Τι θα άλλαζε στην Κύπρο αν αναλάμβανε την ηγεσία του κράτους; Τι τον κάνει περήφανο η Κύπρος και τι τον κάνει να ντρέπεται; Γιατί εγκατέλειψε το Δημόσιο, τι θα άλλαζε στην πορεία του, έχει ανεκπλήρωτα όνειρα; Ο Ανώτατος Εκτελεστικός Διευθυντής της Remedica Μιχάλης Νεοπτολέμου δεν αποφεύγει τις «δύσκολες» ερωτήσεις, όπως δεν έμαθε στη ζωή του να αποφεύγει τα δύσκολα. Γι’ αυτό τα τελευταία χρόνια κρατά καλά το πηδάλιο της κυπριακής φαρμακοβιομηχανίας, οδηγώντας την σε μια πορεία συνεχούς εξέλιξης, ανόδου και εξωστρέφειας. Σε συνέντευξη στο LimassolToday, ο CEO της Remedica μιλά για τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας και του Ουκρανικού και ασκεί κριτική στα μέτρα που λήφθηκαν για αναχαίτιση του COVID-19. Προτάσσει ως ορθότερο τρόπο χειρισμού της νέας κρίσης, την επιθετική στρατηγική και αναφέρεται στις προοπτικές της Remedica για ανάπτυξη νέων φαρμάκων.
Πώς η Remedica χειρίζεται τη νέα κρίση, που προκαλεί ο πόλεμος στην Ουκρανία;
Αναμφίβολα η κρίση αυτή έχει επηρεάσει όλο τον πλανήτη και η Εταιρεία μας δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Για την αντιμετώπιση της κατάστασης, επικεντρωνόμαστε στο τρίπτυχο προμήθεια, μεταποίηση και πώληση των προϊόντων μας. Σε ότι αφορά την προμήθεια, προσπαθούμε να έχουμε επάρκεια πρώτων υλών σε ανταγωνιστικές τιμές. Στον τομέα της μεταποίησης, προσπαθούμε να βελτιώσουμε σημαντικά τη διαδικασία παραγωγής και να μειώσουμε τα έξοδα μας, αλλά και τις φύρες που σχετίζονται με την παραγωγή και τη συσκευασία μέσα από τον εκσυγχρονισμό των μηχανημάτων και εξοπλισμού, καθώς και να βελτιστοποιήσουμε όλες τις επιχειρησιακές μας λειτουργίες κατά τρόπο που να ακολουθούν τη φιλοσοφία «less is more». Σε ότι αφορά την εμπορική μας δυνατότητα, προσπαθούμε να αναπτύξουμε περαιτέρω τις υφιστάμενες αλλά και τις νέες αγορές μας, μέσα από διαδικασίες εμπορικής αριστείας και ενός πολύ προσεγμένου και στοχευμένου χαρτοφυλακίου. Συνεπώς θα έλεγα ότι η απάντηση στην κρίση είναι η περαιτέρω ανάπτυξη και μια πιο επιθετική στρατηγική. Οι κρίσεις κρύβουν πάντοτε πολλές ευκαιρίες, αρκεί απλά να υπάρχουν φιλόδοξα και διεκδικητικά σχέδια.
Αντιμετωπίζετε θέμα προμήθειας πρώτων υλών;
Ήταν ένα πρόβλημα που αντιμετωπίσαμε κατά την πανδημία και το οποίο συνεχίζει να υφίσταται. Η Κίνα, που είναι ένας από τους κύριους προμηθευτές μας, αντιμετωπίζει παρατεταμένα προβλήματα κάτι που έχει αντίκτυπο στην επάρκεια αλλά και στην απρόσκοπτη προμήθεια πρώτων υλών. Η Κίνα αποτελεί σήμερα τον κύριο προμηθευτή πρωτογενών και δευτερογενών πρώτων υλών στην Ινδία, η οποία αποτελεί τον άλλο κύριο προμηθευτή πρώτων υλών. Συνεπώς η κρίση στην Κίνα έχει επηρεάσει όλο το χάρτη προμήθειας πρώτων υλών.
