Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Εγγραφή στο Newsletter

Limassol Today - Asset 10
ΑΡΧΙΚΗΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΠράσινο στις πόλεις: Καιρός για ολιστική προσέγγιση

Πράσινο στις πόλεις: Καιρός για ολιστική προσέγγιση

Η έντονη αστικοποίηση σε συνδυασμό με την κλιματική αλλαγή έχουν δημιουργήσει την ανάγκη για εξεύρεση λύσεων και πρακτικών που να έχουν ως στόχο τη διατήρηση αλλά και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων των πόλεων. Το ποσοστό των ελεύθερων χώρων και των χώρων πρασίνου αποτελεί πλέον παράγοντα για τον καλό σχεδιασμό και το υψηλό επίπεδο ποιότητας ζωής. Έτσι, εφόσον οι αστικές περιοχές συνιστούν το καθημερινό περιβάλλον για μεγάλο μέρος του πληθυσμού, και το αστικό πράσινο θεωρείται όλο και περισσότερο ως σημαντικός παράγοντας που καθορίζει την ποιότητα ζωής σε μια πόλη, οι περιορισμένες εκτάσεις του και η απουσία επαφής με το φυσικό περιβάλλον, πρέπει να αντιμετωπιστούν.

Τι κερδίζουν οι πόλεις από το πράσινο;

Οι περιοχές που διαθέτουν πράσινο επιτυγχάνουν μια μακροχρόνια διατήρηση της αισθητικής και της ομορφιάς τους. Χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη λειτουργικότητα καθώς σκιάζονται χώροι που τυγχάνουν καθημερινής χρήσης όπως χώροι στάθμευσης, σχολεία, παιδικές χαρές, αλλά και δρόμοι, πεζόδρομοι και ποδηλατοδρόμοι, ενθαρρύνοντας τη χρήση τους. Η μετακίνηση των πολιτών γίνεται πιο ευχάριστη οπτικά, και η ευαισθητοποίηση και εκτίμηση του αστικού πρασίνου για την προστασία και τη διατήρηση της κοινής ωφέλειας του αυξάνονται αισθητά.

Ένα πιο πράσινο περιβάλλον συμβάλλει σημαντικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής σε μια πόλη. Πέραν από την αισθητική αναβάθμιση μιας περιοχής με την ενίσχυση του πράσινου στοιχείου, επιτυγχάνεται ταυτόχρονα μια έμμεση βελτίωση του επιπέδου υγείας. Φαινόμενα όπως η ρύπανση του αέρα και το έντονο στρες που πολλοί πολίτες αντιμετωπίζουν λόγω των ρυθμών που απαιτεί ο σύγχρονος τρόπος ζωής στα αστικά κέντρα, αντιμετωπίζονται σε μεγάλο βαθμό μέσω της επένδυσης σε πράσινο. Έρευνες εντοπίζουν μια θετική σχέση μεταξύ της ψυχολογικής διάθεσης και του πρασίνου σε μια περιοχή, όπως επίσης και με τις ακαδημαϊκές ή επαγγελματικές επιδόσεις των κατοίκων μιας πόλης. Επίσης, οι χώροι πρασίνου ενθαρρύνουν την κοινωνική αλληλεπίδραση μεταξύ των πολιτών, καθώς ενθαρρύνουν τόσο τις διαπροσωπικές επαφές, αλλά και την άθληση, η οποία με τη σειρά της προσφέρεται για κοινωνικοποίηση. Ακόμα ένα χαρακτηριστικό των χώρων πρασίνου είναι η συνεισφορά τους στην ενίσχυση της ασφάλειας εντός ενός αστικού χώρου, μιας και αποτελούν ελκυστικούς τόπους εντός των οποίων αναπτύσσονται διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες.

Ένα φαινόμενο που παρατηρείται ιδιαίτερα στην Κύπρο, εκείνο των ακραίων θερμοκρασιών κατά τους μήνες του καλοκαιριού, μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά μέσω της φύτευσης περισσότερων δέντρων και φυτών. Αποδεδειγμένα, το πράσινο σε μια πόλη, αντικρούει τις ανυπόφορες θερμοκρασίες που βιώνουν οι κάτοικοι της κατά τις περιόδους κυμάτων καύσωνα. Συγκεκριμένες μελέτες που ασχολήθηκαν με την επίδραση του πρασίνου στην καταπολέμηση των ακραίων θερμοκρασιών, έδειξαν ότι εάν οι πόλεις παραμερίσουν τη σημαντικότητά του, οι μέσες θερμοκρασίες στις πόλεις ενδεχομένως να αυξηθούν κατά μέσο όρο κατά 3°C μέχρι το 2100. Από την άλλη, ένα φαινόμενο που ταλαιπωρεί κυρίως την πόλη μας, τη Λεμεσό, αυτό των πλημμυρών που προκύπτουν κάθε χρόνο μετά από την πρώτη περίπτωση έντονης βροχόπτωσης, μπορεί να εξομαλυνθεί από τη δημιουργία περισσότερων χώρων πρασίνου. Τέτοιοι χώροι, διαθέτουν μεγαλύτερες δυνατότητες αποθήκευσης και απορρόφησης του νερού, σε σχέση με την άσφαλτο και το τσιμέντο.  Η φύτευση σε περιοχές που βρίσκονται κάτω από το επίπεδο της επιφάνειας, μπορούν να αποτρέψουν την υπερφόρτωση των υπονόμων. Βέβαια, υπάρχουν κι άλλες διάφορες χρήσεις του πρασίνου που μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Για παράδειγμα, οι πράσινες οροφές αποτελούν μια αναπτυσσόμενη τακτική που εφαρμόζεται στις σύγχρονες πόλεις.

