνική διευθύντρια του Κέντρου Παραστατικών Τεχνών ΜΙΤΟΣ, Έλενα Αγαθοκλέους, υποδεικνύει ότι δεν είναι απαραίτητο όλοι οι πολιτιστικοί οργανισμοί να δημιουργούνται ή να στηρίζονται από τον Δήμο με την έννοια της υποδομής.
Όμως, όπως επισημαίνει «αν υπάρχει ανάγκη ειδικά για οργανισμούς που έχουν αποδείξει την βιωσιμότητα τους κι αυτό έχει την σημασία του, να μπορούν να έχουν υποστήριξη και μάλιστα χωρίς κανένα ενοίκιο και υπάρχουν πολλά παραδείγματα στο εξωτερικό».
Επιβάλλεται, όπως τονίζει, «να υπάρχουν χώροι στους οποίους να έχουν πρόσβαση οι φορείς είτε για τις πρόβες τους είτε για τις παραστάσεις ή την προβολή του έργου που επιτελούν και, δυστυχώς, αυτή η δυνατότητα δεν υπάρχει στην Λεμεσό…».
«Καταγράφεις τις ανάγκες για να κάνεις πολιτιστική πολιτική…»
Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει η Έλενα Αγαθοκλέους «δεν μπορείς να λες θα κάνω ένα πολιτιστικό χώρο και θα είσαστε όλοι εκεί γιατί ο κάθε οργανισμός έχει την δική του διαφορετική ταυτότητα και δραστηριότητα… κατ’ επέκταση υπάρχουν πολλές ανάγκες των πολιτιστικών οργανισμών, των ανθρώπων και των ομάδων που δραστηριοποιούνται στην πόλη μας, που για να κάνεις μια πολιτιστική πολιτική θα πρέπει πρώτα να καταγράψεις αυτές τις ανάγκες κι αυτό θα πρέπει να κάνει ο Δήμος…».
Αναφερόμενη, δε, ειδικότερα στην Στέγη Πολιτισμού την οποία έχει εξαγγείλει προ καιρού ο Δήμος Λεμεσού στην περιοχή των οικοπέδων Επαμεινώνδα, η κ. Αγαθοκλέους πολύ εύστοχα παρατηρεί ότι «δεν έχουμε ακόμα καταλάβει τι θα γίνει εκεί, ποιοι θα φιλοξενηθούν εκεί και με βάση ποια μελέτη αποφάσισαν ότι θα γίνουν κάποιοι χώροι πολιτισμού…», θυμίζοντας ότι «κανένας δεν μας κάλεσε να μας ενημερώσει και κυρίως να ακούσει και τις απόψεις όλων εμάς που δουλεύουμε τόσα χρόνια και επενδύουμε την ενέργεια μας στον πολιτισμό και στην πόλη μας…».
«Έγκλημα όταν κλείνει ένα μουσείο»
Την εκτίμηση ότι θα πρέπει να αναζητηθεί χώρος μέσα και από τις δυνατότητες που υπάρχουν από τις υποδομές του Δήμου, ώστε να στεγαστεί και να μπορέσει να συνεχίσει την σημαντική δραστηριότητα του το «Πλουμιστό Ψωμί», εκφράζει η Γενική Διευθύντρια του Ριάλτο, Γεωργία Ντέτζιερ.
«Καμιά πολιτιστική στέγη δεν πρέπει να κλείνει» αναφέρει κατηγορηματικά υποδεικνύοντας ότι «το να αφήνουμε να μπαίνει λουκέτο σε ένα μουσείο που δημιουργήθηκε μάλιστα με τον κόπο και τον μόχθο ανθρώπων και όχι με κρατική στήριξη, αυτό είναι εγκληματικό».
Και είναι, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει «διπλό έγκλημα γιατί πέραν από το ότι δεν υπάρχει αρκετή κρατική επιχορήγηση ώστε αυτές οι πολιτιστικές στέγες να μπορούν να αντέξουν, δεν τα βοηθούμε ώστε να μην αναγκάζονται να κλείνουν με ότι αυτό σημαίνει για τον πολιτισμό και την κοινωνία γενικότερα».
