Η ιδέα ότι τα ταξίδια προσφέρουν πολύτιμες, διαμορφωτικές εμπειρίες είναι ευρέως αποδεκτή. Μέχρι πρόσφατα, ωστόσο, τα μακρινά οδικά ταξίδια ή τα ταξίδια στο εξωτερικό θεωρούνταν γενικά ως για νεότερους ενήλικες πριν «εγκατασταθούν», ή για μεγαλύτερους ενήλικες που είχαν μεγαλώσει τις οικογένειές τους. Η εμπειρία του ψηφιακού νομά συνοδευόταν ιδιαίτερα από ένα στερεότυπο: 20-κάτι ταξιδιώτες με σακίδιο, συνδεδεμένοι στους φορητούς υπολογιστές τους σε beach bar. Τώρα όμως τα πράγματα αλλάζουν, καθώς περισσότερες οικογένειες βγαίνουν στο δρόμο. Η ιδέα να δώσουν στα παιδιά τους αυξημένη πολιτιστική συνείδηση μαζί με ένα διαφορετικό είδος μαθησιακής εμπειρίας που εμπλουτίζει τον τρόπο ζωής τους είναι πλέον ελκυστική.
«Θέλουμε τα παιδιά μας να έχουν το πλεονέκτημα να τα βλέπουν όλα… Απλώς οδηγεί σε καλύτερο επίπεδο λήψης αποφάσεων».
Οι ψηφιακοί νομάδες αποτελούν μέρος ενός αυξανόμενου δημογραφικού πληθυσμού γονέων που επέλεξαν να ταξιδεύουν για μεγάλες περιόδους με τα παιδιά τους. Μια πρόσφατη μελέτη της Lonely Planet και της πλατφόρμας ανεξάρτητων επαγγελματιών Fiverr επισημαίνει την εμφάνιση του «εργαζομένου από οπουδήποτε», μιας νέας φυλής ψηφιακού νομά που, αντί να είναι ελεύθερος επαγγελματίας, τείνει να έχει μια σταθερή δουλειά γνώσης που του επιτρέπει να βασίζεται όπου θέλει. Από τα 1.400 άτομα από 67 εθνικότητες που συμμετείχαν στην έρευνα, το 54% αναγνώρισε ότι ήταν εργαζόμενοι οπουδήποτε – και το 70% από αυτούς ήταν γονείς που έπαιρναν τα παιδιά τους μαζί τους στα ταξίδια τους.
«Οι οικογένειες που ξέρω ότι μπορούσαν να λειτουργήσουν νομαδικά ήταν λιγότερες πριν από την πανδημία», λέει η συντάκτρια του Lonely Planet, Sarah Stocking. Ωστόσο, δύο βασικές αλλαγές έχουν κινήσει την κολλημένη βελόνα της δουλειάς από το γραφείο της εταιρείας: πολλοί περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να εργάζονται με ευελιξία τώρα, καθώς και οι γονείς έχουν μεγαλύτερη εμπειρία στη μη παραδοσιακή μάθηση. «Η πανδημία έδειξε σε πολλούς γονείς πώς θα μπορούσε να είναι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, τόσο καλή όσο και κακή, και πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει η εκπαίδευση στο σπίτι», λέει η Stocking. «Επίσης έδειξε στους ανθρώπους πώς θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν διαφορετικά εργαλεία για να στηρίξουν τις οικογένειές τους».
Οι γονείς που ασπάζονται έναν τρόπο ζωής γεμάτο ταξίδια πιστεύουν ότι τα παιδιά τους έχουν πολλά να κερδίσουν – είτε πρόκειται για έκθεση σε νέες γλώσσες και πολιτισμούς, σημαντικές δεξιότητες όπως η ανθεκτικότητα και η προσαρμοστικότητα, είτε απλά μια όρεξη για περιπέτεια. Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι τα παιδιά μπορεί επίσης να χάσουν από την άποψη της κοινότητας και της συνέχειας που συνοδεύει το μεγάλωμα σε ένα μέρος. Καθώς η απομακρυσμένη εργασία ελευθερώνει περισσότερες οικογένειες να εξερευνήσουν νέες επιλογές, η κατανόηση των πιθανών παγίδων ενός ταξιδιωτικού τρόπου ζωής μπορεί να είναι το κλειδί για την αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων του.
«Η μάθηση δεν σταματά ποτέ»
Πολλοί ψηφιακοί νομάδες σχεδιάζουν διαδρομές που ενσωματώνουν ευκαιρίες μάθησης για τα παιδιά τους. Πιστεύουν ότι τα παιδιά τους μαθαίνουν περισσότερα στο δρόμο από ό,τι στην τάξη. «Είναι πιο εύκολο να κάνεις τη μάθηση ένα φυσικό μέρος της ζωής όταν βλέπεις νέα πράγματα, αντί να βλέπεις το ίδιο πράγμα κάθε μέρα», λένε κάποιοι. «Προσπαθούμε να τους εξοπλίσουμε ώστε να δουν ευκαιρίες και δεξιότητες μέσα τους και να πουν: «Κάποιος θα με πληρώσει για να το κάνω αυτό, γιατί είμαι καλός σε αυτό. Επιτρέψτε μου να δημιουργήσω μια επιχείρηση γύρω από αυτό». Ορισμένες νομαδικές οικογένειες πιστεύουν επίσης ότι δεν είναι ποτέ πολύ νωρίς για να ξεκινήσει η μάθηση με βάση τα ταξίδια.
