Άλλοι ζωγραφίζουν, άλλοι τραγουδούν, άλλοι χορεύουν κι άλλοι επιθυμούν να εκφραστούν μέσα από τα ντοκιμαντέρ. Ως καλλιτέχνης είσαι πολυδιάστατος αλλα φαίνεται να έχεις μια ιδιαίτερη σχέση αγάπης με το είδος του ντοκιμαντέρ. Πώς δημιουργήθηκε;
Η παρατήρηση είναι αυτή που γοητεύει, μάλλον. Να βλέπεις, να κοιτάς καλύτερα, να παρατηρείς ακόμα πιο προσεκτικά. Μέσα στις φωνές και στον θόρυβο (οπτικό και ακουστικό), μέσα στις εκρήξεις και στην πλάνη του εγώ μας, είναι ίσως σοφό ενίοτε να μη λέμε τίποτε, και να στεκόμαστε για να παρατηρήσουμε. Και αυτές οι μέθοδοι, ξέρεις είναι ίσως και παροδικές: κάτι αγαπάς, μετά το απαρνιέσαι, μετά το ξαναερωτεύεσαι, μετά το σιχαίνεσαι… Αν στήσεις την κάμερα απέναντι και καταγράψεις, οι στιγμές αυτές της παρατήρησης δεν αλλοιώνονται. Θα έλεγα καταδικάζονται στην αθανασία, μαζί με ό,τι ένιωθες την ώρα που κατέγραφες. Εκτός αν σβηστεί, για κάποιο λόγο, το υλικό. Έχει πλάκα το ντοκιμαντέρ, φτιάχνοντάς το υποφέρεις, μα ολοκληρώνοντάς το, αποζημιώνεσαι. Παρόλο που ως βουνό γεννάς απλώς ένα ποντικάκι, είναι κάτι πολύ προσωπικό, που μπορείς εύκολα να μοιραστείς με την αγαπημένη σου μικροκοινότητα.
Ποιά είναι η φετινή σου πρόταση στο 18ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Λεμεσού και τι διαπραγματεύεται;
Είναι η ποιητική ταινία που υπογράφουμε μαζί με τον Κωνσταντίνο Κουκούλη, και που αφορά στους ήχους του νησιού μας, όπως προσλαμβάνονται από τις πολλές Κοινότητες που το κατοικούν. Αυτούς τους ήχους ακούσαμε, ηχογραφήσαμε, και επεξεργαστήκαμε, μαζί με τον ταλαντούχο συνθέτη Δημήτρη Σάββα, και ακολουθώντας το δεξιοτεχνικό, κατ’ εμέ, μοντάζ του Δάνη Καραϊσαρίδη. Οι νοηματοδοτήσεις των καθημερινών ήχων είναι άπειρες – η ταινία μας είναι ένα ταπεινό σχόλιο εικαστικού, θα έλεγα, χαρακτήρα, που σκοπό δεν έχει να σε ταξιδέψει. Αντιθέτως, στοχεύει απλώς να σου δείξει κάτι που πιθανώς δεν είχες δει.
Πόσο σημαντικό είναι για ένα ντοκιμαντέρ να βρει το κοινό του σε φεστιβαλικές διοργανώσεις και πόσο σε διαδικτυακές πλατφόρμες όπου αυτό το είδος άρχισε να γίνεται ιδιαιτέρως προσφιλές;
Χωρίς να είμαι ο κατάλληλος να απαντήσει κάτι τέτοιο, θα έλεγα πως εξαρτάται από τον στόχο της ταινίας. Αν αυτός είναι το κέρδος, ή ακόμα και η δίκαιη πληρωμή της εργασίας των εμπλεκόμενων, τότε προφανώς ο δρόμος εκτός πλατφόρμας, ή εκτός των μεγάλων καναλιών επικοινωνίας, είναι δύσκολος. Αν όμως είναι η ενεργοποίηση μηχανισμών, κοινοτήτων, ή της κοινωνίας των πολιτών, τότε δεν έχει νόημα η συζήτηση περί πλατφόρμας – ίσως έχει αυτή περί φεστιβάλ. Σε κάθε περίπτωση, όπου παίζει, και ό,τι παίζει, είναι καλό. Ας δείχνει ο κόσμος αυτά που έχει να δείξει, σε όποιο πλαίσιο θέλει και μπορεί, γιατί μόνο έτσι γινόμαστε λίγο πιο σοφοί.