Ούτε συνοχή, ούτε λογική στα μέτρα
Πώς αξιολογείς τους χειρισμούς που έγιναν για τον κορονοϊό, σε διεθνές και εθνικό επίπεδο; Το πάθημα, μας έγινε μάθημα;
Σίγουρα έγιναν λάθη, αν θυμάστε τότε με μόλις 20 κρούσματα είχαμε υποβάλει όλη τη χώρα σε ένα τριμηνιαίο αποκλεισμό. Σήμερα τα κρούσματα μπορεί να είναι μερικές χιλιάδες αλλά όλα λειτουργούν κανονικά. Κάποιες χώρες από την αρχή εναντιώθηκαν στα μέτρα αποκλεισμού και τήρησαν αυτή την πρακτική έως σήμερα. Εάν αυτή η πρακτική αποδείχθηκε ορθή και η δική μας λανθασμένη, το αποτέλεσμα δείχνει από μόνο του. Ήδη μιλάμε για πιθανά νέα μέτρα το Φθινόπωρο. Κάποιος εύλογα διερωτάται, γιατί όχι από τώρα; Δεν υπάρχει συνοχή στα μέτρα που λαμβάνονται, και πολλές φορές ούτε λογική.
Σε μια άλλη παρόμοιας φύσης κρίση, θα έχουμε αυτάρκεια σε φάρμακα;
Το ερώτημα αυτό είναι πολύ υποκειμενικό γιατί εάν η επόμενη κρίση μας βρει εντός ενός παγκόσμιου πολέμου, κανείς δεν γνωρίζει εάν θα υπάρχει αυτάρκεια φαρμάκων. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδοτεί έργα δημιουργίας αυτάρκειας σε φάρμακα, όπως είναι εργοστάσια παραγωγής πρώτων υλών. Επιπλέον, θα πρέπει να αρχίσει να βλέπει και τα εργοστάσια παραγωγής τελικών προϊόντων και να τα ενισχύσει με διάφορα προγράμματα ώστε να διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα η ανάπτυξη γενόσημων φαρμάκων σε νέες θεραπείες, αυξάνοντας έτσι την πρόσβαση σε περισσότερα φάρμακα και θεραπείες κατά τρόπο φθηνότερο για τα κράτη και τους πολίτες.
Πώς οι δύο μεγάλες παγκόσμιες κρίσεις, πανδημία και πόλεμος στην Ουκρανία, άλλαξαν τον κόσμο;
Πιστεύω ότι ο τρόπος σκέψης αλλά και λειτουργίας των ανθρώπων έχει αλλάξει αρκετά. Πριν από 15 χρόνια έλεγα ότι το πτυχίο του μέλλοντος θα είναι η κοινωνιολογία και όλοι με έβλεπαν περίεργα. Ας κοιτάξουμε μόλις μέσα στο σπίτι μας και θα δούμε τα παιδιά μας πόσο έχουν αλλάξει και πόσο διαφορετική είναι η ψυχοσύνθεση τους σε σχέση με μια γενιά προηγουμένως. Όλη αυτή η αλλαγή θα επιφέρει ένα νέο αύριο σίγουρα, το οποίο αδυνατώ να προβλέψω αλλά είναι κάτι που με ανησυχεί.
Ενισχύεται η ικανότητα έρευνας και ανάπτυξης νέων φαρμάκων
Πολύ πρόσφατα η Remedica έλαβε το Βραβείο Εξαγωγών Βιομηχανικών Προϊόντων 2020, ένα βραβείο το οποίο λαμβάνει για 10η φορά. Ας μιλήσουμε για την εξαγωγική σας δραστηριότητα. Ποιες είναι οι μεγαλύτερες σας αγορές;
Αυτή η απονομή επιβραβεύει για ακόμη μία φορά την εξαγωγική μας δραστηριότητα και την ανάπτυξη μας σε νέες αγορές. Η Remedica είναι μια ισχυρή κυπριακή φαρμακοβιομηχανία, με εξαγωγές σε 160 χώρες. Αρκεί να σας πω ότι εξάγουμε το 96% της παραγωγής μας. Το μεγαλύτερο ποσοστό των φαρμάκων μας καταλήγει σε χώρες της Ευρώπης και της Αφρικής.
