Αγαπητέ Γιάννη ακόμη ένα ωραίο μουσικό κολάζ μας ετοιμάζεις σύντομα στο Ριάλτο. Τι να αναμένουν οι λάτρεις του κλασικου ρεπερτορίου από σένα αυτή τη φορά;
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει έργα των Ντομένικο Σκαρλάτι, Κλοντ Ντεμπυσσί, Φρεντερίκ Σοπέν και Σεργκέι Ραχμάνινοφ. Είναι τέσσερις πολύ διαφορετικοί κόσμοι μεταξύ τους: o Σκαρλάτι είναι μπαρόκ εποχής, ο Ντεμπυσσί θεωρείται ιμπρεσσιονισμός στην μουσική κι εκφράζει συγκεκριμένα πράγματα στο πιάνο ως προς τον ήχο και τους χρωματισμούς. Με τον Σοπέν θα μπούμε στην περίοδο του ρομαντισμού και το κύριο μέρος του προγράμματος, θα αποτελέιται από πέντε πρελούδια Ραχμάνινοφ που θεωρώ ότι εκφράζουν τον ρομαντισμό του 20ου αιώνα με διάχυτο φυσικά τον ρωσικό χαρακτήρα. Παρόλο που αυτές οι εναλλαγές αποτελούν πρόκληση για τον καλλιτέχνη, εντούτοις θέλω να προσφέρω στο ακροατήριο αυτή την αντίθεση στα προγράμματα μου Εξάλλου και σε μένα τον ίδιο ως ακροατή, αρέσει να υπάρχουν περισσότεροι από ενας μεγάλος συνθέτης στο πρόγραμμα ενός καλλιτέχνη.
Η εναλλαγή συναισθημάτων φαίνεται να είναι ο τρόπος που επιλέγεις να δημιουργείς το μουσικό σου πρόγραμμα κάθε φορά. Είναι ο δικός σου ξεχωριστός τρόπος να επικοινωνείς με το κοινό;
Θα το ονόμαζα ένα ταξίδι. Είναι όμορφη και διασκεδαστική η διαδικασία της δημιουργίας του προγράμματος. Εγώ προσωπικά ξεκινώ με το τι θέλω να παίξω, μετά προσπαθώ να δω πως να τα ταιριάξω αρμονικά μεταξύ τους και προσπαθώ να ‘χτίσω’ ένα ταξίδι στο οποίο να ταξιδέψουμε μαζί με το ακροατήριο.
Βλέποντας τα χέρια σου στο φως του προβολέα, αντιλαμβάνεται κανείς μέσα από την ερωτική σου σχέση με το πιάνο, ότι η τεχνική πρέπει να υπηρετεί το συναίσθημα που δημιουργεί η κάθε σύνθεση; Όντως;
Όντως έτσι είναι. Η τεχνική για μένα είναι το μέσο για να φτάσω στον στόχο και ο στόχος δεν είναι άλλος από το να δημιουργήσω μουσική. Με άλλα λόγια, η τεχνική υπηρετεί αυτό τον στόχο. Πρώτα λοιπόν, θέτεις τον στόχο και ύστερα επιστρατεύεις τα μέσα. Το μεγάλο εργαλείο φυσικά είναι η παρτιτούρα, οι νότες που έγραψε ο συνθέτης. Τις μαθαίνεις, τις μελετάς, προσπαθείς να τις καταλάβεις, να πας πίσω από τις νότες, να τις ερμηνεύσεις και να τις εκφράσεις. Μου αρέσει να δημιουργώ μουσική την ίδια στιγμή που είμαι ερωτευμένος με τις άπειρες δυνατότητες του πιάνου. Η βάση είναι ο ήχος και ο συνδυασμός των ήχων, η έκφραση, η ομιλία, η φόρμα, η αρχιτεκτονική και όλα αυτά γίνονται με τα χέρια .Αρκεί μόνο να ειπωθεί ότι το πρώτο και τελικό άγγιγμα γίνεται με τις μύτες των δακτύλων άρα είναι και η φυσική αίσθηση του πιάνου για τον πιανίστα που έχει ζωτική σημασία. Στις ζωντανές εμφανίσεις δε , υπάρχει και το οπτικό μέρος της ερμηνείας και της εκτέλεσης. Ειδικά στις μέρες μας που λόγω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης το κοινό έχει πλέον εκπαιδευμένα τόσο τα αυτιά όσο και τα μάτια του, ο καλλιτέχνης καλείται όχι απλώς με το παίξιμο αλλά και με το σώμα του, να καταφέρει να διεγείρει και να ικανοποιήσει τις αισθήσεις του ακροατηρίου.