Ο χρόνος στο δρόμο, βοηθά τα παιδιά να ενσταλάξουν μια αίσθηση περιέργειας καθώς και συναισθηματική προσαρμοστικότητα. Αναπτύσσουν διαπολιτισμική κατανόηση μαθαίνοντας ότι «υπάρχουν τόσοι πολλοί διαφορετικοί τρόποι να ζεις και να κάνεις πράγματα».
Εύρεση φίλων και δομή
Ωστόσο, ενώ δίνουν μια εικόνα ενός ειδυλλιακού τρόπου ζωής όπου η πολιτιστική εξερεύνηση συναντά την περιπέτεια, οι ειδικοί προτείνουν ότι οι μήνες στο δρόμο ως οικογένεια συνοδεύονται από προειδοποιήσεις – και ότι οι γονείς ψηφιακοί νομάδες πρέπει να γνωρίζουν πιθανά μειονεκτήματα.
Ο ειδικός στην παιδική ανάπτυξη Dr Jody LeVos προειδοποιεί ότι η έλλειψη ρουτίνας και ευρύτερου δικτύου υποστήριξης μπορεί να είναι επιζήμια για τα παιδιά, ακόμη και όταν είναι βυθισμένα σε πολιτιστικά διαφορετικές εμπειρίες.
«Τα μικρά παιδιά συνήθως επιθυμούν μια αίσθηση οικειότητας. Η δημιουργία αυτού μπορεί να είναι μια πρόκληση εάν αλλάζουν οι ζώνες ώρας, το φυσικό περιβάλλον και οι κοινωνικές επαφές», λέει ο LeVos. Συνήθως τα παιδιά σχολικής ηλικίας θα απαιτήσουν από τουλάχιστον έναν γονέα να αφιερωθεί με πλήρες ωράριο στην εκπαίδευσή τους ή να συνεργαστεί με έναν ταξιδιώτη δάσκαλο, για να μην υστερήσουν.
Οι περισσότεροι ψηφικαοί νομάδες μοιράζουν τις μέρες τους σε παιδική φροντίδα και βάρδιες εργασίας. «Ακόμα κι αν βρισκόμαστε σε άλλη τοποθεσία, μπορεί να πάμε για ύπνο στις 8 μ.μ. και έχοντας μια ομοιότητα τελετουργίας και ρουτίνας», λένε αρκετοί.
Πολλοί μακροπρόθεσμα εξετάζουν τις επιλογές εκπαίδευσης στο σπίτι ή σχεδιάζουν να διαχειριστούν τη συνέχεια μένοντας κοντά με μια κοινότητα φίλων που ταξιδεύουν επίσης.
Και ενώ κάποιοι νέοι εργασιακοί νομάδες περνούν επίσης χρόνο με φίλους στο δρόμο για να διατηρήσουν την αίσθηση της κοινότητας, έχουν επίγνωση του τι προσφέρεται στο σπίτι και στο μέλλον, καθώς τα παιδιά τους μεγαλώνουν. Τα μαθήματα είναι πιο δομημένα. Τα παιδιά ακολουθούν ένα συγκρίσιμο πρόγραμμα σπουδών με τα αντίστοιχα της τάξης, το οποίο θα τα αφήνει να έχουν δυνατότητα να κατέλθουν σε εξετάσεις σε περίπτωση που θέλουν να μπουν σε κάποιο πανεπιστήμιο.
Κάποιοι κάποια στιγμή αποφασίζουν να περιορίσουν το ταξίδι σε περίπου δύο μήνες, δίνοντας ένα σημείο για να επιστρέψουν, πχ την αθλητική σεζόν κάποιου παιδιού. «Τα παιδιά έρχεται μια ώρα σε μια ηλικία που αναπτύσσουν πιο διαρκείς φιλίες και θέλουν να κάνουν πράγματα όπως να κάνουν παρέα με αυτούς τους φίλους όλη την ώρα. Το να είσαι στο δρόμο τρεις ή τέσσερις μήνες κάθε φορά το κάνει πολύ δύσκολο.
«Μεγάλες αλλαγές»
Το Lonely Planet’s Stocking πιστεύει ότι θα υπάρξει μεγαλύτερη διασταύρωση μεταξύ των οικογενειών και των πιο αργών μορφών ταξιδιού – είτε πρόκειται για οδικό ταξίδι, είτε για περιοδεία πολλών εθνών είτε να βλέπουν την κάθε οικογένειά σε μια περιοχή για μερικούς μήνες για ευρύτερη εξερεύνηση.
«Το να σκεφτόμαστε να ταξιδέψουμε με την οικογένειά μας, μας φαίνεται πολύ μερικές φορές. Είναι μεγάλο ζήτημα να ερευνήσεις και πολλά που πρέπει να σχεδιάσεις. Αλλά όταν συνειδητοποιήσαμε ότι είχαμε αυτά τα τεράστια χρονικά διαστήματα το καλοκαίρι, όταν μπορούσαμε να διαλέξουμε ένα μέρος και να βυθιστούμε στη ζωή εκεί διατηρώντας τα ωράρια που λειτουργούν για εμάς, άλλαξε τα πάντα», λένε αρκετές οικογένειες.
Πάντως, τα διαφορετικά είδη οικογενειακών τρόπων ζωής θα ομαλοποιούνται όλο και περισσότερο.