Στα αποδυτήρια της Βραζιλίας κανένας δεν μπορεί να πιστέψει τι έχει συμβεί. Κάποιοι κλαίνε, κάποιοι μονολογούν εκνευρισμένοι, κάποιοι κρύβουν το πρόσωπο τους. O Σαντάνα μπαίνει χαλαρός και με το πιο ήρεμο ύφος του κόσμου τους λέει ότι είναι περήφανος γι’ αυτούς γιατί έκαναν ότι μπορούσαν. «Θέλω να ξέρετε ότι όλος ο κόσμος σας θαύμασε» προσθέτει και δεν έχει άδικο. Λίγα λεπτά αργότερα στη συνέντευξη τύπου δημοσιογράφοι απ’όλες τις χώρες τον αποθεώνουν και κατά την είσοδο του και κατά την έξοδο.
Ίσως το καλύτερο ποδοσφαιρικό θέαμα όλων των εποχών. Ποδόσφαιρο με φαντασία, ταχύτητα και πολύ μα πολύ ταλέντο.
Η συγκεκριμένη ομάδα είχε συγκεκριμένη πεποίθηση να μπορεί να σκοράρει περισσότερες φορές από τον κάθε της αντίπαλο και σχεδόν πάντα το κατάφερνε. Η συγκεκριμένη ομάδα υπενθυμίζει σε όλους μας τη φιλοσοφία του ποδοσφαίρου εκείνα τα χρόνια.
Βλέποντας στιγμιότυπα της Σελεσάο του 1982 πραγματικά σου σηκώνεται η τρίχα κάγκελο. Στους μεγαλύτερους φέρνει δάκρυ στα μάτια οι μικρότεροι νιώθουν θαυμασμό.
Η αρχή του τέλους…
Ήταν 5 Ιουλίου 1982. Το γήπεδο Σαριά στη Βαρκελώνη, έδρα της Εσπανιόλ εκείνη την εποχή, είναι ασφυκτικά γεμάτο. Περισσότεροι από 45.000 άνθρωποι έχουν στοιβαχτεί για να δούνε ποια θα είναι η ομάδα που θα συμπληρώσει την τετράδα των ημιτελικών. Παρ’όλο που στο γήπεδο μπαίνουν δυο μεγαθήρια του παγκοσμίου ποδοσφαίρου, όλοι γνωρίζουν πως το συγκεκριμένο παιχνίδι έχει ξεκάθαρο φαβορί.
Οι Βραζιλιάνοι απ’ την μια που μέχρι εκείνο το παιχνίδι μάγευαν και έδειχναν ως το αδιαφιλονίκητο φαβορί για την κατάκτηση του Παγκοσμίου κυπέλλου και απ’ την άλλη οι Ιταλοί που βρεθήκαν να διεκδικούν μια θέση στα ημιτελικά χωρίς καν οι ίδιοι να ξέρουν!
Το μόνο που χρειάζονταν οι ποδοσφαιριστές το Τέλε Σαντάνα ήταν μια ισοπαλία στο τελευταίο παιχνίδι των ομίλων για να βρεθούν απέναντι στην αδύναμη Πολωνία.
Φαβορί λοιπόν υπήρχε αλλά..! Οι Βραζιλιάνοι μπήκαν στο παιχνίδι με μια αύρα ανωτερότητας και μια μικρή δόση υπεροψίας που σίγουρα στους μεγαλύτερους θα θύμισε το πατατράκ του 1950 απέναντι στην Ουρουγουάη, όταν και πάλι τους αρκούσε η ισοπαλία. Χρειάστηκαν όμως μόνο πέντε λεπτά για να προσγειωθούν στην πραγματικότητα. Σέντρα από τα αριστερά, καρφωτή κεφαλιά του Ρόσι, που είχε τρυπώσει κρυφά στη μικρή περιοχή, 0-1. Μετά από τέσσερα στείρα 90λεπτα, ο Πάολο Ρόσι δήλωνε παρών στο κατάλληλο μέρος, την κατάλληλη στιγμή.
