Γιάφει ο Χρήστος Χαραλάμπους
Όλο και περισσότερο στενεύουν τα χρονικά περιθώρια που έχουν τεθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις Τοπικές Αρχές (δήμους και κοινότητες) για να καλύψουν όλες τις υποχρεώσεις τους που αφορούν στην διαχείριση των αποβλήτων. Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι ήδη από τον περασμένο χρόνο έχουν ψηφιστεί από την Βουλή δύο σημαντικά νομοσχέδια που αφορούν την διαχείριση των δημοτικών αποβλήτων.
Συγκεκριμένα, μετά από πολλές συνεδριάσεις της Επιτροπής Περιβάλλοντος, όπως επισημαίνει στο Limassol today ο Πρόεδρος του Κινήματος Οικολόγων, Χαράλαμπος Θεόπεμπτου ο οποίος προεδρεύει και της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, έγιναν αλλαγές στον Περί Αποβλήτων Νόμο 185/2011, με πρόνοιες για αυξημένους στόχους ανακύκλωσης, νέες υποχρεώσεις στα συλλογικά συστήματα ανακύκλωσης και υποχρεώσεις στην Τοπική Αυτοδιοίκηση ενώ στον Κανονισμό Κ.Δ.Π. 292/2022 για τη διαχείριση των δημοτικών αποβλήτων από τις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καταγράφονται λεπτομερώς οι νέες υποχρεώσεις των δήμων και των κοινοτήτων.
Θυμίζοντας ότι οι στόχοι που έχει θέσει η Ε.Ε. είναι πολύ ψηλοί, αφού θα πρέπει να πετύχουμε 55% ανακύκλωση με βάση το βάρος των αποβλήτων μέχρι το 2025 και 60% μέχρι το 2030, ο κ. Θεόπεμπτου εκφράζει έντονη ανησυχία για το γεγονός ότι «είμαστε ήδη στον Μάρτιο του 2023 και δεν έχει γίνει ακόμη ουσιαστική δουλειά και ενημέρωση των Τοπικών Αρχών για να ετοιμαστούν τα σχέδια με τη βοήθεια ειδικών ενώ δεν έχουν βρεθεί ακόμα τρόποι ανέγερσης μονάδων για οργανικά σε Πάφο και ορεινές περιοχές».
Τονίζοντας ότι χρειάζεται να επιταχυνθούν οι προετοιμασίες των Τοπικών Αρχών, «να ενημερωθούν οι πολίτες, να λυθούν τα προβλήματα των πολυκατοικιών, να προετοιμαστούν οι επιχειρήσεις ανακύκλωσης για το νέο όγκο εργασίας, τα συλλογικά συστήματα να επεκταθούν και πολλά άλλα», ο Πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος υποδεικνύει ότι «έχουμε μείνει ήδη πολύ πίσω στον τομέα διαχείρισης των αποβλήτων και αυτό θα κάνει το όλο εγχείρημα ακόμη πιο δύσκολο».
Πρόβλημα στην Λεμεσό με την διαχείριση απορρίμματων τροφών
Σε ότι αφορά ειδικότερα την Λεμεσό, ο κ. Θεοπέμπτου επισημαίνει ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι τα νοικοκυριά θα πρέπει να διαθέτουν κάδο αποκλειστικά για τα απορρίμματα τροφών (αποφάγια) τα οποία οι τοπικές Αρχές έχουν υποχρέωση να τα συλλέγουν χωριστά με ειδικό συνεργείο, μέχρι το τέλος του 2023
Το κύριο ζήτημα όμως που τίθεται είναι που θα πηγαίνουν αυτά τα απόβλητα. «Οπότε εδώ εστιάζεται κυρίως η ευθύνη της τοπικής Αρχής η οποία θα επωμιστεί τεράστια έξοδα ή θα πρέπει να κάνει κάποιες συμφωνίες και οπωσδήποτε θα πρέπει να βρει λύση αφού όλο και μικραίνει το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης αυτής της υποχρέωσης».
Φαίνεται όμως, ότι υπάρχει μια στασιμότητα και μια αδράνεια σε ότι αφορά αυτό το ζήτημα, κι αυτό λόγω διαφωνιών των τοπικών Αρχών τόσο μεταξύ τους όσο και με τις πρόνοιες της σχετικής νομοθεσίας. «Αντί να οργανωθούν και να προχωρήσουν σε μια κοινή συμφωνία, κάποιοι προχωρούν από μόνοι τους σε συμφωνίες και κάποιοι έχουν μείνει πίσω» όπως σημειώνει ο Πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος,.
Σε ότι αφορά την εξασφάλιση των κάδων από τα νοικοκυριά, ο κ. Θεοπέμπτου επισημαίνει ότι το πιο σημαντικό δεν είναι ο τρόπος εξασφάλισης του κάδου αλλά οι προδιαγραφές τους ώστε να διασφαλίζεται ότι τα αποφάγια δεν θα αναδύουν οσμές και δεν θα χύνονται στο πεζοδρόμιο εν αναμονή της παραλαβής των κάδων από το απορριμματοφόρο.