Διαβάσαμε επίσης ότι παράγετε περισσότερα από 350 γενόσημα φάρμακα. Σε ποιες θεραπευτικές κατηγορίες δραστηριοποιείται η εταιρεία;
Είναι πάρα πολλές κατηγορίες, γι’ αυτό θα περιοριστώ στις κυριότερες που είναι, αντικαρκινικά φάρμακα, αντιρετροϊκά φάρμακα, φάρμακα για το νευρικό σύστημα, αναλγητικά φάρμακα, ψυχότροπα φάρμακα αλλά και καρδιολογικά φάρμακα.
Η Remedica έχει τις δυνατότητες ανάπτυξης νέων φαρμάκων;
Εδώ μπορώ να πω με περηφάνια ότι έχουμε φτάσει σε πολύ υψηλά επίπεδα. Τα τελευταία τρία χρόνια έχουμε σχεδιάσει ένα πολύ αξιόλογο χαρτοφυλάκιο που βρίσκεται υπό ανάπτυξη, για προϊόντα αιχμής. Έχουμε ενισχύσει πάρα πολύ το τμήμα έρευνας και ανάπτυξης, αλλά και τις εγκαταστάσεις μας οι οποίες θα εκσυγχρονιστούν περαιτέρω τα επόμενα χρόνια, ώστε να δοθεί τόσο η δυνατότητα όσο και η ικανότητα έρευνας και ανάπτυξης νέων φαρμάκων.
Η Κύπρος μπορεί να γίνει κέντρο εφαρμοσμένης τεχνολογίας φαρμάκων;
Βεβαίως και μπορεί, φτάνει το Κράτος να δώσει εκείνα τα εργαλεία και εφόδια που να προσελκύουν επιστημονικό προσωπικό υψηλής γνώσης, το οποίο με τη σειρά του θα επιμορφώσει το κυπριακό εργατικό δυναμικό. Η έλλειψη καταρτισμένου, εξειδικευμένου προσωπικού είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε καθημερινά. Όποια και να είναι η στρατηγική μας, εάν δεν υπάρχουν σωστά στελέχη να την εφαρμόσουν, απλά θα μείνει στο σχεδιασμό. Η πρόσβαση σε δεξιότητες δεν είναι εύκολη, γι’ αυτό το Κράτος πρέπει να δει το θέμα πιο ζεστά. Το ερώτημα βεβαίως που πρέπει να απαντηθεί εδώ είναι, γιατί να έρθει κάποιος στην Κύπρο. Όταν απαντηθεί, τότε ναι μπορούμε να γίνουμε κέντρο εφαρμοσμένης τεχνολογίας φαρμάκων.
Τα τελευταία χρόνια η Remedica κάνει ιδιαίτερα αισθητή την παρουσία της στον τομέα της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, αγγίζοντας τομείς όπως ο αθλητισμός, το περιβάλλον, η κοινωνία και η εκπαίδευση.
Θα έλεγα ότι στο θέμα αυτό είμαστε πρωταθλητές και το αποδείξαμε εν μέσω κωρονοϊού, με τη δωρεά φαρμάκων αλλά και εξοπλισμού στο Κράτος. Εισέτι, βοηθήσαμε τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού ποικιλοτρόπως και αθόρυβα. Συνεχίζουμε να επενδύουμε στην Εταιρική Κοινωνική μας ευθύνη, γιατί μια εταιρεία που είναι κοινωνικά υπεύθυνη με έμπρακτη εκδήλωση, είναι πολύ πιο κοντά στον κόσμο. Λαμβάνουμε από την κοινωνία αλλά προσφέρουμε πίσω στην κοινωνία.
Τα ρίσκα στη ζωή και ο αγνοούμενος θείος του, Μιχάλης
Θα σε πάρω πίσω στο χρόνο, στις πρώτες σου σπουδές. Τα πρώτα σου πτυχία ήταν στη Μηχανολογική Μηχανική/Αεροδιαστημική. Γι’ αλλού ξεκίνησες και αλλού η ζωή σε πήγε?
Κανείς δεν ξέρει τι του επιφυλάσσει η ζωή. Όλα όμως γίνονται για ένα απώτερο σκοπό που δεν μπορούμε να ξέρουμε.
