Γράφει ο Χρήστος Χαραλάμπους
Το πρόσφατο περιστατικό που εκτυλίχθηκε σε παράνομη χωματερή στην Λεμεσό, όταν λειτουργοί του Τμήματος Περιβάλλοντος που πήγαν για έλεγχο δέχτηκαν επίθεση και απειλές, φέρνει για μια ακόμα φορά στο προσκήνιο, το πολύ σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν κάποιες περιοχές της Λεμεσού (όπως και άλλων επαρχιών) από τους διάσπαρτους παράνομους σκουπιδότοπους.
Χωματερές με κάθε είδους στερεά και άλλα απόβλητα, οι οποίες πέραν της περιβαλλοντικής ρύπανσης, αποδεδειγμένα αποτελούν και βασική πηγή πρόκλησης πυρκαγιών, κυρίως κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Ένα πρόβλημα που παρουσιάζεται εντονότερο στην ευρύτερη περιφέρεια βιομηχανικών ζωνών, όπως η περιοχή Αγίου Σίλα όπου εκτυλίχθηκε και το επεισόδιο το οποίο ο Διευθυντής του Τμήματος Περιβάλλοντος Κώστας Χατζηπαναγιώτου, χαρακτήρισε πολύ σοβαρό αφού απειλήθηκε η σωματική ακεραιότητα λειτουργών του Τμήματος.
Αυτό έγινε όταν, κατά την διάρκεια ελέγχων σε χωματερές και εργοστάσια για παράνομη απόρριψη αποβλήτων, οι διαχειριστές συγκεκριμένου χώρου κινητοποιήθηκαν με τρακτέρ γύρω από τους λειτουργούς του Τμήματος εγκλωβίζοντας τους μέσα στην χωματερή, με αποτέλεσμα να ζητηθεί η επέμβαση της Αστυνομίας.
Με αφορμή και το συγκεκριμένο συμβάν, το Limassol today, μίλησε με τον Πρώτο Λειτουργό του Τμήματος Περιβάλλοντος Δρ. Θεόδουλο Μεσημέρη ο οποίος αναφέρθηκε στις διαστάσεις που έχει πάρει το πρόβλημα με τους παράνομους σκουπιδότοπους, τις ευθύνες της κυβέρνησης αλλά και των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, υποδεικνύοντας τις ενέργειες που πρέπει επιτέλους να γίνουν για αποτελεσματική αντιμετώπιση της κατάστασης.
Τονίζοντας ότι η νομοθεσία είναι ξεκάθαρη, ο κ. Μεσημέρης επισημαίνει ότι «σταθμός για την εφαρμογή και την επιβολή του σχετικού νομοθετικού πλαισίου είναι οι οδηγίες που λένε ότι απαγορεύεται η απόρριψη αποβλήτων εκτός και αν η απόρριψη γίνεται σε ειδικά αδειοδοτημένη εγκατάσταση», σημειώνοντας ότι αρμόδια Αρχή για την εφαρμογή της νομοθεσίας, είναι ο Υπουργός Γεωργίας ενώ μεγάλη ευθύνη έχουν και οι Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Ειδικότερα σε ότι αφορά την περιοχή της Λεμεσού, ο Λειτουργός του Τμήματος Περιβάλλοντος, αναφέρει ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στην περιοχή μεταξύ του πρώην σκυβαλότοπου στο Βατί και της Βιομηχανικής Περιοχής Αγίου Σίλα. «Εκεί καταγράφεται ότι χειρότερο» όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει, υποδεικνύοντας ότι αυτά τα σημεία μετατρέπονται συχνά σε εστίες πρόκλησης πυρκαγιών αφού σε αυτούς τους σκόρπιους παράνομους σκουπιδότοπου υπάρχουν κάθε είδους απόβλητα. Είναι ένα σύνθετο πρόβλημα», όπως σημειώνει, τονίζοντάς ότι «στην εξίσωση πρέπει να μπει και η τοπική Αυτοδιοίκηση η οποία ανέχεται καταστάσεις».
Τεράστιο πρόβλημα με τα «ορφανά» απόβλητα
Θυμίζοντας ότι, αφότου έκλεισαν οι δύο χώροι σκυβάλων στο Βατί και τον Κοτσιάτη, τα οικιακά απόβλητα καταλήγουν πλέον στις αντίστοιχες μονάδες επεξεργασίας που δημιουργήθηκαν στην Κόσιη και στο Πεντακωμο, ο Δρ. Μεσημέρης επικεντρώνεται ιδιαίτερα στην διαχείριση των λεγόμενων «ορφανών» αποβλήτων τα οποία προέρχονται κατά κύριο λόγο, από εκσκαφές και κατεδαφίσεις κτηρίων και συνίστανται σε μπάζα και άλλα οικοδομικά υλικά.
