«Η Λεμεσός είναι σε καλύτερη μοίρα τουριστικά, από ότι πριν δέκα χρόνια», αναφέρει σε συνέντευξη του, ο υφυπουργός Τουρισμού, Κώστας Κουμή. Μιλώντας στο Limassol Today, ο αρμόδιος υπουργός, εξηγεί ότι η φετινή χρονιά που διανύουμε, χαρακτηρίζεται ως καλή, τόσο από πλευράς αφίξεων, όσο και από πλευράς εσόδων, στο τομέα του τουρισμού. Σημειώνει δε, ότι ήταν απώλεια η ρωσική αγορά, μετά το πόλεμο στην Ουκρανία, ωστόσο ο τελικός απολογισμός θα γίνει με το πέρας της τουριστικής περιόδου. Τέλος, σημειώνει ότι είναι να καθιερωθεί ακόμη περισσότερο η χώρα μας, ως ένας προορισμός ποιότητας, φιλικός προς το περιβάλλον, ψηφιακά έξυπνος και που θα φέρει οφέλη σε όλους τους κατοίκους
Πώς αποτιμά το υφυπουργείο την τρέχουσα κατάσταση του τουρισμού το 2023; Ποιοι είναι οι στόχοι του έτους;
Θεωρώ ότι διανύουμε μία καλή χρόνια τόσο από πλευράς αφίξεων όσο και από πλευράς εσόδων. Είναι ουσιαστικά η πρώτη χρονιά που ο τουρισμός επιστρέφει στην απόλυτη κανονικότητα στην μετά πανδημίας εποχή, καθώς ως γνωστό μέχρι πέρυσι χιλιάδες πρόσωπα ανά το παγκόσμιο είχαν στην κατοχή τους κουπόνια διακοπών που είχαν πληρώσει την προηγούμενη διετία, αλλά και σε σχέση με τον εγχώριο τουρισμό είναι γνωστό ότι μέχρι και τον Ιούνιο λειτουργούσαν προγράμματα επιδοτούμενων διακοπών. Η αύξηση των αφίξεων της τάξης του 32.6% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, αναφέρομαι στο πρώτο εξάμηνο του έτους, μας αφήνει ικανοποιημένους, ενώ και η πορεία των εσόδων είναι καλή καθώς καταγράφεται μία αύξηση της τάξης του 34.2% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος για την περίοδο Ιανουαρίου – Μαΐου, που είναι και η περίοδος για την οποία έχουμε μέχρι στιγμής μετρήσεις.
Ο στόχος που είχε τεθεί τον Μάρτιο, ήτανε μία αύξηση της τάξης του 5% – 10% στις αφίξεις, οπότε φυσιολογικά είμαστε ικανοποιημένοι για τη μέχρι στιγμής πορεία του τουρισμού. Όμως, όπως έχω πει πολλές φορές, ο τουρισμός δεν είναι μόνο οι στατιστικές αφίξεων και εσόδων, ο τουρισμός περιλαμβάνει και πολλά άλλα και πρέπει να αντιληφθούμε όλοι ότι έχουμε ανάγκη ως χώρα να ασχοληθούμε με τις πραγματικές προκλήσεις του τουρισμού, και πιστέψτε με οι προκλήσεις του σήμερα είναι πολλές.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία όπως και πιο πριν η πανδημία αποτέλεσαν μεγάλο κτύπημα για το κυπριακό τουρισμό και όχι μόνο. Σήμερα ποια είναι η κατάσταση;
Πρόκειται για δύο διαφορετικά ιστορικά γεγονότα που το καθένα επηρέασε τον τουρισμό ξεχωριστά. Ο πόλεμος στην Ουκρανία δημιούργησε ένα τεράστιο κενό, καθώς εξαφάνισε ουσιαστικά τόσο τη ρωσική αγορά όσο και την ουκρανική αγορά. Σε αφίξεις η απώλεια με βάση πάντοτε τις στατιστικές του 2019 ανέρχεται σε 876 000 συνολικά, που αντιλαμβάνεστε το μέγεθος του κενού και του προβλήματος. Από τότε γίνεται μία ατελείωτη προσπάθεια κάλυψης του κενού και θεωρώ ότι πλέον μπορούμε να λέμε ότι το κενό έχει σε μεγάλο βαθμό καλυφθεί, όχι στο απόλυτο, και αυτό διαφαίνεται και μέσα από τους αριθμούς.