Εργαζόσουν στη Δημόσια Υπηρεσία για 10 χρόνια, ενεργό μέλος της διπλωματικής υπηρεσίας στην ΕΕ, με πρωταγωνιστικό ρόλο σε διάφορα σώματα κατά την κυπριακή προεδρία της ΕΕ, ενώ τη βοήθεια σου ζήτησε και η ελληνική προεδρία. Κι όμως επέλεξες την έξοδο, την ώρα που οι περισσότεροι προσπαθούν ή επιθυμούν την είσοδο τους στο Δημόσιο. Γιατί;
Είμαι άνθρωπος που παίρνω ρίσκα στη ζωή μου, κάποτε μου βγαίνουν κάποτε δεν μου βγαίνουν. Σίγουρα η τότε απόφαση μου δεν ήταν εύκολη γιατί ήταν απόφαση ζωής. Έλεγα πάντοτε μέσα μου ότι το τρίγωνο της επιτυχίας είναι Ακαδημαϊκή- Δημιουργία Πολιτικής-Βιομηχανία. Τότε είχα κάνει τα πρώτα δύο και είχε απομείνει το τρίτο, έτσι και πήρα την απόφαση.
Αν θα άλλαζες κάτι στην πορεία σου τι θα ήταν αυτό;
Τον επιμερισμό στο χρόνο που αφορά μεταξύ οικογένειας και εργασίας. Πολλές φορές χάνουμε το λογαριασμό, αλλά χάνουμε και πολλά άλλα σημαντικά πράγματα στη ζωή, η οποία είναι πολύ σύντομη και δεν το καταλαβαίνουμε. Νομίζουμε πολλές φορές ότι θα ζήσουμε αιώνια.
Έχεις κάποιο ανεκπλήρωτο όνειρο;
Ναι σίγουρα έχω, θα ήθελα να είχα γνωρίσει το θείο μου τον Μιχάλη που αγνοείται από το 1974 και που χάθηκε τόσο νέος, ήταν μόλις 23 ετών. Υπάρχουν πολλοί λόγοι που θέλω να τον γνωρίσω…
Αφήνουμε να φύγουν τα καλύτερα μυαλά
Τι σε κάνει περήφανο για την Κύπρο και τι σε κάνει να ντρέπεσαι για την Κύπρο;
Είμαι πολύ περήφανος για την Κύπρο μας, εάν δει κανείς άλλα κράτη που πέρασαν εισβολή και κατοχή σε τι κατάσταση βρίσκονται 50 χρόνια μετά. Καταφέραμε πάρα πολλά και αυτό είναι στίγμα του Κύπριου, είναι μαχητής, δεν τα βάζει κάτω, δουλευταράς με υψηλό αίσθημα πατριωτισμού. Εκείνο για το οποίο ντρέπομαι είναι η αδυναμία μας πολλές φορές να πράξουμε το αυτονόητο ενώ βρίσκεται μπροστά μας. Μπορεί να γίνεται ενσυνείδητα αλλά και ασυνείδητα.
Η Κύπρος τρώει τα παιδιά της;
Υπάρχουν τρομερά μυαλά στην Κύπρο που δεν αξιοποιούνται και υποφέρουμε από τη διαρροή ικανοτήτων και ταλέντων στο εξωτερικό. Είναι η αχίλλειος πτέρνα μας. Καταφέραμε να στεναχωρήσουμε τις νεότερες γενεές και να τους αποδείξουμε ότι ο τόπος δεν έχει μέλλον. Πρέπει να δώσουμε χώρο στα νιάτα. Πώς ξεκινήσαμε εμείς δηλαδή, δεν ήμασταν κάποτε νέοι και μας δόθηκε η ευκαιρία;
Αν αναλάμβανες το πηδάλιο της ηγεσίας αυτού του κράτους, ποιο θα ήταν το πρώτο πράγμα που θα άλλαζες;
Δεν θα κατάφερνα σε μια ή δυο Προεδρίες να την αλλάξω, γιατί αυτό χρειάζεται χρόνια για να επιτευχθεί, αλλά σίγουρα θα εργαζόμουν με στόχο να θέσω στέρεες βάσεις για την αλλαγή της κουλτούρας μας. Η κουλτούρα μπορεί να καταστρέψει την οποιαδήποτε στρατηγική, συνεπώς αποτελεί το κύριο συστατικό για την εφαρμογή μιας σωστής στρατηγικής.