Ο αιφνιδιασμός των λατινοαμερικανών δεν κράτησε πολύ. Το μήνυμα από τον πάγκο της Βραζιλίας ήταν σαφές: «Παίζουμε κανονικά το παιχνίδι μας, τίποτα δεν έχει αλλάξει». Άλλωστε δεν ήταν η πρώτη φορά που η «Σελεσάο» έμενε πίσω στο σκορ. Είχε συμβεί και στα δυο πρώτα ματς της διοργάνωσης, με τη Σοβιετική Ένωση και τη Σκωτία. Η απάντηση έρχεται γρήγορα και είναι πλήρως αντιπροσωπευτική του joga bonito εκείνης της ομάδας. Οι Ζίκο και Σώκρατες κρύβουν τη μπάλα στα δεξιά και όταν ο Ντίνο Τζοφ τη βλέπει, είναι ήδη στα δίχτυα του. 1-1 μόλις στο 12′.
Η Ιταλία όμως δεν καταρρέει. Πριν καν συμπληρωθεί μισή ώρα αγώνα, ο Ρόσι εκμεταλλεύεται μια λάθος πάσα στο κέντρο της άμυνας της Βραζιλίας, βγαίνει απέναντι στον Πέρες και ευστοχεί ξανά, θυμίζοντας επιτέλους τον επιθετικό που είχε βάλει 52 γκολ στο Καμπιονάτο τα τρια τελευταία χρόνια πριν την τιμωρία του. Στην πλευρά των Βραζιλιάνων εμφανίζονται τα πρώτα δείγματα ανησυχίας και εκνευρισμού. Στο ημίχρονο στα αποδυτήρια ο Σερέζο που έκανε τη λάθος πάσα ξεσπάει σε κλάματα από τα νεύρα του. Ο Σώκρατες τον παρηγορεί και μαζί με τον Σαντάνα πείθουν τους πάντες ότι η πρόκριση παραμένει στο χέρι τους, αν παίξουν όπως ξέρουν.
Η Βραζιλία επιτίθεται από παντού στην επανάληψη αλλά η Ιταλία αντέχει. Η προσωρινή λύτρωση για τους λατινοαμερικάνους έρχεται στο 68′ όταν ο Φαλκάο βρίσκει λίγο ελεύθερο χώρο στο ύψος της μεγάλης περιοχής και με δυνατό σουτ ισοφαρίζει. Η κανονικότητα επιστρέφει, οι οπαδοί της Βραζιλίας – που είναι η ατραξιόν της διοργάνωσης – χορεύουν στις κερκίδες, οι Βραζιλιάνοι είναι αγκαλιά με την πρόκριση. Τους αρκεί να αμυνθούν σωστά για 20 μόνο λεπτά.
Εκείνη η Βραζιλία όμως δεν ξέρει να παίζει για το αποτέλεσμα. Ο Σαντάνα κάνει μια απέλπιδα προσπάθεια να καλύψει τις αμυντικές τρύπες, βγάζοντας τον Σερτζίνιο και βάζοντας έναν ακόμα χαφ, αλλά οι παίκτες του δεν φαίνονται διατεθειμένοι να ‘σκοτώσουν’ το παιχνίδι. Δεν ξέρουν πως να το κάνουν, δεν τους ενδιαφέρει να το κάνουν. Κάθε φάση είναι γι’αυτούς μια νέα ευκαιρία για επίθεση. Κάποιοι το αποκαλούν ρομαντισμό, κάποιοι άλλοι αφέλεια. Όλα στη ζωή είναι θέμα οπτικής.
Η «Σελεσάο» συνεχίζει να επιτίθεται, ψάχνοντας με κάθε τρόπο κι άλλο γκολ. Ο ρυθμός ανοίγει επικίνδυνα, η Ιταλία αναγκάζεται να ρισκάρει, ο κόσμος στις κερκίδες ενθουσιάζεται. Μια λανθασμένη κεφαλιά προς τα πίσω δίχως πίεση χαρίζει στην Ιταλία το πρώτο της κόρνερ, στο 75ο λεπτό του αγώνα. Γίνεται μια σέντρα, η μπάλα δεν απομακρύνεται καλά, ο Ταρντέλι πιάνει ένα κακό σουτ αλλά στην πορεία της βρίσκεται το γνώριμο πλέον πόδι του Ρόσι. Κοντινή προβολή, χατ τρικ και 3-2!