Όταν φέρνεις στο μυαλό σου τον μικρό Γιάννη που ξεκίνησε πιάνο στα έξι, έφτασε στο Κονσερβατόριο Τσαϊκόφσκι, αποφοίτησε με το ∆ίπλωμα Aspirant και εμφανίσθηκε ως σολίστ στο εξωτερικό, πώς νιώθεις για την διαδρομή αυτή;
Δεν είμαι από τους καλλιτέχνες ή τα άτομα γενικότερα που επιστρέφω σε παρελθοντικές στιγμές είτε για να επαινέσω τον εαυτό μου είτε για να τον ωθήσω σε κάτι παρακάτω. Η έννοια της επιτυχίας είναι σχετική όταν επιζητάς την ολοκλήρωση σε κάθε επαφή με την τέχνη σου. Σαφώς και θυμάμαι με πολλή αγάπη τις μουσικές μου σπουδές για παράδειγμα, επειδή κατάφερα να σπουδάσω αυτό που ονειρευόμουν αλλά στην καθημερινή ζωή, ο κάθε δημουργός περνά απο ανεξάντλητες δοκιμασίες ευρισκόμενος σε κοινωνία με την τέχνη του.Γι αυτό θεωρώ ότι η επιτυχία διέπεται απο μια ρευστότητα. Μπορώ όμως να σου πω ότι νιώθω μια ευφορία όταν καταφέρνω να εκπληρώσω επιτυχώς μια από αυτές τις καθημερινές δοκιμασίες .Κάπως έτσι είναι που αντιλαμβάνομαι προσωπικά την επιτυχία που οδηγεί έναν άνθρωπο στο να νιώθει κι ευτυχισμένος.
Πόσο σημαντικό ρόλο έπαιξαν τα μουσικά ακούσματα στο σπίτι σου σε σχέση με την αγάπη που εσύ ανέπτυξες για την κλασική μουσική;
Αν και οι γονείς μου δεν ηταν μουσικοί, φαίνεται ότι ο πατέρας μου είχε μια επαφή με τη κλασική μουσική και λόγω αυτού αποκτήσαμε στο σπίτι μια συλλογή από τέτοιους δίσκους. Αυτά έγιναν και τα δικά μου πρώταακούσματα. Ακούγοντας τα κι εγώ αυτά, πράγματι οι μεγάλοι συνθέτες μίλησαν στην ψυχή μου και με υποκίνησαν στο να αγαπήσω και να ακολουθήσω το μονοπάτι του κλασικού ρεπερτορίου.
Ποια στιγμή στην καλλιτεχνική σου πορεία ξεχωρίζεις;
Κάθε στιγμή δημιουργίας μένει χαραγμένη στη μνήμη μου.Από την στιγμή που η μουσική κατάφερε να μιλήσει αυτό είναι που μένει αποτυπωμένο στο μυαλό και στην καρδιά. Θυμάμαι ωραίες συνεργασίες που είχα στο εξωτερικό αλλά δεν θεωρώ αυτές που είχα στην Κύπρο με συνάδελφους μουσικούς υποδεέστερες. Αντιθέτως είναι σπουδαίο να μπορείς να κάνεις την μουσική που αγαπάς στην πατρίδα σου. Αισθάνομαι απλώς τυχερός που έχω ωραίες αναμνήσεις τόσο από την προετοιμασία όσο και από παραστάσεις αλλά και από το ωραίο αποτέλεσμα που προέκυψε.
Νιώθεις πιο ωραία όταν εμφανίζεσαι μπροστά από ακροατήριο άλλων ευρωπαϊκών χωρών που ενδεχομένως εκτιμούν περισσότερο το κλασσικό ρεπερτόριο ή στην Κύπρο κυριαρχεί το συναίσθημα του ότι εμφανίζεσαι στο «σπίτι» σου ;
Υπάρχουν διάφορες αντιλήψεις γι αυτό το θέμα. Θα ακούσεις από κάποιους που παίζουν τακτικά σε διάφορες χώρες, εύκολα να σου κατονομάζουν ένα κοινό μιας χώρας ως πιο ένθερμο, κάποιο άλλο ως πιο εκπαιδευμένο ή αυθεντικό και ούτω καθεξής. Σε εμένα δεν αρέσουν ιδιαίτερα αυτές οι τοποθετήσεις καθώς όχι μόνο τα μεγέθη αλλα και η εμπειρία με το ίδιο κοινό πολλές φορές είναι μη συγκρίσιμα. Το κοινό της κλασικής μουσικής στην Κύπρο είναι μεν περιορισμένο αλλα ρεσιτάλ όπως αυτό με το οποίο προσκαλώ το κοινό να έρθει στο Ριάλτο, δεν απευθύνεται μόνο σε γνώστες του κλασικού ρεπερτορίου αλλα στον καθένα που επιθυμεί να αφεθεί σε ένα μουσικό ταξίδι με ανοικτό μυαλό και με ανοικτή καρδιά.
