Τα τελευταία δεδομένα (22/3) για τις ποσότητες νερού στα φράγματα είναι ανησυχητικά, αφού η πληρότητα βρίσκεται στο 69,4% και μόνο 202 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού έχουν εισρεύσει, δηλαδή 59 εκ. λιγότερα από την αντίστοιχη περσινή χρονιά, όταν η πληρότητα άγγιξε το 89,1%.
Η ροή το τελευταίο 24ωρο ήταν μόλις μισό εκατομμύριο και από την αρχή του υδατικού έτους τον Οκτώβριο έχουμε μόνο 37,5 εκ. κυβικά μέτρα νερού στα φράγματα, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στο ΚΥΠΕ η αναπληρώτρια Διευθύντρια του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων Λία Γεωργίου.
Η κ. Γεωργίου, δήλωσε στο ΚΥΠΕ πως η μεγαλύτερη πληρότητα καταγράφεται στο φράγμα στην Αργάκα με 98,9% και στην Ξυλιάτου που έχει υπερχειλίσει με 100% πληρότητα. Ο Κούρης, που είναι ο μεγαλύτερος φράκτης, καταγράφει αυτή τη στιγμή 64,4% πληρότητα.
«Αναμφισβήτητα μας ανησυχούν αυτά τα στοιχεία, είναι γεγονός ότι διάγουμε μια ξηρή χρονιά, από τον Οκτώβριο του 2022 ως σήμερα έχουμε μόνο 37 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, ενώ η μέση ετήσια ποσότητα της δεκαετίας είναι της τάξεως των 92 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων», ανέφερε η κ. Γεωργίου.
Ανέφερε ότι, όπως κάθε χρόνο, θα συγκληθεί η αρμόδια συμβουλευτική επιτροπή για διαχείριση υδάτων για να συζητήσει και με τις αγροτικές οργανώσεις τις ποσότητες που θα δοθούν στη γεωργία και παράλληλα θα εξεταστούν και οι λειτουργίες και ποσότητες για τις αφαλατώσεις.
Σύμφωνα με την κ. Γεωργίου, τέλος του μήνα θα συγκληθεί αυτή η επιτροπή και θα συμβουλεύσει και τον Υπουργό για την πορεία και τα μέτρα που θα ληφθούν.
«Δεν θα κάνουμε κάτι που δεν κάνουμε κάθε χρόνο. Κάθε χρόνο έχουμε τις ίδιες καταστάσεις, δεν είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, αλλά ποτέ δεν εφησυχάζουμε ούτε θεωρούμε ότι όλα είναι καλά. Υπάρχει εγρήγορση αλλά όχι πανικός», ανέφερε.
Η αναπληρώτρια Διευθύντρια του ΤΑΥ ανέφερε ότι ο καθένας μας πρέπει να ακολουθεί απλές συμβουλές και οδηγίες για εξοικονόμηση νερού, αρχίζοντας από το ίδιό μας το σπίτι και το νοικοκυριό.
«Φροντίδα σε προσωπικό επίπεδο. ‘Όχι βρύσες ανοικτές και χρήση λάστιχου για πλύσιμο αυτοκινήτων και δρόμων, εξοικονομούμε νερό όπου μπορούμε για να το έχουμε», ανέφερε.
Ποιότητα νερού και παρακολούθηση, βλάβες και συντηρήσεις
Σε ό,τι αφορά την ποιότητα του νερού, η κ. Γεωργίου είπε ότι η παρακολούθηση γίνεται στο πλαίσιο της λειτουργίας των συμβάσεων των αφαλατώσεων από κάθε ανάδοχο της κάθε μιας μονάδας.
«Βεβαιωνόμαστε ότι το νερό είναι εντός των προδιαγραφών ποιότητας και παρακολουθούμε και στο τελευταίο σημείο παράδοσης σε τοπικές αρχές και Συμβούλια Υδατοπρομήθειας για να είμαστε σίγουροι ότι τους παραδίδουμε νερό ασφαλές με βάση τη νομοθεσία», ανέφερε.