Αναμφίβολα ο ήχος μέσα σε μια ταινία έχει εξέχουσα θέση για σένα. Εάν ισχύει επιστημονικά ότι έχουμε μια συναισθηματική μνήμη που ενεργοποιείται μέσα από τις αισθήσεις μας πόσο μας επηρεάζει στην ενήλικη μας ζωή το τι ακούμε από μωρά;
Ό,τι ακούμε καθημερινά, μας συνδέει με τον τόπο μας. Ό,τι έχουμε επανειλημμένα ακούσει στην παιδική μας ηλικία, είναι ένα από τα στοιχεία της ταυτότητάς μας, που μάλιστα μας κρατά συνδεδεμένους με τη γειτονιά μας. Η μαγεία της ακουστικής εμπειρίας, βέβαια, έγκειται στην υποκειμενικότητα που πλαισιώνεται από την μονίμως εξελισσόμενη γεωγραφία της πόλης. Ό,τι ψάλλει ο χότζας κι εσύ το ακούς πέντε φορές τη μέρα, από τότε που γεννήθηκες, διαφέρει από αυτό που ακούει ένας τουρίστας της Νεκρής Ζώνης, ένας εθνικιστής λοχαγός, ή ένας γάτος.
Μπορούν φεστιβάλ όπως κι αυτό να μας βοηθήουν να αντιμετωπίσουμε την παθητικότητα με την οποία αντιμετωπίζουμε αυτά με τα οποία μας κατακλύζουν γύρω μας καθημερινώς και ειδικά μέσα από τις οθόνες των έξυπνων μας συσκευών;
Δεν βρίσκω τις έξυπνες συσκευές ακριβώς υπαίτιες για την όποια παθητικότητα μας χαρακτηρίζει ως κοινωνία. Αντιθέτως, μόλις (και αν) λύσουμε το αιώνιο πρόβλημα του πώς να τις χρησιμοποιούμε σωστά, θα κάνουμε μεγάλα βήματα μπροστά. Ένα Φεστιβάλ Κινηματογράφου είναι βεβαίως εστία πολιτισμού και αφύπνισης, είναι κομμάτι της ταυτότητας της εκάστοτε πόλης. Ως τέτοιο, είναι δίκαιο να στοχοθετεί και την προσέλκυση κόσμου που δεν ξέρει άλλο ντοκιμαντέρ από «τούτο με τους πιγκουίνους». Η πόλη τιμάται, κι έχει καθήκον να στηρίζει το Φεστιβάλ, ενώ παράλληλα είναι ευθύνη του Φεστιβάλ να διαπαιδαγωγεί και να ανοίγει ορίζοντες στους πολίτες.
Περισσότερα για τη φετινή συμμετοχή του Γιάννη Χρηστίδη
SAJPPRES
Παρασκευή | Friday 04.08.2023, 18:30
Γιάννης Χρηστίδης, Κωνσταντίνος Κουκούλης / Yiannis Christidis, Konstantinos Koukoulis
74’, 2023
Κύπρος / Cyprus
Ποιος είναι ο ήχος της Κύπρου; Ένα ντοκιμαντέρ που αποκαλύπτει το μωσαϊκό των κοινοτήτων του νησιού, προβάλλοντας μια πλούσια ηχητική ποικιλία και αποκαλύπτοντας τα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα που αναδεικνύονται μέσα από την ακρόαση των καθημερινών ήχων.
How does Cyprus sound? A documentary unveiling the mosaic of the communities of Cyprus, showcasing the island’s extensive sound variety and revealing those social and political issues which emerge through what is heard.
Περισσότερα για τον Γιάννη Χρηστίδη:
Ο Γιάννης Χρηστίδης είναι Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Καλών Τεχνών, στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Η έρευνά του επικεντρώνεται στις πολιτισμικές πτυχές του ήχου, στη λειτουργικότητά του στην καθημερινή ζωή και στη σχέση των ακροατών με τον τόπο τους, ενώ ενδιαφέρεται και για τους τρόπους επικοινωνίας των παραπάνω σχέσεων, μέσω οπτικών και ακουστικών καταγραφών. Είναι σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ και έχει σχεδιάσει ήχο και μουσική για πολλές οπτικοακουστικές και ραδιοφωνικές παραγωγές, και performances.