Ποια η γνώμη σου για τo επίπεδο της κλασικής μουσικής παιδείας στην Κύπρο;
Όπωσδηποτε τα παιδιά έχουν περισσότερες ευκαιρίες τώρα σε σχέση με το πως ηταν τα πράγματα πριν 20 χρόνια .Πλέον υπάρχουν καθηγητές που σπούδασαν κι εργάστηκαν στο εξωτερικό, έφεραν την εμπειρία αυτή μαζί τους, έχουν οι ίδιοι ενεργή μουσική δράση κι επομένως μπορούν να παρέχουν καλύτερο επίπεδο εκπαίδευσης στα παιδιά που θέλουν να εντρυφήσουν στην κλασική μουσική σε κάποιο ωδείο.Φεύγοντας όμως από τα ωδεία και μεταφέροντας τη συζήτηση στα σχολεία δεν πιστέυω ότι η μουσική και οι τέχνες γενικότερα έχουν τη θέση που τους αξίζει στο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Για παράδειγμα ,χρόνια τώρα έχω ένα αναπάντητο ερώτημα που αφορά την σχέση των παιδιών με το κλασικό ρεπερτόριο και είναι το εξής: εάν από όλα τα ωδεία στη Λεμεσό και όχι μόνο, παρευρίσκονταν έστω ένας καθηγητής κι ένας μαθητής σε γεγονότα που αφορούν την κλασική μουσική, θα είχαμε άδειες καρέκλες στα θέατρα; Πραγματικά σε τέτοιες εκδηλώσεις απορώ που είναι τα άτομα που ασχολούνται με το αντικείμενο; Η μαθητεία, δεν αφορά μόνο να παίξεις σωστά την παρτιτούρα στην τάξη αλλα να εκπαιδεύσεις τον ευατό σου πηγαίνοντας σε αναρίθμητες συναυλίες και να ακούσεις,να δεις, να νιώσεις. Όχι μόνο στην μουσική αλλά σε όλες τις τέχνες.
Τι πιστεύεις ότι απουσιάζει από τα καλλιτεχνικά δρώμενα στη Λεμεσό αλλα και στο νησί γενικότερα;
Απουσιάζει η στήριξη της μιας Τέχνης προς την άλλη Τέχνη. Λυπάμαι που δεν πάει όλος ο κόσμος του χορού στην μουσική όπως δεν πάει όλος ο κόσμος της μουσικής στις παραστάσεις χορού. Απουσιάζουν οι ουσιαστικές καλλιτεχνικές συνέργειες. Σε άλλες ευρωπαικές χώρες το συναντάς αυτό όπως και τον κόσμο που διψά για πολιτιστικά γεγονότα τα οποίαδεν χρειάζεται να τα διαφημίσεις όσο εδώ. Εκεί, το κοινό δεν είναι κατ’ αναγκήν επαγγελματίες του καλλιτεχνικού χώρου αλλα άτομα από όλα τα κοινωνικά στρώματα και επαγγελματικά υπόβαθρα. Είναι κρίμα που υπάρχουν υπο- ομάδες στην κοινωνία της Κύπρου και κατα κύριο λόγο οι γιατροί συναναστρέφονται άλλους γιατρούς, οι δικηγόροι άλλους δικηγόρους και οι μουσικοί κάνουν περισσότερο παρέα μεταξύ τους. Μόνο η ουσιαστικότερη συναναστροφή και επαφή μεταξύ των ανθρώπων από όλους τους επαγγελματικούς χώρους καθιστά την κοινωνία όχι απλώς πιο καλλιεργημένη αλλα και αποδεδειγμένα πιο ευημερούσα.
Σε ότι αφορά τις μουσικές εκδηλώσεις στη Λεμεσό, τα δύο μας θέατρα είναι αδιαμφησβήτητα άρτια και ωραία, αλλά μας λείπουν μικρότερες και πλήρως εξοπλισμένες αίθουσες για μουσική δωματίου που να έχουν ένα εξαιρετικά καλό πιάνο, σωστή ακουστική και ικανή καλλιτεχνική διεύθυνση ώστε να μπορεί ο κόσμος να απολαμβάνει κλασικό ρεπερτόριο σε πιο τακτά χρονικά διαστήματα.Θα ηταν ευχής έργον να υπήρχε αυτό το όραμα ή για να το θέσω καλύτερα, ένας επενδυτής με αυτό το όραμα.
Τι θα συμβούλευες τα νεαρά παιδιά που τρέφουν την ίδια αγάπη για το πιάνο και την κλασική μουσική;
Πρωτίστως χρειάζεται να αποδεικνύουν την αγάπη τους μέσα από την αφοσίωση τους απέναντι στην μουσική. Να είναι προσεκτικοί στο ποιός θα τους διδάξει και πώς θα διδαχθούν. Να ξέρουν ότι είναι απαραίτητο να ταξιδέψουν και να γνωρίσουν κι άλλες κοινωνίες με παράδοση στην κλασική μόρφωση. Μετά, σημασία έχει να αποκτήσουν πολλά ακούσματα και να είναι ανοικτοί πρός όλες τις Τέχνες για να ολοκληρωθούν πρώτα ως άτομα κι έπειτα ως καλλιτέχνες.