Εξήγησε πως από το ΤΑΥ γίνεται σε τρία σημεία η παρακολούθηση, στην παραγωγή από ασφαλτωμένο νερό, στην παραγωγή από διυλιστήρια και όταν παραδίδεται στους τελικούς αποδέκτες.
Η κ. Γεωργίου διευκρίνισε πως σε ό,τι αφορά την ποιότητα του νερού για ανθρώπινη χρήση από τις βρύσες στα σπίτια μας, αυτό είναι ευθύνη των υγειονομικών υπηρεσιών.
«Δεν είχαμε κάτι ως τώρα που να κτυπήσει καμπανάκι ότι είμαστε εκτός προδιαγραφών. Τα παρακολουθούμε και αν χρειαστεί κάτι διορθωτικό λαμβάνονται μέτρα. Δεν είχαμε κάποια περίπτωση που να είχαμε άμεσο κίνδυνο και πρόβλημα για των ανθρώπινη υγεία», διαβεβαίωσε.
Σε ό,τι αφορά τις βλάβες σε σωλήνες και αγωγούς που οδηγούν σε μεγάλες διαρροές και σπατάλη νερού, η κ. Γεωργίου ανέφερε ότι ως τώρα δεν είχαμε ιδιαίτερες περιπτώσεις και ότι γίνεται προληπτική συντήρηση για να μην υπάρχουν τέτοιες βλάβες και φαινόμενα. Κάλεσε το κοινό να ενημερώνει για διαρροές στο δίκτυο στην 24ωρη γραμμή ανταπόκρισης για άμεση αντιμετώπιση.
«Σπασίματα συμβαίνουν, κάποια δίκτυα έχουν κάποια χρόνια ζωής και είναι αναμενόμενο. ‘Ομως οι συντηρήσεις και επιτηρήσεις είναι συνεχείς στα μέτρα των δυνατοτήτων μας και του ανθρώπινου δυναμικού και συνεργείων που έχουμε για προληπτική συντήρηση. Στόχος η συντήρηση και όχι να γίνεται ζημιά και μετά να τρέχουμε», ανέφερε η αναπληρώτρια Διευθύντρια του ΤΑΥ.
Διαβεβαίωσε ότι το νερό που πίνουμε και αυτό που δίνεται στις καλλιέργειες είναι νερό ποιοτικό και ο κόσμος δεν πρέπει να ανησυχεί.
«Εμείς παραδίδουμε νερό στις κοινότητες και στα Συμβούλια Υδατοπρομήθειας και αυτές οι αρχές οι αρχές είναι σοβαρές και υπεύθυνες και συνεχίζουν την επιτήρησή τους για τη διαφύλαξη της ποιότητας», τόνισε.
«Υπήρξαν περιπτώσεις που έγινε εντοπισμός κάποιας απόκλισης των ποιοτικών χαρακτηριστικών και ειδοποιήθηκαν έγκαιρα οι ενδιαφερόμενοι. Λήφθηκαν μέτρα και δεν αποκρύβεται τίποτα γιατί το νερό είναι το βασικό μας αγαθό, απαραίτητο για τη ζωή μας», είπε η κ. Γεωργίου.
Σε ερώτηση για πιθανή μόλυνση υδάτων λόγω της απόρριψης στις αποχετεύσεις χημικών και άλλων ουσιών, ανέφερε ότι τα Συμβούλια Αποχετεύσεων είναι υπεύθυνα για την παραλαβή και επεξεργασία και ότι στο πλαίσιο των κανονισμών τους έχουν περιορισμούς για συγκεκριμένες ουσίες.
«Συνήθως από σπίτια δεν αναμένονται ιδιαίτερες αποκλίσεις. Περισσότερο αναμένονται από εργοστασιακές και βιομηχανικές μονάδες. Ως τώρα οτιδήποτε υπήρξε, τυγχάνει ιδιαίτερου χειρισμού. Τα Συμβούλια έχουν κανονισμούς και δικλείδες ασφαλείας», εξήγησε.
