Πως οι αρμόδιες κρατικές αρχές ανέχονται παθητικά τον αφανισμό του απειλούμενου είδους Πυρόχρου γύπα
Γράφει Δημήτρης Στρατής
Ο Πυρόχρους Γύπας (Gyps fulvus) είναι το πιο απειλούμενο είδος πτηνού στην Κύπρο και πριν από μερικές μέρες ξεκληρίστηκε κατά το ήμισυ.
Οι αρμόδιες αρχές να αναμένουν τις τοξικολογικές εξετάσεις για επιβεβαίωση των αρχικών εκτιμήσεων ότι ο θάνατος τριών σπάνιων πτηνών προήλθε από δηλητηρίαση, ωστόσο εγείρονται εύλογες υποψίες και σοβαρά ερωτήματα μέσα από την έρευνα μας, για την λειτουργία κτηνοτροφικής μονάδας που ανήκει σε Ιερά Μονή και βρίσκεται σε κοντινή περιοχή από τις φωλιές των αρπακτικών.
Σύμφωνα και με τους αριθμούς που έδωσε στην δημοσιότητα η Υπηρεσία Θήρας ενισχύεται το απευκταίο σενάριο της πλήρους εξαφάνισης του σπάνιου είδους Γύπα που απαντά στην Κύπρο, αφού βάσει της περσινής απογραφής, ο πληθυσμός του γύπα στην Κύπρο αριθμούσε 15-20 πουλιά, ενώ σήμερα έχουν καταγραφεί μόλις 8 Γύπες.
Λειτουργός της Υπηρεσίας Θήρας που μίλησε στην ιστοσελίδα μας, επιβεβαιώνει ότι ο Ίκαρος, ο πρώτος γύπας που βρέθηκε νεκρός, πριν τον θάνατο του εντοπίζεται σε κτηνοτροφική μονάδα κοντά στην περιοχή Γκρεμοί του Χανουτάρη στο δάσος Πάφου και μετακινήθηκε από ανθρώπινο χέρι.
Μιλώντας στο Limassol Today ο επιστημονικός λειτουργός της Ομοσπονδίας Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου (ΟΠΟΚ) Κλείτος Παπαστυλιανού, εξηγεί ότι η συγκεκριμένη κτηνοτροφική μονάδα λειτουργεί χωρίς καμία άδεια και εγείρει ερωτήματα κατά πόσο οι συναρμόδιες υπηρεσίες και το κράτος, πράττουν όσα πρέπει για προστασία των σπάνιων αρπακτικών.
Τι δείχνει το GPS του Ίκαρου
Ο τρόπος θανάτου των τριών σπάνιων πουλιών (ένα ενήλικο και δύο νεοσσοί) δημιουργεί εύλογες υποψίες ότι κάτι συνέβη στην τροφική αλυσίδα, δήλωσε στο Limassol Today o Επαρχιακός Λειτουργός Υπηρεσίας Θήρας Πάφου, Χάρης Χατζηστυλλής.
Μέσα από τις πρώτες έρευνες που έγιναν από την Υπηρεσία Θήρας διαφάνηκε ότι ο Ίκαρος (ο γύπας που έχασε πρώτος τη ζωή του) επισκέφθηκε στις 3 Μαΐου κτηνοτροφική μονάδα που βρίσκεται πλησίον της φωλιάς του, στους Γκρεμούς του Χανουτάρη στην κοινότητα Αγίου Ιωάννη της επαρχίας Πάφου.
Από τον πομπό ανίχνευσης (GPS) των κινήσεων του γύπα διαφάνηκε ότι το πουλί μεταφέρθηκε σε κακή κατάσταση πριν πεθάνει, δια μέσου χωμάτινου δρόμου στον χώρο όπου εντοπίστηκε αργότερα νεκρό. Φαίνεται μάλιστα ότι η ταχύτητα που κινήθηκε το πουλί προσμοιάζει με ταχύτητα οχήματος.
Κληθείς να αναφέρει ποιοι είναι οι λόγοι θανάτου των τριών γυπών ο κ. Χατζηστυλλής αναφέρει δύο πιθανές αιτίες. Ένα ενδεχόμενο είναι ο θανάτωση να προήλθε από εσκεμμένη δηλητηρίαση με παράνομα σκευάσματα (π.χ. λανέιτ, φουραντάν). Το δεύτερο ενδεχόμενο, είναι ο θάνατος των πτηνών να προήλθε από έμμεση δηλητηρίαση, καθώς τα αρπακτικά είναι ευάλωτα σε ορισμένα αντιφλεγμονώδη φάρμακα που καταναλώνουν άρρωστα ζώα (π.χ. αιγοπρόβατα). Εάν οι γύπες θράφηκαν από ένα νεκρό άρρωστο ζώο, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος, σημειώνει.
Παρανομία με βούλα δικαστηρίου
«Φαίνεται ότι το κράτος δεν είναι ακόμα σε θέση να διαχειριστεί αποτελεσματικά τις διάφορες απειλές για σημαντικά απειλούμενα αρπακτικά στον τόπο μας»
Αυτό σημειώνει με δηλώσεις του στο Limassol Today ο επιστημονικός λειτουργός της Ομοσπονδίας Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου Κλείτος Παπαστυλιανού.
Υπενθυμίζει ότι πριν από ένα περίπου μήνα βρέθηκε νεκρή κάτω από καλώδιο υψηλής τάσης η Νεφέλη, άλλος ένας γύπας.
