Επίσπευση της εφαρμογής του εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα με έμφαση στην ανάπτυξη των ηλεκτρικών διασυνδέσεων, περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, οι εισηγήσεις της Κομισιόν για την Κύπρο, στο πλαίσιο των στοχευμένων εισηγήσεων πολιτικής που αποτελούν μέρος του Εαρινού Πακέτου του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για το 2023.
Το πακέτο επικεντρώνεται στην οικοδόμηση μιας ανθεκτικής οικονομίας η οποία θα διασφαλίζει την ύπαρξη ανταγωνισμού και μακροπρόθεσμης ευημερίας στο σημερινό γεωπολιτικό περιβάλλον, σύμφωνα με την Κομισιόν.
Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση της Κομισιόν, η επίτευξη του στόχου αυτού σε πανευρωπαϊκό επίπεδο προϋποθέτει «μια ενοποιημένη προσέγγιση για όλους τομείς πολιτικής», συνδυάζοντας την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, την παραγωγικότητα, την δικαιοσύνη και την μακροοικονομική σταθερότητα.
Επίσης για την Κύπρο, ξεχωρίζει η αναφορά πως η χώρα είναι ένα από τα 17 κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν μακροοικονομικές ανισορροπίες βάσει σχετικών εκθέσεων στο πλαίσιο του μηχανισμού επαγρύπνησης.
Όπως σημειώνεται, η Κύπρος αντιμετώπιζε υπερβολικές ανισορροπίες μέχρι το 2022. Έκτοτε τα αδύναμα σημεία σε σχέση με το ιδιωτικό, κυβερνητικό και εξωτερικό χρέος έχουν μειωθεί, όμως παραμένουν λόγος ανησυχίας.
Όσον αφορά την μεταπρογραμματική έκθεση για την Κύπρο (που εκδίδεται παράλληλα με αυτές για Ιρλανδία, Ελλάδα, Ισπανία και Πορτογαλία), διαπιστώνεται πως όπως και οι άλλες τέσσερις χώρες η Κύπρος συνεχίζει να έχει τη δυνατότητα αποπληρωμής του χρέους της.
Οι εισηγήσεις για την Κύπρο
Πιο συγκεκριμένα, στις εισηγήσεις που αφορούν την Κύπρο καταγράφονται τέσσερις συστάσεις προς την Κύπρο για το 2023 και το 2024 (πρόκειται για προτάσεις της Κομισιόν για εισηγήσεις που θα πρέπει να υιοθετηθούν από το Συμβούλιο της ΕΕ):
1. Να τερματίσει τα ισχύοντα μέτρα στήριξης της ενέργειας έως το τέλος του 2023. Σε περίπτωση που οι ανανεωμένες αυξήσεις των τιμών της ενέργειας καταστήσουν αναγκαία τη λήψη μέτρων στήριξης, να διασφαλιστεί ότι αυτά θα είναι στοχευμένα για την προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων, δημοσιονομικά προσιτά και θα διατηρήσουν τα κίνητρα για την εξοικονόμηση ενέργειας. Διατηρώντας μια υγιή δημοσιονομική θέση το 2024, πρέπει να διατηρηθούν οι εθνικά χρηματοδοτούμενες δημόσιες επενδύσεις και να διασφαλιστεί η αποτελεσματική απορρόφηση των επιχορηγήσεων του Μηχανισμού Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας και άλλων ταμείων της ΕΕ, ιδίως για την προώθηση της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης.
Να διευκολυνθεί η μείωση του ιδιωτικού χρέους, μεταξύ άλλων με την εφαρμογή ενός αποτελεσματικού πλαισίου αναγκαστικών κατασχέσεων.
Για την περίοδο μετά το 2024, να συνεχίσουν να επιδιώκονται επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που συμβάλλουν σε υψηλότερη βιώσιμη ανάπτυξη και να διατηρηθεί μια συνετή μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική θέση.
2. Να επιταχύνει την εφαρμογή του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, εξασφαλίζοντας επίσης επαρκή διοικητική ικανότητα, και να οριστικοποιήσει ταχέως το κεφάλαιο REPowerEU με σκοπό την ταχεία έναρξη της εφαρμογής του. Να προχωρήσει στην ταχεία εφαρμογή των προγραμμάτων της πολιτικής συνοχής, κατά τρόπο συμπληρωματικό και σε συνέργεια με το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
3. Να λάβει μέτρα για τη βελτίωση της διακυβέρνησης των κρατικών εταιριών σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα.
4. Να μειώσει την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και να προχωρήσει σε διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού. Για την καλύτερη αξιοποίηση όλων των ανεκμετάλλευτων δυνατοτήτων παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, να επιταχύνει την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με τη χρήση κατάλληλων οικονομικών μέσων και με την πραγματοποίηση περαιτέρω επενδύσεων για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων αποθήκευσης ενέργειας.
Να επιταχύνει την ανάπτυξη των ηλεκτρικών διασυνδέσεων. Να επεκτείνει και να επιταχύνει τα μέτρα ενεργειακής απόδοσης, επίσης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, καθώς και τη στροφής προς τις βιώσιμες μεταφορές. Να εντατικοποιήσει τις προσπάθειες πολιτικής προσπαθειών που αποσκοπούν στην παροχή και απόκτηση των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την πράσινη μετάβαση.
Ανθεκτικότητα σε επίπεδο ΕΕ
Πλέον η διαδικασία εισηγήσεων οικονομικής πολιτικής του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου αποτελεί και το πλαίσιο συντονισμού της Κομισιόν και των κρατών μελών για την εφαρμογή των προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και τα Ταμεία Συνοχής.
Σύμφωνα με τα ευρήματα του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, οι οικονομίες της ΕΕ συνεχίζουν να επιδεικνύουν ανθεκτικότητα σε ένα δύσκολο διεθνές περιβάλλον, καθώς οι φόβοι ύφεσης κατά το πρώτο τρίμηνο του 2023 μετριάστηκαν από τη μείωση των τιμών ενέργειας, την υποχώρηση των περιορισμών στην προμήθεια και την δυνατή κίνηση στην αγορά εργασίας, φέρνοντας μέτρια ανάπτυξη κατά την ίδια περίοδο. Παρ’ όλα αυτά, ο δομικός πληθωρισμός έχει εδραιωθεί, αν και ο γενικός πληθωρισμός μειώνεται.
Οι προβλέψεις για την Άνοιξη του 2023 δείχνουν ανάπτυξη 1,0% το 2023 και 1,7% το 2024, και πληθωρισμό στο 6,7% το 2023 και 3,1% το 2024. Η αγορά εργασίας αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 0,5% φέτος και 0,4% το 2024, ενώ ο δείκτης της ανεργίας αναμένεται να παραμείνει λίγο πάνω από 6%.
Ειδικότερα όσον αφορά την εφαρμογή των μέτρων που συμφωνήθηκαν στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και των Ταμείων Συνοχής, η Κομισιόν καλεί τα κράτη μέλη να συνεχίσουν τις προσπάθειες αφαίρεσης του άνθρακα από την οικονομία και τη βιομηχανία, να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα στην αγορά εργασίας και να στηρίξουν τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας και την ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας, κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στη συμπερίληψη έργων που αφορούν την ενεργειακή ασφάλεια και την πράσινη μετάβαση μέσω των προγραμμάτων του REPowerEU.