Κατά κύριο λόγο και με βάση την νομοθεσία, αυτά τα απόβλητα μεταφέρονται με σκιπ σε κατάλληλες αδειοδοτημένες ιδιωτικές μονάδες διαχείρισης. Το κόστος της μεταφοράς επωμίζεται αυτός που παράγει τα μπάζα, καταβάλλοντας το αντίτιμο στον ιδιοκτήτη του σκίπ ο οποίος έχει βέβαια το δικό του κέρδος αλλά με την σειρά του πληρώνει και στην μονάδα όπου θα μεταφέρει τα υλικά.
Αυτό βέβαια είναι ο ιδανικός τρόπος διαχείρισης των «ορφανών» αποβλήτων. Όμως, όπως εμφαντικά λέει ο κ. Μεσημέρης, η πραγματικότητα είναι διαφορετική γιατί μπορεί από την μια να είναι εκείνοι που δουλεύουν σωστά και νόμιμα, από την άλλη όμως υπάρχουν και εκείνοι οι ιδιοκτήτες σκιπ που με βασικό κίνητρο το χαμηλό κόστος και το μεγαλύτερο κέρδος, χρεώνουν λιγότερα τον παραγωγό των αποβλήτων που παραλαμβάνουν και τα απορρίπτουν «όπου σταθούν και όπου βρουν με αποτέλεσμα να βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το μεγάλο πρόβλημα των παράνομων χωματερών που είναι διάσπαρτες σε απόμερα σημεία κυρίως της υπαίθρου»..
Το Τμήμα Περιβάλλοντος, όπως εξηγεί ο αρμόδιος Λειτουργός του, στον βαθμό που του επιτρέπεται, με τα αυξημένα γενικότερα καθήκοντα και με το περιορισμένο προσωπικό, έχει την αρμοδιότητα να ελέγχει την εφαρμογή της νομοθεσίας και «στο πλαίσιο αυτών των ελέγχων, υπάρχουν φορείς και άτομα που ανταποκρίνονται στο εξώδικο και συμμορφώνονται όμως είναι και εκείνες οι περιπτώσεις στις οποίες συναντούμε ακραίες συμπεριφορές όπως το επεισόδιο που έγινε την περασμένη εβδομάδα».
Η κάθε Αρχή να αναλάβει τον ρόλο και τις ευθύνες της
Στο ερώτημα αν είναι επαρκείς οι έλεγχοι που γίνονται από το Τμήμα Περιβάλλοντος, η απάντηση που μας δίνει ο Δρ. Μεσημέρης είναι ξεκάθαρη και κατηγορηματική. «Όχι και θα πρέπει να ζητηθούν οι λόγοι».
Το θέμα, όπως επισημαίνει, απασχόλησε κατά καιρούς όλες τις κυβερνήσεις και ανεξάρτητες μελέτες έχουν καταδείξει την αναγκαιότητα της δημιουργίας ενός αυτόνομου Τμήματος Ελέγχου όπως έχουν όλα τα κράτη που θέλουν να λένε ότι νοιάζονται για το περιβάλλον
Αναφερόμενος στο τι θα πρέπει να γίνει για να εκλείψουν φαινόμενα όπως αυτό που συνέβη στον Άγιο Σίλα και να γίνεται σωστή δουλειά από το Τμήμα Περιβάλλοντος, ο Λειτουργός του Τμήματος, υποδεικνύει ότι θα πρέπει να ενημερωθεί πλήρως ο νέος Υπουργός Γεωργίας και Περιβάλλοντος, «και να δούμε αν έχει διάθεση να προχωρήσει στην σύσταση του Τμήματος Ελέγχων». Το Τμήμα Περιβάλλοντος ζήτησε και συνάντηση με τον Αρχηγό Αστυνομίας «γιατί πλέον δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έστω και εκείνους τους λίγους ελέγχους χωρίς την υποστήριξη και της Αστυνομίας αφού απειλείται η ζωή μας».
Τονίζοντας ότι το πρόβλημα υπάρχει και όλοι το γνωρίζουν και ότι το στοίχημα είναι «τι κάνουμε για να βελτιώσουμε την κατάσταση και ποιος είναι ο ρόλος του καθενός», ο Δρ. Μεσημέρης σημειώνει ότι αυτή την περίοδο γίνεται μια χαρτογράφηση όλων των θεμάτων «από τον ρόλο των πολιτών που παράγουν τα απόβλητα μέχρι τον ρόλο της πολιτείας και της κοινωνίας στο σύνολο της».
Για παράδειγμα, όπως διευκρινίζει, «θα ζητείται από ένα ντιβέλοπερ να καταθέτει αποδεικτικά στοιχεία ότι τα απόβλητα του κατέληξαν σε αδειοδοτημένη μονάδα διαχείρισης» όμως «είναι και θέμα κουλτούρας γι’ αυτό και θα πρέπει να δούμε πως η Τοπική Αυτοδιοίκηση μαζί με την κυβέρνηση και την Αστυνομία μπαίνουν στην εξίσωση για σωστούς ελέγχους και ριζική αντιμετώπιση της κατάστασης».
