Του Χρήστου Χαραλάμπους
Μπορεί να βρισκόμαστε ακόμα στην άνοιξη, ωστόσο οι αυξανόμενες θερμοκρασίες σηματοδοτούν την έναρξη της καλοκαιρινής περιόδου και όπως το επιτάσσει η φύση, τα ερπετά, με κυρίαρχους τα διάφορα είδη φιδιών που έχουμε στο τόπο μας, άρχισαν να βγαίνουν στο σεργιάνι. Κι αυτό το διαπιστώνουν ιδιαίτερα όσοι ζουν ή διακινούνται στην ύπαιθρο, αλλά και οι κάτοικοι των αστικών περιοχών όπου ήδη έχουν γίνει αναφορές για παρουσία φιδιών σε ανοικτούς χώρους αλλά και υποστατικά.
Ομολογουμένως, φόβο, ανατριχίλα και σε κάποιες περιπτώσεις πανικό, προκαλεί στον περισσότερο κόσμο η θέα των φιδιών, αυτών των «παρεξηγημένων» πλασμάτων της φύσης, όπως λένε οι ειδικοί οι οποίοι επισημαίνουν ότι η ανθρώπινη προκατάληψη και ο φόβος για τα φίδια που οδηγεί τους ανθρώπους, να επιζητούν την εξόντωση τους, έχει σαν αποτέλεσμα τη συνεχή μείωση του πληθυσμού τους, αν και πρόκειται για ζώα με αρκετές ωφέλιμες ιδιότητες, ιδιαίτερα για τους αγρότες. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι ένα μόνο φίδι μπορεί να εξαφανίσει 30 αρουραίους μέσα σε ένα μήνα. Και όλοι ξέρουμε το μέγεθος των ζημιών που προκαλούν αυτά τα τρωκτικά στις αγροτικές καλλιέργειες.
Ο ερπετολόγος Γιάννης Αγγελή, ένας από τους ελάχιστους Κύπριους με εξειδικευμένες γνώσεις και ιδιαίτερες σχέσεις με τα ερπετά (ασχολείται με το αντικείμενο για περισσότερο από 20 χρόνια), μιλώντας στο Limassol today, ξεδιαλύνει όλες τις παρεξηγήσεις που υπάρχουν γύρω από αυτά τα φίδια και τις οχιές και μέσα από χρήσιμες πληροφορίες και συμβουλές, επιχειρεί να μας απαλλάξει, στο μέτρο του δυνατού, από τους φόβους και τις φοβίες μας.
Όπως μας εξηγεί, τα φίδια είναι ψυχρόαιμα ζώα και αυτό σημαίνει ότι χρειάζονται εξωτερικές πήγες θερμότητας όπως ο ήλιος γι’ αυτό και τα συναντούμε και τους χειμερινούς μήνες σε επίπεδες πέτρες ή στο πλάι του δρόμου για να απορροφήσουν αρκετή θερμοκρασία.
Ένα φίδι για να μπόρεση να τραφεί, όπως αναφέρει, πρέπει να ρυθμίσει το σώμα του σε θερμοκρασία 24-30 βαθμών Κελσίου και αυτό το καταφέρνει με το να κάθεται σε ζεστά μέρη και να πλαταίνει το σώμα του όσο μπορεί για να απορροφήσει γρήγορα όσο πιο πολλή θερμότητα μπορεί. Επίσης για να μπορέσει να χωνέψει χρησιμοποιεί την ίδια μέθοδο με την απορρόφηση θερμότητας.
«Τα φίδια όσο χρειάζονται τον ήλιο τόσο χρειάζονται και τον χειμώνα και αυτό οφείλετε στην μέθοδο αναπαραγωγής τους» επισημαίνει ο ερπετολόγος, διευκρινίζοντας ότι «τα αρσενικά για να μπορέσουν να γονιμοποιήσουν τα θηλυκά πρέπει να ρίξουν την θερμοκρασία τους κάτω από τους 15 βαθμούς για αρκετό διάστημα ώστε να έχουν γόνιμο σπέρμα και με την σταδιακή αύξηση της θερμοκρασίας το καλοκαίρι βγαίνουν για να ζευγαρώσουν».
Από τα 8 είδη φιδιών μόνο ένα είναι δηλητηριώδες
Στην Κύπρο, όπως αναφέρει ο Γιάννης Αγγελής, υπάρχουν 8 είδη φιδιών που έχουν βέβαια, το καθένα τη δική του επιστημονική ονομασία. Ο λαός μας όμως τους έχει δώσει κυπριακά ονόματα με τα οποία και καθιερώθηκαν.