Ανέφερε επίσης ότι το ΤΑΥ ως χρήστης ανακυκλωμένου νερού και τελικός αποδέκτης που διαχειρίζεται το νερό «παρακολουθούμε μέσω των αδειών απόρριψης που μας δίνει Τμήμα Περιβάλλοντος και φροντίζουμε και βεβαιωνόμαστε ότι η ποιότητα και χρήση ανακυκλωμένου νερό γίνεται συμφωνά με την αντίστοιχη άδεια».
«Αν παρατηρηθεί απόκλιση το μέλημα και φροντίδα μας είναι να μην επηρεάζεται η ανθρώπινη υγεία και να μην εισέρχονται επιβλαβείς ουσίες στο νερό και στις καλλιέργειες», διαβεβαίωσε η κ. Γεωργίου.
Ανέφερε ότι το ΤΑΥ διαθέτει έμπειρο και σωστά κατηρτισμένο τεχνικό και επιστημονικό προσωπικό που παρακολουθεί όλες τις καταστάσεις και υπερβάλλει εαυτόν για να διασφαλίσει ότι το αγαθό είναι κατάλληλο για ανθρώπινη κατανάλωση.
Σε άλλη ερώτηση για τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ για το νερό η κ. Γεωργίου είπε ότι πρέπει να γίνεται πρωτίστως σωστή διαχείριση και η προσπάθεια για τις επιλογές και τις μελέτες αφορά το θέμα των ενεργειακών καταναλώσεων.
«Γιατί η ενέργεια μετατρέπεται και εκφράζεται σε αποτύπωμα διοξειδίου του άνθρακα και αυτό συμβάλλει και επενεργεί στην κλιματική αλλαγή. Άρα οι εγκαταστάσεις μας και τα συστήματα μας πρέπει να είναι είτε από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, είτε χαμηλών ρίπων για να μην επιδεινώνουμε το ήδη υφιστάμενο πρόβλημα», ανέφερε.
Ενδιαφέροντα στοιχεία και αριθμοί
Σύμφωνα με στοιχεία που είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα του ΤΑΥ, μέχρι και το 1997 η μοναδική πηγή υδατικών πόρων στην Κύπρο, ήταν η βροχόπτωση.
Σύμφωνα με μια μακρά σειρά παρατηρήσεων η μέση ετήσια βροχόπτωση, περιλαμβανόμενης και της χιονόπτωσης, είναι 541 χιλιοστόμετρα, ενώ από το 2000 μέχρι σήμερα έχει μειωθεί στα 463 χιλιοστόμετρα.
Η ποσότητα νερού που αντιστοιχεί στην ολική επιφάνεια της ελεύθερης περιοχής της Κύπρου ανέρχεται στα 2.750 εκατομμύρια κυβικά μέτρα (ΕΚΜ), αλλά μόνο το 10% ή 275 ΕΚΜ προσφέρεται για εκμετάλλευση, αφού τα υπόλοιπα 90% περίπου επιστρέφουν στην ατμόσφαιρα ως απευθείας εξάτμιση και διαπνοή.
Για αντιμετώπιση της λειψυδρίας, έχουν ενταχθεί πλέον στο υδατικό ισοζύγιο και δύο μη συμβατικοί πόροι νερού: Η αφαλάτωση θαλασσινού νερού και η επαναχρησιμοποίηση λυμάτων μετά από τριτοβάθμια επεξεργασία.
Στην Κύπρο υπάρχουν 66 σημαντικοί υδροφορείς, οι περισσότεροι από αυτούς είναι φρεάτιοι.
Οι 66 υδροφορείς είχαν ομαδοποιηθεί σε 20 Συστήματα Υπόγειου Ύδατος και δέκα συστήματα υπόγειου ύδατος έχουν άμεση σύνδεση με τη θάλασσα.
Ο υδροβιότοπος Λειβάδι Φασουρίου που βρίσκεται κοντά στην αλυκή Ακρωτηρίου είναι το μοναδικό οικοσύστημα στην Κύπρο που εξαρτάται άμεσα από τα υπόγεια ύδατα και συγκεκριμένα από το υπόγειο υδατικό σύστημα του Ακρωτηρίου.
Το μεγαλύτερο φράγμα της Κύπρου είναι ο Κούρης με χωρητικότητα 115 εκατομμύρια κυβικά μέτρα.