Σε σχέση με την απώλεια της Ρωσικής αγοράς που ως γνωστό κατείχε ένα υψηλό ποσοστό στη χώρα μας, προσωπικά το κενό θα διαφανεί στους μήνες που βρίσκονται στο τέλος όπως και στην αρχή της τουριστικής περιόδου. Θεωρώ ότι θα μπορούσαμε να λάβουμε αρκετές αφίξεις αυτή ειδικά την χρονική περίοδο και οπωσδήποτε η απώλεια μίας τόσο σημαντικής αγοράς είναι απώλεια.
Επίσης, ένα άλλο πρόβλημα που είναι άξιο αναφοράς είναι το γεγονός ότι ουκ ολίγες επιχειρήσεις είχαν σε μεγάλο βαθμό, δυστυχώς κάποιες και στον απόλυτο βαθμό, δημιουργήσει μία σχέση εξάρτησης με τη Ρωσική αγορά. Δυστυχώς κάποιες από αυτές τις επιχειρήσεις ακόμη δεν έχουν επανέλθει στα επίπεδα των προηγούμενων ετών για μία σειρά από λόγους.
Σε σχέση με την πανδημία, είναι γνωστό ότι σε παγκόσμιο επίπεδο ο τουρισμός δυστυχώς τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο παρέλυσε. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι επίσης πολλές επιχειρήσεις υποφέρουν ακόμη συνέπεια αυτού του κτυπήματος, είτε διότι κατέγραψαν σοβαρές οικονομικές ζημιές, είτε διότι απώλεσαν προσωπικό που δεν επανήλθε. Τα δύο πιο πάνω ιστορικά γεγονότα καταδεικνύουν πόσο ευάλωτος είναι ο τουρισμός στους εξωγενείς παράγοντες, αλλά και πόσο σημαντικό είναι να γίνεται διασπορά του κινδύνου ή διαφορετικά να αποφεύγει η κάθε μονάδα, η κάθε επιχείρηση τις σχέσεις εξάρτησης
Είναι καλό οι ενασχολούντες με τον τουρισμό, να είναι προσεκτικοί, και να θυμούνται ότι ο επισκέπτης, ο καταναλωτής και κρίνει εντόνως πλέον τη σχέση ποιότητας – τιμής
Πως θα συμβαδίσει στο μέλλον η Κύπρος με τις εξελίξεις και συνέπειες της κλιματικής αλλαγής;
Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει αρνητικά ολόκληρη την υφήλιο, και πάρα πολλούς προορισμούς. Είναι γνωστό ότι, εντόνως επηρεάζεται και η ολόκληρη η περιοχή της Μεσογείου, όχι μόνο η χώρα μας. Η δική μας ευθύνη είναι να συνεχιστεί η ανάπτυξη στον τουρισμό με βιώσιμο τρόπο, αλλά και να αντιληφθούν όλοι οι ενασχολούντες με τον κλάδο πόσο μεγάλο πρόβλημα είναι η κλιματική αλλαγή. Εμείς προσπαθούμε σε κάθε ευκαιρία να μεταδώσουμε αυτά τα μηνύματα, όπως και το μήνυμα ότι αυξάνονται καθημερινώς οι πολίτες ανά τον κόσμο που κρίνουν τις δράσεις ενός προορισμού σε σχέση με το περιβάλλον προτού επιλέξουν προορισμό. Επαναλαμβάνω ότι το Υφυπουργείο Τουρισμού αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην αειφόρο ανάπτυξη, στηρίζει προγράμματα, που υλοποιούνται από Μη Κερδοσκοπικούς Οργανισμούς, με στόχο για παράδειγμα την καταπολέμηση της ρύπανσης των θαλασσών από μικροπλαστικά, όπως το πρόγραμμα Keep our Sand And Sea plastic free, που υλοποιείται από το Σύνδεσμο Αειφόρου Τουρισμού, με την στήριξη του TUI CARE FOUNDATION, προγραμματίζουμε σχετικό συνέδριο το ερχόμενο φθινόπωρό με σκοπό και στόχο να ευαισθητοποιήσουμε την τουριστική κοινότητα της χώρας μας και πολλά άλλα.