Τα είδη αυτά είναι:
🐍Το μαυρόφιδο ή θερκό (coluber jucularis)
🐍Η πατσάλα ή δρόπης (culuber nummifer)
🐍Το γατόφιδο ή ξυλοτρόπης (telescopus fallax)
🐍Η οχιά ή φίνα ή κοντονούρα (macrovipera lepetina)
🐍Το νερόφιδο (nartix natrix)
🐍Το μαυρόφιδο του Τροόδους (coluber cypriensis)
🐍Η σαΐτα ή οσιέντρα (malpolon monsesulanus)
🐍Ο ανήλιος ή σκουλικόφιδο (tyflops vermicularis)
«Από αυτή τη λίστα των φιδιών μόνο η οχιά έχει δηλητήριο που μπορεί να σκοτώσει άνθρωπο»
Αυτό αναφέρει ο Γιάννης Αγγελη, τονίζοντας ότι λόγω της επικινδυνότητας του συγκεκριμένου φιδιού είναι πολύ σημαντικό η άμεση αναγνώριση του όπως και η λήψη μέτρων σε περίπτωση δαγκώματος.
«Σε περίπτωση δαγκώματος δεν δένουμε, ούτε σκίζουμε την πληγή, ούτε ρουφάμε το δηλητήριο αλλά επισκεπτόμαστε το νοσοκομείο»
Αυτό υποδεικνύει επισημαίνοντας ότι από τη στιγμή που θα δεχτούμε δάγκωμα από οχιά έχουμε 2-8 ώρες για να προλάβουμε το χειρότερο.
Η κυπριακή οχιά, όπως την περιγράφει, έχει χοντρό σώμα με τριγωνικό σχήμα κεφαλής και δυο μαύρες κηλίδες στο κέντρο. Τα μάτια της εξέχουν και το δάγκωμα της αφήνει ένα με δυο σημάδια (τρύπες), σε αντίθεση με όλα τα άλλα κυπριακά φίδια, το δάγκωμα των οποίων αφήνει ως σημάδι το σχήμα της σιαγόνας τους.
«η οχιά, αν δεν νιώσει απειλή δεν πρόκειται να δαγκώσει και στις περισσότερες περιπτώσεις η επιθετική συμπεριφορά της οφείλεται στον ανθρώπινο παράγοντα», θυμίζοντας ότι «δεν είναι τα φίδια που εισήλθαν στον δικό μας χώρο αλλά ο άνθρωπος μπήκε στο φυσικό τους περιβάλλον με την οικιστική ανάπτυξη».
Βρωμιές και μυρωδιές στις αυλές, «τραβούν» τα φίδια
Μέσα από την καθημερινή δραστηριότητα του ο Γιάννης Αγγελής που είναι ο άνθρωπος που καλείται από την Πυροσβεστική και άλλες υπηρεσίες να παραλάβει ένα φίδι που εντοπίζεται σε κατοικημένες περιοχές, τονίζει ότι «είναι πολύ σημαντικό η διατήρηση της καθαριότητας στις αυλές των σπιτιών ώστε να αποφεύγεται η προσέλκυση τρωκτικών που με την σειρά τους προσελκύουν τα φίδια αφού ποντίκια και σαύρες αποτελούν βασική τροφή τους».
Υποδεικνύει επίσης ότι όπου υπάρχουν στάσιμα νερά, όπως οι πισίνες θα πρέπει να μπαίνουν χλωρίνες ή να καθαρίζονται συχνά ενώ σε σπίτια με γρασίδια και άλλη βλάστηση πρέπει να γίνεται τακτικός καθαρισμός, γιατί λόγω της αύξησης των θερμοκρασιών τα φίδια ψάχνουν νερό και δροσιά.
Τονίζει ακόμα ότι ο κόσμος της πόλης δεν πρέπει να εφησυχάζει και να θεωρεί ότι τα φίδια βρίσκονται μόνο στην ύπαιθρο γιατί «τα ερπετά είναι πλέον παντού και έχω σχεδόν καθημερινά κλήσεις για περιστατικά που αφορούν όχι μόνο την παρουσία φιδιών αλλά και δαγκώματα από φίδια».
Με τις κλήσεις του ο κόσμος, συνήθως ζητά από το Γιάννη Αγγελή να εφαρμόσει στον χώρο διαμονής και εργασίας του, κάποια μέτρα που λειτουργούν απωθητικά για τα φίδια. Και είναι πάντα έτοιμος και πρόθυμος να προσφέρει τις υπηρεσίες του (Γιάννης Αγγελής Τηλ. 99107591).
Επισημαίνοντας ότι όλα τα είδη φιδιών είναι προστατευόμενα, σημειώνει ότι με τα κατάλληλα μέτρα, μπορούν να απωθούνται τα φίδια ή να πιάνονται και να απομακρύνονται χωρίς να σκοτώνονται. Είναι σημαντικό, όπως αναφέρει, «όταν δούμε ένα φίδι να κινείται στον χώρο μας είναι σημαντικό να ην πανικοβληθούμε αλλά να παρατηρούμε που κατευθύνεται ώστε να ενημερώσουμε τον ειδικό που θα καλέσουμε για να το μαζέψει».