Στην ευρύτερη περιοχή των Γκρεμών του Χανουτάρη όπου βρέθηκαν πρόσφατα νεκροί οι τρείς γύπες λειτουργεί παράνομα μια μη αδειοδοτημένη κτηνοτροφική και τυροκομική μονάδα, σημειώνει ο κ. Παπαστυλιανού.
«Κάποιος θα διερωτηθεί, τι μπορεί να ενοχλεί μια μάντρα;»
Εξηγεί ότι η συγκεκριμένη μονάδα είναι έκτασης ενός με ενάμιση εκατ. τ.μ. και αριθμεί πέραν των χιλίων ζώων, χωρίς σήμανση ή έλεγχο από τις κτηνιατρικές υπηρεσίες.
Για περιβαλλοντικούς λόγους, έχουν απορριφθεί τρείς πολεοδομικές αιτήσεις της μονάδας, ενώ ακόμα πιο σημαντική είναι η απόφαση του διοικητικού δικαστηρίου στο οποίο προσέφυγαν οι ιδιοκτήτες, με την οποία κρίθηκε ότι ορθά δεν παραχωρείται άδεια λειτουργίας.
Στην απόφαση του δικαστηρίου αναφέρεται το αιτιολογικό της απόρριψης της πολεοδομικής αίτησης:
«Το συγκεκριμένο τεμάχιο στον Άγιο Ιωάννη στην Επαρχία Πάφου, στο οποίο προτείνεται η δημιουργία κτηνοτροφικής ανάπτυξης, εμπίπτει σε περιοχή Εξαιρετικής Φυσικής Καλλονής, στην πολεοδομική ζώνη Ζ3-ΠΤ (Προστατευόμενο Τοπίο) σε «Ζώνη Ειδικής Προστασίας» (ΖΕΠ) που αποτελεί περιοχή του Δικτύου Natura 2000, όπου τέτοια ανάπτυξη δεν είναι δυνατόν να επιτραπεί».
Αγνοήσαν τον Γ. Ελεγκτή
Από το 2020 η Ελεγκτική Υπηρεσία προχώρησε σε διαχειριστικό έλεγχο για το θέμα μέσα από τον οποίο διαπιστώνεται ότι τα κτηνοτροφικά υποστατικά λειτουργούν παράνομα. Διαπιστώθηκε επίσης η αδυναμία του Τμ. Πολεοδομίας, των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών και του Επάρχου Πάφου «να αντιδράσουν έγκαιρα και αποτελεσματικά στην άρση μιας έκδηλης παρανομίας».
Στην έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας αναφέρεται ακόμα ότι Τμήμα Δασών, απέστειλε τρεις διαφορετικές και αντικρουόμενες επιστολές. Αρχικά να εκφράζει έντονες απόψεις για τις επιπτώσεις από το υποστατικό στη χλωρίδα και πανίδα της περιοχής και δύο μήνες μετά, «ως δια μαγείας» με άλλη επιστολή, θεωρεί ότι δεν υπάρχουν καθόλου επιπτώσεις.
Αναφέρεται ακόμα ότι οι Κτηνοτροφικές Υπηρεσίες «παρέλειψαν να επισπεύσουν τις διαδικασίες δίωξης του ιδιοκτήτη, για λειτουργία παράνομης κτηνοτροφικής μονάδας, παρά το ότι αυτή ελλοχεύει κινδύνους για τη δημόσια υγεία, εφόσον κανένας αρμόδιος φορέας δεν ελέγχει, ούτε τον ζωικό της πληθυσμό, ούτε τη διοχέτευση των προϊόντων της στην αγορά».
Προειδοποιήσεις από το 2016
Στο διαχειριστικό σχέδιο της περιοχής ΖΕΠ Γκρεμοί του Χανουτάρη που συντάχθηκε το 2016 από την Υπηρεσία Θήρας αναφέρεται στα παράνομα κτηνοτροφικά υποστατικά με τον εξής τρόπο:
«η παρουσία ζώων στα όρια του δάσους αποτελεί σημαντικό παράγοντα υποβάθμισης της περιοχής τόσο σε σχέση με το βιότοπο, αλλά και με τα είδη πτηνοπανίδας που δυνατό να επηρεαστούν (παράνομα δηλητήρια από το υποστατικό ή παράνομη απόθεση νεκρών ζώων που έχουν λάβει θεραπείες με φάρμακα που μπορεί να είναι δηλητηριώδη για τους γύπες και άλλα αρπακτικά), ενώ παράλληλα υπάρχει και κίνδυνος μετάδοσης ασθενειών από τα αιγοπρόβατα στα αγρινά που υπάρχουν στην περιοχή».
Κάποτε ήταν ένας Μαυρόγυπας…
Χρόνια μετά τίποτε δεν φαίνεται να αλλάζει και το τίμημα πληρώνουν οι λιγοστοί γύπες που απέμειναν στο νησί μας, καθώς και άλλα σπάνια είδη πουλιών, ενώ οι αρμόδιες αρχές, αντί να λάβουν δραστικά μέτρα, ανέχονται σιωπηλά παρανομίες. Όπως αναφέρει στην ιστοσελίδα του το πρόγραμμα «Ζωή με τους Γύπες» υπήρχε κάποτε στην Κύπρο ο Μαυρόγυπας (Aegypius monachus) ο οποίος κατοικούσε το νησί… εξαφανίστηκε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 ως αποτέλεσμα δηλητηριάσεων. Ας ελπίσουμε ότι εβδομήντα χρόνια μετά ο Πυρόχρους Γύπας δεν θα έχει την ίδια τύχη.
