Γράφει ο Δημήτρης Στρατής
Τα σκουπίδια από πλαστικό «κυριαρχούν» στις παραλίες ολόκληρης της Κύπρου, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα. Πρόκειται για μια εκτεταμένη μελέτη, η οποία εκπονήθηκε υπό τη γενική εποπτεία του Κέντρου Μελετών και Έρευνας «ΑΚΤΗ» σε συνεργασία με τρείς άλλους οργανισμούς (από Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους ερευνητές).
Για πρώτη φορά, μέσα από ένα δικοινοτικό πρόγραμμα, έγινε μια προσπάθεια καταγραφής σε ολόκληρο το νησί της κατάστασης των παραλιών, σε σχέση με τα θαλάσσια απορρίμματα η οποία καταδεικνύει ότι βασικός επιβαρυντικός παράγοντας για τη ρύπανση είναι η επισκεψημότητα και η απουσία ουσιαστικών μέτρων καθαρισμού.
Για τα αποτελέσματα της έρευνας μίλησε στο Limassol Today η υπεύθυνη προγραμμάτων του Κέντρου Μελετών και Έρευνας «ΑΚΤΗ» Δήμητρα Ορθοδόξου, η οποία τονίζει πως η ένα από τα βασικότερα ευρήματα, είναι ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των πλαστικών σκουπιδιών είναι μίας χρήσης.
20 παραλίες σε όλη την Κύπρο
Η έρευνα σύμφωνα με την κ. Δήμητρα Ορθοδόξου έγινε με συγκεκριμένη και αναγνωρισμένη ερευνητική μέθοδο και έχει δημοσιευθεί σε ένα από τα καλύτερα επιστημονικά περιοδικά, το «Marine Pollution Bulletin» . Στην έρευνα που χρηματοδοτήθηκε από Ευρωπαϊκά κονδύλια, επιλέχθηκαν 20 παραλίες από όλη την Κύπρο. Οι ερευνητές διάλεξαν παραλίες με διαφορετικά χαρακτηριστικά (π.χ. τουριστικές, παραλίες κοντά σε λιμάνια ή ψαρολίμανα, απομονωμένες παραλίες). Στόχος ήταν να εξεταστεί κατά πόσον τα χαρακτηριστικά αυτά, επηρεάζουν τις ποσότητες και τα είδη των σκουπιδιών που εντοπίζονται στις παραλίες. Στην διάρκεια ενός χρόνου, του 2021, πραγματοποιήθηκε εκστρατεία συλλογής σκουπιδιών, τέσσερις φορές στις 20 παραλίες. Στην συνέχεια, οι ερευνητές προέβησαν σε διαχωρισμό των σκουπιδιών, ανά είδος και ακολούθως τα καταμέτρησαν.
42 χιλ. σκουπίδια – 86% είναι πλαστικά
Σύμφωνα με την κ. Ορθοδόξου το βασικότερο εύρημα της έρευνας είναι ότι τα πλαστικά αντικείμενα «κατακλύζουν» τις παραλίες, αφού αποτελούν το 86% των θαλάσσιων απορριμμάτων ολόκληρου του νησιού. Το μεγαλύτερο ποσοστό των πλαστικών σκουπιδιών είναι μίας χρήσης (61%).
«Πρόκειται για σκουπίδια που θα μπορούσαν να αποφευχθούν, αν όσοι επισκέπτονται τις παραλίες, φέρνουν μαζί τους, ένα επαναχρησιμοποιήσιμο μπουκάλι νερό ή δεν μετέφεραν στις παραλίες πλαστικές σακούλες»
Όπως εξήγησε στο Limassol Today η υπεύθυνη προγραμμάτων του Κέντρου Μελετών και Έρευνας «ΑΚΤΗ», εντοπίστηκαν πολλά πλαστικά μπουκάλια, χιλιάδες πλαστικά καπάκια μπουκαλιών και πάρα πολλά αποτσίγαρα. Σύμφωνα με την έρευνα το 23% των πλαστικών είναι μπουκάλια και καπάκια, 22,1% πλαστικά θραύσματα πέραν των 2,5 εκατοστών και 17% αποτσίγαρα.
«Μέσα σ’ έναν χρόνο μαζέψαμε 42.499 χιλιάδες σκουπίδια από τις παραλίες σε όλη την Κύπρο, αριθμός τεράστιος για τα δεδομένα της Κύπρου», σημειώνει η κ. Ορθοδόξου. Υποδεικνύει ακόμα ότι στις τουριστικές παραλίες τα περισσότερα σκουπίδια είναι αποτσίγαρα, τα οποία με βάση άλλες έρευνες φτάνουν το 80% του συνόλου των σκουπιδιών. «Δεν είναι δικαιολογία η ευκολία με την οποία, θάβονται στην άμμο τα αποτσίγαρα και θα πρέπει να υπάρξει ευαισθητοποίηση», τονίζει.