Θα πρέπει, όπως υποδεικνύει, όλοι οι κάδοι να έχουν τις ίδιες προδιαγραφές και βέβαια θα ήταν καλύτερα αντί ο κάθε πολίτης να βγει σε αναζήτηση κάδου, αυτό να το κάνει ο Δήμος μέσω προσφορών, οπότε και θα πάρει και καλύτερες τιμές και στην συνέχεια να παραχωρηθούν στα νοικοκυριά με την ανάλογη χρέωση.
Ένα άλλο θέμα που τίθεται, είναι αυτό της ευθύνη των τοπικών Αρχών σε ότι αφορά την διαχείριση των ανακυκλώσιμων αποβλήτων. Υποδεικνύοντας ότι «η ανακύκλωση δεν καλύπτει όλες τις περιοχές της Λεμεσού, ενώ είναι υποχρεωτική και από το 2024 θα επιβάλλονται μεγάλα πρόστιμα», επισημαίνει ότι «δεν επιβαρύνεται με κόστος ο Δήμος αλλά είναι υποχρεωμένος να ελέγχει τις εταιρείες ανακύκλωση αν δουλεύουν σωστά».
Ο κ. Θεοπέμπτου τονίζει επίσης ότι η νομοθεσία υποχρεώνει τις δημοτικές Αρχές να εφαρμόσουν και διαδικασίες επαναχρησιμοποίησης τουλάχιστον του 50% των αποβλήτων τα οποία αποτελούνται από παλιά έπιπλα και άλλο σχετικό εξοπλισμό. Κάτι που μπορεί να γίνει με ανάθεση σε σχετικές κοινωνικές επιχειρήσεις, όπως γίνεται στο εξωτερικό.
Συγκεκριμένες οι υποχρεώσεις των Τοπικών Αρχών
Μέσα από τα δύο νομοθετήματα που ψηφίστηκαν το 2022, οι Τοπικές Αρχές είναι υποχρεωμένες να προχωρήσουν σε μια σειρά συγκεκριμένων ενεργειών όπως η ετοιμασία τοπικού σχεδίου δράσης για την διαχείριση των δημοτικών αποβλήτων και για πρώτη φορά δράσεις για πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων εντός των διοικητικών τους ορίων.
Το σχέδιο δράσης, όπως επισημαίνει ο Προέδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος «θα πρέπει να προωθεί την χωριστή συλλογή αποβλήτων, να συνεργάζεται με συλλογικά συστήματα όπως την Green Dot για συσκευασίες, την ΑΦΗ για μπαταρίες, την Ηλεκτροκύκλωση για ηλεκτρικές συσκευές κλπ». Θα πρέπει, δε, να βασίζεται στο σύστημα «Πληρώνω όσα πετώ» και να λαμβάνει υπόψη ένα μακρύ κατάλογο αποβλήτων.
Σε αυτά τα απόβλητα, περιλαμβάνονται τα:
-Βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα κουζίνας και χώρων εστιατορίων
-βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα κήπων και πάρκων
-χαρτιά και χαρτόνια και συσκευασίες από χαρτί και χαρτόνι
-γυαλιά και γυάλινες συσκευασίες
-πλαστικά και πλαστικές συσκευασίες
-μέταλλα και μεταλλικές συσκευασίες
-ξύλινες συσκευασίες
-συνθετικές συσκευασίες
-προϊόντα κλωστοϋφαντουργίας (ρούχα, υφάσματα συσκευασίες από υφαντουργική ύλη)
-ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός οικιακού τύπου
-μπαταρίες οικιακού τύπου
-ογκώδη απόβλητα και αντικείμενα προς επαναχρησιμοποίηση
-μικτά δημοτικά απόβλητα
Δημόσια Διαβούλευση
Το σχέδιο δράσης πρέπει να περάσει πρώτα από Δημόσια Διαβούλευση και το τελικό κείμενο θα πρέπει να υποβληθεί για έγκριση στο Τμήμα Περιβάλλοντος τον ερχόμενο Δεκέμβριο. Όταν εγκριθεί, όπως διευκρινίζει ο κ. Θεόπεμπτου, τότε θα μπει σε εφαρμογή τον Ιούνιο του 2024, δηλαδή ένα μήνα μετά τις Δημοτικές Εκλογές.
Τονίζοντας ότι η ανακύκλωση είναι υποχρεωτική για όλους τους πολίτες, σημειώνει ότι με βάση την υποχρέωση που πηγάζει από τον βασικό νόμο 185/2011, θα πρέπει από την 1η Ιανουαρίου 2024, οι Τοπικές Αρχές να συλλέγουν ξεχωριστά τα οργανικά απόβλητα (βιοαποικοδομήσιμα – πράσινα και υπολείμματα κουζίνας).
Αυτό ίσως να είναι και «το πιο δύσκολο εγχείρημα γιατί θα πρέπει να καθοριστεί ο κατάλληλος κάδος που θα έχουν οι πολίτες για να μην έχουμε πρόβλημα με μυρωδιές και γάτους και να βρεθεί ο παραλήπτης των οργανικών αποβλήτων». Κάτι που συνιστά εξαιρετικά μεγάλο πρόβλημα για τις ορεινές περιοχές και την επαρχία Πάφου όπου δεν υπάρχει κοντά υποδομή που να μπορεί να παραλάβει τα οργανικά απόβλητα που διαχωρίζουν οι πολίτες.