Η Λεμεσός που βρίσκεται στο χάρτη του τουρισμού;
Καταρχάς θα ήθελα να αναφέρω ότι εκτιμώ το έργο που γίνεται από την Εταιρεία Τουριστικής Προβολής Λεμεσού, όπως βεβαίως και από τη βιομηχανία. Έχουν δημιουργήσει αξιόλογο υλικό προβολής, έχουν συμβάλει στη δημιουργία αξιοθεάτων, έχουν προσπαθήσει να αναδείξουν την ορεινή πλευρά της Επαρχίας και όλα αυτά τιμούν αυτούς που συμμετέχουν σ’ αυτή την προσπάθεια. Από εκεί και πέρα, είναι γνωστό ότι η Λεμεσός έχει μετεξελιχθεί σε μία πόλη πολυπολιτισμική, με ξενοδοχεία και υπηρεσίες υψηλής ποιότητας. Θεωρώ ότι η Λεμεσός είναι σε καλύτερη μοίρα τουριστικά εάν στρέψουμε τον χρόνο πέντε ή δέκα χρόνια πίσω.
Θεωρώ επίσης ότι η λειτουργία του City of Dreams, θα την βοηθήσει τουριστικά. Είναι πολύ σημαντικό για τη χώρα μας, μία πόλη με το μέγεθος και τα χαρακτηριστικά της Λεμεσού να αναπτύσσεται συνεχώς τουριστικά. Θεωρώ επίσης ότι η Λεμεσός θα μπορούσε να συμβάλει στην άνοδο του συνεδριακού τουρισμού, και αυτό θα μπορούσε να γίνει τόσο λόγω του ότι έχουμε πλέον και καινούρια και ανακαινισμένα venues, αλλά και λόγω της παρουσίας αρκετών πολυεθνικών εταιρειών, οι οποίες ασφαλώς και θα μπορούσαν είτε να διοργανώνουν τα συνέδρια τους στην Κύπρο, είτε να προκαλούν την κάθοδο συνεδρίων στην Κύπρο.
Που βρισκόμαστε με την Εθνική Στρατηγική Τουρισμού;
Η Εθνική Στρατηγική Τουρισμού (ΕΣΤ) για τη χρονική περίοδο 2020-2030, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Βασική προτεραιότητα για εμάς, αποτελεί η επικαιροποίηση της Εθνικής Στρατηγικής Τουρισμού με χρονικό ορίζοντα πλέον το 2035, λαμβάνοντας ασφαλώς υπόψη την πορεία του τουρισμού σε παγκόσμιο επίπεδο, τις νέες τάσεις της αγοράς όπως έχουν διαμορφωθεί στην μετά-Covid εποχή, την αναγκαία από κάθε άποψη πορεία προς την αειφόρο ανάπτυξη και πολλά άλλα. Δεν είναι θέμα παραλείψεων, η ανάγκη προκύπτει από το γεγονός ότι εμφανίστηκαν νέες τάσεις στην μετά-covid εποχή, με πιο σημαντικό το γεγονός ότι επιβάλλεται να οδεύσουμε με ταχύτερους ρυθμούς σε ένα μοντέλο βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης.
