Να πάω με αυτοκίνητο;
Η Λεμεσός μπορεί να διανυθεί σε λιγότερο χρόνο με το ποδήλατο από ότι με το αυτοκίνητο; Αν λάβει κανείς υπόψη το κυκλοφοριακό πρόβλημα το οποίο επιδεινώθηκε τα τελευταία χρόνια και που ιδιαίτερα στις ώρες αιχμής διπλασιάζει τον χρόνο μετάβασης από τη μια περιοχή της πόλης στην άλλη, φαίνεται πως οι μετακινήσεις με ποδήλατα, ηλεκτρικά πατίνια κι άλλα εναλλακτικά μέσα μετακίνησης κερδίζουν έδαφος.
Μέσα από 11 γειτονιές
Είναι εντυπωσιακό το ότι στην ποδηλασία που διοργάνωσε η ανεξάρτητη πρωτοβουλία «Για τη Λεμεσό» το πρωί της Κυριακής με σκοπό να «χαράξει» τις «πράσινες διαδρομές» που προτείνουν για την πόλη, οι ποδηλάτες με σημείο έναρξης το Μικρό Αμφιθέατρο στον μόλο, πέρασε μέσα από έντεκα (συνοικίες/γειτονιές/περιοχές) καταλήγοντας πίσω στο σημείο εκκίνησης, σε μία(!) ώρα. Όση δηλαδή θέλουμε πολλοί από εμάς να διέλθουμε το πρωί στη δουλειά μας με το αυτοκίνητο, από μια περιοχή στην άλλη.
Πέραν των 70 ποδηλατιστών
Σε μια διαδρομή 13,7 χιλιομέτρων, πέραν των 70 ποδηλατιστών διέσχισαν την παραλιακή φτάνοντας στη Μαρίνα και στην πορεία πέρασαν από τις συνοικίες του Αγίου Αντωνίου, τα Τσιφλικούδια, τον Άγιο Ιωάννη, την περιοχή του Αποστόλου Ανδρέα, τον Άγιο Γεώργιο Χαβούζας. Στη συνέχεια, μέσα από γειτονιές πέρασαν από την περιοχή των Αποστόλων Πέτρου & Παύλου, διήλθαν μέσα από τον Κάψαλο, τον Άγιο Νεκτάριο, πορεύτηκαν προς τον Άγιο Νικόλαο, πέρασαν μέσα από τη Νεάπολη και κατέληξαν στον ποδηλατόδρομο της επίχωσης.
Σε μία ώρα ο γύρος των συνοικιών του δήμου Λεμεσού
Σαφέστατα και δεν θα μπορούσε να γίνει αυτή η διαδρομή σε μία ώρα εάν δεν υπήρχε η συνδρομή της αστυνομίας η οποία συνόδευσε την ποδηλατική πορεία και ανέλαβε τη διάνοιξη δρόμων και τον έλεγχο της κυκλοφορίας στους δρόμους από τους οποίους περνούσαν οι ποδηλατιστές.
Πόλη των 15 λεπτών, μπορούμε;
Όμως, αυτό καταδεικνύει ακριβώς εκείνο, που η συγκεκριμένη δράση ήθελε να αναδείξει. Ότι μπορούμε να ζούμε στην πόλη των δεκαπέντε λεπτών (να πηγαίνει δηλαδή κανείς από μια συνοικία σε μια άλλη/ή στο κέντρο) σε λιγότερο χρόνο από ότι θα χρειαζόταν με το αυτοκίνητο, αν δημιουργηθούν οι συνθήκες κι οι δομές.
Φυτέψτε δέντρα
Και τι εννοούμε με τη δημιουργία συνθηκών: Αφενώς πρέπει να διασυνδεθούν οι γειτονιές και οι συνοικίες με πράσινες «πορείες/διαδρομές». Δηλαδή ψηλή δεντροφύτευση η οποία θα επουλώνει τις θερμοκρασίες που έχουμε στο νησί το μεγαλύτερο διάστημα του χρόνου. Είναι αδιανόητο να προωθούμε εναλλακτική μετακίνηση και μείωση της χρήσης αυτοκινήτου, όταν το θερμόμετρο κτυπά κόκκινο και καμία σκίαση δεν εξασφαλίζεται στην πόλη.
Μάλιστα, στην κατάληξη της διαδρομής και συζητώντας με τους ποδηλατιστές, ήταν ένα από όσα μας επισήμαναν. Ότι πρώτη φορά αντιλήφθηκαν πόσο απογυμνωμένες από πράσινο είναι κάποιες διαδρομές. Κι ότι μάλιστα υπήρξαν περιοχές και δρόμοι που για πάνω από δεκαπέντε λεπτά δεν συνάντησαν ούτε ένα δέντρο!