Στα λεπτά που απομένουν η Βραζιλία αγγίζει ξανά την ισοφάριση με κεφαλιά μετά από στημένη μπάλα αλλά ο 40χρονος θρύλος Ντίνο Τζοφ πιάνει τη μπάλα ακριβώς πάνω στη γραμμή. Είναι το σημείο στο οποίο όλοι πλέον πείθονται ότι η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη. Το τελευταίο σφύριγμα του Ισραηλινού διαιτητή στέλνει τους Ιταλούς στον ημιτελικό. Ένα από τα καλύτερα και πιο διάσημα παιχνίδια των Παγκοσμίων Κυπέλλων έχει μόλις περάσει στην ιστορία.
Κατά την επιστροφή στη Βραζιλία, η αποστολή θα γνωρίσει αποθεωτική υποδοχή. Κάποιοι δημοσιογράφοι θα κριτικάρουν τον Σαντάνα, κατηγορώντας τον ότι δεν είχε τις απαιτούμενες λύσεις για να πάρει η ομάδα την πολυπόθητη ισοπαλία. Πολλά χρόνια μετά, ο λάτρης της θεωρίας «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα» και παγκόσμιος πρωταθλητής το 1994, Ντούνγκα θα αποκαλέσει εκείνη την ομάδα «σπεσιαλίστες στο να χάνουν» ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων. Αμέτρητες αναλύσεις θα γραφτούν σ’όλο τον κόσμο για το συγκεκριμένο παιχνίδι. Σε μια από τις πιο γνωστές, ο Τζόναθαν Γουίλσον της Γκάρντιαν θα γράψει πως «εκείνη τη μέρα δεν πέθανε το ποδόσφαιρο αλλά η αφέλεια», απαντώντας στην περίφημη φράση που χρησιμοποίησαν αρκετοί (ανάμεσα τους και οι Ζίκο και Σώκρατες) μετά το ματς, πως «εκείνη τη μέρα πέθανε το ποδόσφαιρο».
«H ήττα μας στη Βαρκελώνη ήταν ένα σοκ για το βραζιλιάνικο στυλ. Από εκείνο το σημείο και μετά δόθηκε έμφαση στα αποτελέσματα. Η επιχειρηματική πλευρά του παιχνιδιού κέρδισε έδαφος και το βραζιλιάνικο ποδόσφαιρο δεν ήταν ποτέ ξανά ίδιο. Προσπαθώντας να αντιγράψουμε τον πραγματισμό των Ευρωπαίων το παιχνίδι μας έχει γίνει πιο ορθολογικό και τακτικά πιο άκαμπτο κι έτσι έχουμε χάσει μέρος της ταυτότητας μας» έγραψε στην αυτοβιογραφία του ο γιατρός Σώκρατες.
«Δεν ήταν η Βραζιλία που έχασε εκείνη τη μέρα. Ήταν το ποδόσφαιρο. Αν είχαμε κερδίσει εκείνον τον τίτλο, αυτό θα σήμαινε μια αλλαγή στον τρόπο που παίζεται το παιχνίδι» δήλωσε πριν λίγα χρόνια ο Φαλκάο, ο μόνος από εκείνη την 11αδα που ήξερε καλά τι εστί Ιταλία, αφού αγωνιζόταν τότε στη Ρόμα (όλοι οι υπόλοιποι έπαιζαν στο πρωτάθλημα Βραζιλίας): «Τους είχα προειδοποιήσει ότι η Ιταλία είναι καλύτερη ομάδα απ’ αυτό που δείχνουν τα αποτελέσματα της».
Ο πρώην παίχτης της Λίβερπουλ αλλά και της ομάδας της Σκωτίας, Σούνες κλήθηκε πρόσφατα να επιλέξει τους 11 πιο δύσκολους αντιπάλους που αντιμετώπισε στην καριέρα του. Η απάντηση ήταν γρήγορη… ονόμασε, ένα προς έναν και τους 11 της εθνικής ομάδας της Βραζιλίας του 1982 που σκόρπισαν την Σκωτία με 4-1 στο ματς που πραγματοποιήθηκε στην Σεβίλλη το 1982.