Στόχος μας, είναι να καθιερωθεί ακόμη περισσότερο η χώρα μας ως ένας προορισμός ποιότητας, φιλικός προς το περιβάλλον, ψηφιακά έξυπνος και που θα φέρει οφέλη σε όλους τους κατοίκους. Για να το επιτύχουμε αυτό, χρειαζόμαστε μία στρατηγική που θα είναι προσβάσιμη στο κοινό, και κυρίως κατανοητή από όλους τους φορείς, επιχειρήσεις και πρόσωπα που ο καθένας από τη δική του θέση θα συμμετέχει. Για να επιτύχουμε πραγματική αναβάθμιση του τουρισμού λοιπόν, θα πρέπει να ευθυγραμμιστούμε όλοι με τους στόχους της στρατηγικής, γι’ αυτό υπάρχει και μεγάλη ανάγκη να μεταδοθούν τα μηνύματα που προκύπτουν από αυτή.
Υπάρχει η εντύπωση ότι η Κύπρος αν και νησί δεν προσπάθησε ποτέ να περάσει αυτή τη φιλοσοφία -όπως η Μάλτα ή τα ελληνικά νησιά- στον επισκέπτη ή τον τουρίστα που θέλει να προσελκύσει. Αυτό γιατί συμβαίνει;
Η Μάλτα είναι 29 φορές πιο μικρή από την Κύπρο και βρίσκεται σε μία γεωγραφική θέση που τις αποδίδει πλεονέκτημα σε σχέση με τις αγορές της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης. Στην πορεία του χρόνου, οι Μαλτέζοι αποδείχτηκαν πιο ‘τολμηροί’ από εμάς καθώς προχώρησαν στην δημιουργία casino για παράδειγμα από τα μέσα της δεκαετίας του ’60, ενώ θα έλεγαν ότι κατάφεραν λόγω και της έλλειψης πολλών αξιόλογων παραλιών να αναπτύξουν και μία σειρά από άλλες μορφές τουρισμού, αξιοποιώντας βεβαίως και κάποια πλεονεκτήματα που κατείχαν. Δεν θα έλεγα όμως ότι ο τουρισμός στη Μάλτα είναι σε καλύτερη μοίρα από εμάς, έχω άποψη τόσο για το προϊόν που προσφέρει όσο και για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Δεν θεωρώ επίσης ότι η Μάλτα εκπέμπει μία πιο έντονη νησιώτικη ταυτότητα από την Κύπρο.
Τώρα σε σχέση με τα ελληνικά νησιά, εξαρτάται σε ποια νησιά αναφέρεστε. Κάποια νησιά στην Ελλάδα, είναι πολυπολιτισμικά και κάποια είτε λόγω του ότι άργησε η ανάπτυξη τους, είτε λόγω του ότι η ελληνική ταυτότητα υπερισχύει του διεθνές στοιχείου προσφέρουν αυθεντικότητα. Αυθεντικότητα υπάρχει όμως και στη χώρα μας, και μάλιστα και εντός των τουριστικών περιοχών, αλλά και πολλές φορές σε πολύ μικρές αποστάσεις από αυτές, όπως βεβαίως και στην ενδοχώρα. Κοιτάξτε, πρέπει να δούμε τους επιμέρους προορισμούς της χώρας μας μέσα από τα μάτια του επισκέπτη. Η Κύπρος είναι ένας νησιώτικός προορισμός και θα έλεγα ότι αυτό το στίγμα εκπέμπεται αρκετά έντονα, αλλά την ίδια στιγμή σίγουρα υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης. Εκεί που πρέπει να δώσουμε περισσότερη σημασία είναι πώς θα επιτύχομε την δημιουργία έντονων μοναδικών εικόνων στο μυαλό των επισκεπτών. Θεωρώ ότι θα πρέπει να δώσουμε μεγαλύτερη έμφαση στα ιστορικά αξιοθέατα της χώρας μας και στη γαστρονομία μας. Διαθέτουμε μία πολύ εύγεστη γαστρονομία, αλλά ποτέ δεν καταφέραμε η Κυπριακή γαστρονομία να γίνει μόδα. Θα πρέπει να το επιδιώξουμε.