Όταν σχεδιάζεις πόλεις για αυτοκίνητα, θα έχεις πόλεις με αυτοκίνητα
Το άλλο που παρατήρησαν οι ποδηλατιστές ήταν πως οι διαδρομές αυτές ήταν αδύνατο να επιτευχθούν αν η αστυνομία δεν σταματούσε στις γειτονιές τη διέλευση των αυτοκινήτων. Αυτό δείχνει ότι δεν υπάρχουν ποδηλατολωρίδες ώστε να εξασφαλίζει ένας ποδηλάτης την ασφαλή του πορεία και ότι ο μόνος τρόπος είναι να αναβατεί παράλληλα και ανάμεσα από αυτοκίνητα. Κι ενώ είμαστε πέραν των μισών του 2021, κι ενώ προσπερνούμε τις ευρωπαίκές οδηγίες που πρέπει να εφαρμόσει η Κύπρος για μείωση των ρύπων και της χρήσης αυτοκινήτου στην πόλη, δεν είμαστε καν στην αρχή της δημιουργίας ελάχιστης κουλτούρας για συμπερίληψη ή έστω σεβασμό στους ποδηλάτες/χρήστες άλλων εναλλακτικών μέσων.
Καταλήγουμε πως ο άμεσος, σοβαρός και με μελέτη σχεδιασμός ποδηλατολωρίδων, έχει ήδη αργήσει. Και πως όταν κανείς συνεχίσει να σχεδιάζει πόλεις για αυτοκίνητα, θα έχει στις πόλεις αυτοκίνητα. Όταν σχεδιάσει όμως πόλεις για πεζούς και ποδηλάτες, ο κόσμος θα περπατεί, θα ποδηλατεί, θα «πατινάρει».
Λωρίδες reserved από σταθμευμένα αυτοκίνητα
Αδιανόητη επίσης διαπιστώθηκε να είναι η κατάσταση με τα σταθμευμένα αυτοκίνητα στα πλάγια των δρόμων, ή ακόμα χειρότερα, των αυτοκινήτων που σταθμεύουν καταλαμβάνοντας τη μια λωρίδα διέλευσης αυτοκινήτων. Οι ποδηλάτες αναγκάζονταν κατά τη διαδρομή πολλες φορές να προσπαθούν να παρακάμψουν τα αυτοκίνητα αυτά και να διέρχονται σε αντίθετες λωρίδες. Όλα αυτά τα οποία δημιουργούν κινδύνους σε ποδηλάτες, είναι και λόγοι που δεν τους αφήνουν την επιλογή να ρισκάρουν κάθε μέρα τη ζωή τους διαλέγοντας να πάνε στον προορισμό τους με ποδήλατο.
Μονοδρόμοι άμεσα
Σημειώθηκε ακόμα το πόσο προβληματική είναι η συνθήκη, οι γειτονιές να διαπερνώνται με αυτοκινητολωρίδες δύο κατευθύνσεων. Μικροί στενοί και συνοικιακοί δρόμοι πρέπει άμεσα να μονοδρομηθούν. Με έναν καλό σχεδιασμό, η μία λωρίδα η οποία θα απελευθερωθεί, μπορεί να παραχωρήσει ένα μέρος της για μερικά σημεία στάθμευσης, για ποδηλατολωρίδα και για εξασφάλιση της φύτευσης ψηλών δέντρων.
Κάτι τέτοιο, πέραν την ασφάλεια και την προοπτική που εξασφαλίζει σε ποδηλάτες, εξασφαλίζει και την αποσυμφόρηση του κυκλοφοριακού το οποίο θα εκτονώνεται και θα διοχετεύεται κυκλικά, απαλλάσοντας από το «πήξιμο» που δημιουργείται σε αυτές τις γειτονιές όπου το ένα αυτοκίνητο πρέπει να ανεβαίνει σε πεζοδρόμια για να διέλθει το αυτοκίνητο που έρχεται από την αντίθετη κατεύθυνση, αλλά η λωρίδα του είναι κατειλημμένη από τους σταθμευμένους. Κάτι τέτοιο θα απέτρεπε και τα συνεχή ατυχήματα που συναντούμε καθημερινά στις γειτονιές. Και θα εξασφάλιζε και την ασφαλή διαδρομή παιδιών που πηγαίνουν καθημερινά στα σχολεία τους πεζά.
Έργα χωρίς μελέτη, χωρίς συντήρηση, χωρίς περιβαλλοντική φιλοσοφία
Στη διαδρομή που διέσχισαν οι ποδηλατιστές, διαπιστώθηκε επίσης η ποιότητα του οδοστρώματος, οι «λακούβες» και τα σημεία ομαλότητας ή τραχύτητας που ένα ποδήλατο μπορεί ή δεν μπορεί να διελαύνει μια διαδρομή «ευχάριστα». Εκείνο που είναι καλό να λαμβάνουμε υπόψη στην ποιότητα και την ευχρηστία των δημόσιων έργων και των συγκοινωνιών, είναι η εξασφάλιση του ότι αυτά εμπεριέχουν τις ανάγκες όσων αφορούν (ή θα έπρεπε να αφορούν).