Τέλος, η ενίσχυση του πρασίνου σε μια πόλη μπορεί να αποφέρει οφέλη και στην τοπική οικονομία και επιχειρηματικότητα. Έχει καταγραφεί μέσω ερευνών μια θετικότερη διάθεση των υπαλλήλων που εργάζονται σε περιβάλλοντα με περισσότερο πράσινο. Ως αποτέλεσμα, αυξάνεται η παραγωγικότητά τους, αλλά και η ελκυστικότητα μιας πόλης για τη στέγαση ακόμα περισσότερων εταιρειών.

Απαιτείται μια ολιστική προσέγγιση

Όπως αναφέρθηκε, ο ρόλος του πρασίνου σε μια πόλη είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Ωστόσο, όπως συχνά παρατηρείται, σε πολύ λίγες περιπτώσεις αυτό έχει επιτευχθεί σε ικανοποιητικό βαθμό. Οι λόγοι ποικίλου και άπτονται ζητημάτων που αφορούν τον ελλιπή πολεοδομικό σχεδιασμό, λανθασμένες μελέτες, χρήση ακατάλληλων φυτικών ειδών, ανεπάρκεια στην απασχόληση αρχιτεκτόνων τοπίου, απουσία συντήρησης λόγω οικονομικού, αδιαφορία, αλλά και η απουσία της συνεργασίας με τους πολίτες για τη διατήρηση των χώρων πρασίνου. Συχνότερα ωστόσο, η αιτία έγκειται στην απουσία μιας ολιστικής προσέγγισης του ζητήματος, και τον εφησυχασμό με την υλοποίηση αποσπασματικών και ασύνδετων μεταξύ τους έργων/δράσεων.

Επομένως, η λύση εντοπίζεται στη δημιουργία και τη διατήρηση ενός ολοκληρωμένου δικτύου αστικού αλλά και περιαστικού πρασίνου, που θα χαρακτηρίζεται ως κεντρικό σημείο στον σχεδιασμό της κάθε πόλης. Διαφορετικά στοιχεία και τύποι πρασίνου (φυσικά πάρκα, αστικά και περιαστικά δάση κλπ.) όπου το καθένα εξυπηρετεί διαφορετικούς σκοπούς εντός ενός αστικού περιβάλλοντος, πρέπει να συνδεθούν μεταξύ τους. Έτσι, επιτυγχάνεται ένας βιώσιμος και λειτουργικός σχεδιασμός, καθώς, μέσω γραμμικών στοιχείων πρασίνου, το αστικό πράσινο διακλαδώνεται σε ένα ολοκληρωμένο δίκτυο. Αυτά τα στοιχεία μπορεί να είναι μεταξύ άλλων μονοπάτια, άλση, διάδρομοι, πράσινες ζώνες ή φυτεύσεις πρασίνου κατά μήκος δρόμων ταχείας κυκλοφορίας.

Οι σύγχρονες αστικές ανάγκες για βιωσιμότητα, σε συνδυασμό με τα προβλήματα που προκύπτουν από την έλλειψη ελεύθερων χώρων, έχουν μετατρέψει τον χειρισμό του αστικού πρασίνου ως κάτι το μεμονωμένο, σε ένα παράγοντα που πρέπει να συνδεθεί με τον αστικό ιστό και να γίνει ένα με το δομημένο περιβάλλον. Τα μεγάλα και μικρά επί μέρους τμήματα πρασίνου λοιπόν, πρέπει να συνδεθούν μεταξύ τους, δημιουργώντας ένα «πράσινο δίκτυο» που να εξυπηρετεί ουσιαστικά τις κοινωνικές, οικολογικές και περιβαλλοντικές ανάγκες που χαρακτηρίζουν τις σύγχρονες πόλεις.

Κυριάκος Κωνσταντά

Powered by agriplant

Μην το χάσεις

Journal

Δείτε επίσης