Η Κύπρος επίσης είναι γνωστή για τις θάλασσες της. Αυτό μόνο προσφέρουμε στον τουρίστα τελικά;
Οι πανέμορφες παραλίες της χώρας μας σε συνδυασμό με την θάλασσα μας που θεωρείται η πιο καθαρή στην Ευρωπαϊκή επικράτεια, είναι τα στοιχεία εκείνα που έσπρωξαν τη χώρα μας προς τα εμπρός πιο νωρίς σε σύγκριση με κάποιες άλλες χώρες, είναι και ένας από τους λόγους που λαμβάνουμε χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο και είναι ωφέλιμο αυτό να το θυμόμαστε, αλλά και να το προστατεύουμε.
Όμως η χώρα μας, προσφέρει και πολλά άλλα στον επισκέπτη. Άριστες γευστικές επιλογές, ιστορικά αξιοθέατα, μία πανέμορφη ενδοχώρα και μία οροσειρά που θα πρέπει να δούμε πώς την αναδεικνύουμε περισσότερο. Σ’ αυτά θα πρέπει να προστεθεί και ο τουρισμός ειδικών ενδιαφερόντων. Είναι κάποιες μορφές που έχουν καλή δυναμική όπως ο αθλητικός τουρισμός, ο γαμήλιος τουρισμός, ο καταδυτικός τουρισμός, ο συνεδριακός τουρισμός και άλλες μορφές που θα πρέπει να αναδειχθούν περισσότερο.
Ένα σημαντικό πρόβλημα είναι ότι πολλοί ντόπιοι και ξένοι, υποστηρίζουν πως υπάρχει εκμετάλλευση και υπερβολικές τιμές για το προϊόν που προσφέρουμε. Μάλιστα συχνά – πυκνά γίνονται παράπονα και από ξένους και από ντόπιους για τις υπηρεσίες που προσφέρονται στην Κύπρο.
Καταρχάς να αναφέρομαι ότι η χώρα μας, ως νησί που είναι επηρεάζεται έντονα σε σχέση με τις όποιες αυξήσεις καταγράφονται με την εφοδιαστική αλυσίδα. Τα τελευταία χρόνια, λόγω της πανδημίας, όσο και λόγω του πολέμου στην Ουκρανία καταγράφηκε αύξηση στις τιμές σε μία σειρά από αγαθά και υπηρεσίες, ενώ την ίδια στιγμή καταγράφηκε άνοδος και στο ενεργειακό κόστος.
Όλα αυτά, προκάλεσαν αύξηση στις τιμές των υπηρεσιών φιλοξενίας, και είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται σε όλους τους τουριστικούς προορισμούς, και που βεβαίως είναι πιο έντονο στους προορισμούς που θεωρούνται ώριμοι. Από εκεί και πέρα, είναι γνωστό ότι στον τουρισμό τα πάντα κρίνονται από τη σχέση ποιότητας – τιμής.
Φέτος, λόγω του ότι είναι ουσιαστικά αρκετές χώρες της Ευρώπης σε ύφεση με αποτέλεσμα να έχει μειωθεί η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο οι προορισμοί που θεωρούνται ακριβοί, ή που τέλος πάντων οι τιμές είναι υπερτιμημένες, να το πληρώνουν με απώλειες αφίξεων. Είναι καλό οι ενασχολούντες με τον τουρισμό, να είναι προσεκτικοί, και να θυμούνται ότι ο επισκέπτης, ο καταναλωτής και κρίνει εντόνως πλέον τη σχέση ποιότητας – τιμής και πολλά κανάλια για κριτική έχει στη διάθεση του. Γενικά όμως, θεωρώ ότι η Κύπρος ως προορισμός, προσφέρει επιλογές για όλα τα βαλάντια και αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό.