Για παράδειγμα, εάν μιλάμε για περιβαλλοντικές γειτονιές, είναι σοφό να μην μιλάμε για έργα τσιμέντου και ασφάλτου που δεν είναι αφενός φιλικά στο περιβάλλον, και αφετέρου απορροφούν και δημιουργούν ψηλότερες θερμοκρασίες. Είμαστε σίγουροι, και με την κατάλληλη μελέτη ή τις απόψεις ειδικών, ότι υπάρχουν φιλικότερα και καταλληλότερα υλικά. Τα δημόσια έργα επίσης, καθώς κι η ποιότητα των δρόμων, πρέπει συνεχώς να επιβλέπονται, να συντηρούνται, να αναβαθμίζονται για να μην πηγαίνουν χαμένα τα χρήματα που επενδύονται στη δημιουργία τους και μετά πέφτουν στη μαύρη τρύπα της μνήμης μας.
Stations και βρύσες με πόσιμο νερό
Μια αναφορά που πρέπει να γίνει και που μας επισήμαναν κατά τις δύο ολιγόλεπτες στάσεις που κάναμε, τόσο οι οργανωμένοι ποδηλάτες όσο και συμμετέχοντες από περιβαλλοντικές οργανώσεις που ήταν στην «πράσινη διαδρομή», είναι ότι πρέπει να δημιουργηθούν δομές οι οποίες δεν στοιχίζουν ιδιαίτερα.
Για παράδειγμα: α) Stations σε όλες τις γειτονιές όπου μπορούν να σταθμεύουν και να προσδένονται τα ποδήλατα και τα ηλεκτρικά πατίνια, καθώς και β) δημόσιες βρύσες πόσιμου νερου (το δεύτερο θα μειώσει κατά πολύ και τη χρήση πλαστικού κι αγορασμένων μπουκαλιών που στη συνέχεια καταστρέφουν το περιβάλλον).
Μια αναφορά μάλιστα που μας έκαναν, ήταν αναφερόμενοι σε χώρες ποδηλατικού τουρισμού όπου η κουλτούρα της μετακίνησης με το ποδήλατο είναι πολύ διάχυτη, είναι η κατά τόπον τοποθέτηση εργαλείων επιδιόρθωσης βλαβών του ποδηλάτου (γεγονός το οποίο τυγχαίνει συχνά) όπου μπορείς να απελευθερώσεις με το κατάλληλο app και να «ενοικιάσεις» για λίγο (όπως διορθωτές αλυσίδων, φαναράκια και λαμπτήρες για το βράδυ, φωσφόρα γιλέκα, κατσαβίδια, κλειδαριές, τρόμπες, επικολλητικές λωρίδες για τρυπημένα λάστιχα κ.ο.κ.).
Δωρεάν ποδήλατα και ευ ζήν
Η NextBike Cy προσπαθώντας να ενισχύσει τη νοοτροπία χρήσης του ποδηλάτου η οποία θα εξυγειάνει τις ζωές μας, παραχώρησε δωρεάν τα ενοικιαζόμενα ποδήλατα της σε όσους ήθελαν να συμμετέχουν αλλά δεν είχαν ποδήλατο.
Η Κυριακή των «πράσινων διαδρομών» ήταν αλλιωτικη από τη ρουτίνα μας, και μας έστειλε πίσω στο σπίτι με μια καλύτερη αντίληψη για την πόλη, με γνωριμία με τις γειτονιές της, με βίωμα των συνοικιών της, με κατανόηση στα καθημερινά ρίσκα του ποδηλάτη, με ανάγκη να βάλουμε ποιότητα στη ζωή μας κι εμείς, σε διαδρομές που μας προσθέτουν προσλαμβάνουσες, ταχύτητα, καθαρότερο περιβάλλον, κοινωνικότητα, ευ ζην.
ΥΓ: Αξίζει να σημειωθεί πως αντιλαμβανόμενοι τα ρίσκα της πόλης για τους ποδηλάτες, η πρωτοβουλία συνοδεύτηκε προληπτικά από ασθενοφόρο που παραχώρησε η Πολυκλινική Υγεία. Οι λόγοι που έγινε αυτό είναι οι υψηλές θερμοκρασίες, η ποιότητα κάποιων δρόμων και το γεγονός ότι η πόλη δεν διασυνδέι γειτονιές ή λεωφόρους που χρειάζεται να διαπεραστούν, με αποτέλεσμα αυτό να δημιουργεί ρίσκα. Τα οποία είναι και τα ζητήματα που πρέπει να “θεραπευτούν” αν θέλουμε τη Λεμεσό μας σύγχρονη, ανταποδοτική σε όλους, περιβαλλοντική, ασφαλή, διασυνδετική, με επιλογές, με προνοητικότητα, με σεβασμό, ευρωπαϊκή και με βιώσιμη κινητικότητα.