Μέση κατάσταση στο Lady’s Mile
Μια από τις παραλίες που αποτέλεσαν αντικείμενο έρευνας ήταν και το Lady’s Mile στη Λεμεσό. Κληθείσα να εξηγήσει ποια είναι η κατάσταση στην πολυσύχναστη παραλία, η κ. Ορθοδόξου σημειώνει ότι η παραλία του Lady’s Mile δεν βρίσκεται ανάμεσα στις χειρότερες, ούτε όμως στις καλύτερες παραλίες στο θέμα της απόρριψης σκουπιδιών. «Ασχοληθήκαμε με ένα μέρος της παραλίας που δεν είναι ακριβώς μπροστά από κάποιο τουριστικό εστιατόριο, ήταν λίγο πιο απομακρυσμένο. Εντοπίσαμε κυρίως αντικείμενα που πιθανώς τα έφερε ο άνεμος ή τα άφησαν οι τουρίστες και οι ντόπιοι που επισκέφθηκαν την παραλία», αναφέρει η ερευνήτρια. Πρόσθεσε πως σε κάποιες παραλίες, όπως αυτή του Ασπρόκρεμμου, δεν εντοπίστηκαν σχεδόν καθόλου σκουπίδια στις τέσσερις φορές που πραγματοποιήθηκε καθαριότητα στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος.
Χιλιάδες αποτσίγαρα σε δύο παραλίες
«Σε δύο από τις πιο δημοφιλείς παραλίες, το Nissi Beach και το Fig Tree Bay βρήκαμε ιδιαίτερα το καλοκαίρι, αρκετά σκουπίδια κυρίως αποτσίγαρα, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για παραλίες που καθαρίζονται καθημερινά από τους Δήμους», ανέφερε στo Limassol Today η κ. Δήμητρα Ορθοδόξου. Σύμφωνα με την έρευνα, σε αυτές τις δύο παραλίες μαζεύτηκαν 5.154 τεμάχια, ο αριθμός αυτός ανέρχεται στο 57,7% των αποτσίγαρων που συλλέχθηκε από όλες τις παραλίες.
Πλαστικά και μικροπλαστικά
«Τα πλαστικά δεν φεύγουν ποτέ από τις παραλίες μας, απλώς σπάζουν σε μικρά κομματάκια και οι επιπτώσεις τους παραμένουν», εξηγεί η υπεύθυνη προγραμμάτων του ερευνητικού Κέντρου «ΑΚΤΗ».
«Όλοι νομίζω μπορούν να αναγνωρίσουν τα πλαστικά ως το κυριότερο πρόβλημα στις παραλίες, αφού δεν βιοδιασπώνται και δεν εξαφανίζονται ποτέ από το περιβάλλον. Στο θαλάσσιο περιβάλλον, τα μεγαλύτερα κομμάτια πλαστικών μπορούν να προκαλέσουν ζημιά στους θαλάσσιους οργανισμούς. Μπορεί να είναι παγίδευση, ψαριών, δελφινιών, χελωνών, από θαλάσσια δίκτυα ή σακούλια. Ακόμα και μικρά παιδιά γνωρίζουν από το σχολείο ότι οι χελώνες συγχύζουν τις σακούλες με τις μέδουσες και τις τρώνε με αποτέλεσμα να πνίγονται»
Εξηγεί επίσης ότι «τα πλαστικά έχουν την τάση να σπάνε σε μικρότερα κομμάτια, γίνονται αυτό που λέμε μικροπλαστικά τα οποία είναι ακατόρθωτο να αφαιρεθούν από το περιβάλλον. Τα μικροπλαστικά καταλήγουν στην τροφική μας αλυσίδα. Τα τρώνε τα ψάρια, εμείς τρώμε τα ψάρια, αφού είμαστε στο πάνω μέρος της τροφικής αλυσίδας». Αρκετές μελέτες, όπως εξηγεί κατέδειξαν ότι υπάρχουν αρκετές επιπτώσεις και στον ανθρώπινο οργανισμό, αφού τα μικροπλαστικά έχουν αναγνωριστεί και στο ανθρώπινο σώμα.
Μεσόγειος η πιο μολυσμένη θάλασσα
Κληθείσα να απαντήσει σχετική ερώτηση η κ. Ορθοδόξου σημειώνει όπως όσον αφορά τα σκουπίδια της θάλασσας, η Μεσόγειος είναι η πιο μολυσμένη θάλασσα της Ευρώπης κυρίως λόγω των χαρακτηριστικών της. Η Mεσόγειος, εξηγεί, είναι σχετικά κλειστή θάλασσα, υπάρχουν μεγάλοι ποταμοί που καταλήγουν στην Μεσόγειο οι οποίοι φέρνουν μαζί τους πολλά σκουπίδια, ενώ «έχουμε πάρα πολλούς τουρίστες στις παράκτιες περιοχές και μια όχι και τόσο καλή διαχείριση των απορριμμάτων μας στην Μεσόγειο».
Τι θα γίνει με την απαγόρευση πλαστικών;
«Αυτές τις μέρες ολοκληρώνεται η έρευνα για το 2022 και ευελπιστούμε ότι θα συνεχιστεί και για το 2023» αναφέρει η υπεύθυνη των προγραμμάτων του Κέντρου «ΑΚΤΗ». Η έρευνα, όπως είπε, είναι σημαντική να συνεχιστεί και τη νέα χρονιά, αφού οι ερευνητές θα ήθελαν να εξετάσουν πως αντιδρούν οι συμπατριώτες μας, μετά την εφαρμογή της νομοθεσίας με την οποία απαγορεύεται πλέον η πώληση και διάθεση πλαστικών μιας χρήσης. «Είναι σημαντικό να δούμε εάν θα μειωθούν κατά πόσο θα μειωθούν τα πλαστικά μιας χρήσης ή εάν θα διαφοροποιηθούν τα απορρίμματα (π.χ. με ξύλινα) ή εάν ο κόσμος θα συμμορφωθεί», κατέληξε.
