Η προσκόλληση είναι ο δεσμός μεταξύ ενός παιδιού και της μητέρας του ή της φροντιστικής του φιγούρας, δηλαδή του ανθρώπου που έχει αναλάβει την φροντίδα του στα πρώτα στάδια της ζωής του. Ο τρόπος με τον οποίο μια μητέρα και το παιδί αλληλεπιδρούν κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής καθορίζει το στυλ προσκόλλησης ενός ατόμου. Αυτό το στυλ προσκόλλησης επηρεάζει τελικά τον τρόπο με τον οποίο σχετιζόμαστε με τους άλλους και ιδιαίτερα τον τρόπο που σχετιζόμαστε με τους άλλους στις ερωτικές μας σχέσεις.
Κάπως έτσι, αν αναρωτιέσαι για την “παράξενη” συμπεριφορά του/της συντρόφου σου, που συχνά ταλαιπωρεί τη σχέση σας, είναι μάλλον καλύτερα να αναρωτηθείς για την σχέση προσκόλλησης που είχε όταν ήταν παιδί με την μητέρα του.
Άλλο τόσο αυτό είναι ένα καλό ερώτημα και τον Εαυτό μας.
Για να μπορούμε να σχετιστούμε μ’ έναν υγιή τρόπο χρειάζεται να αναλογιστούμε, να έρθει στην επίγνωση μας, το δικό μας στυλ προσκόλλησης και οι πρώιμες αλληλεπιδράσεις με τους φροντιστές μας, για να δούμε πως αυτό το μοτίβο επηρεάζει τον τρόπο που σχετιζόμαστε σήμερα.
Αυτό μπορεί να είναι δύσκολο να το κάνει κανείς μόνος του, αλλά μπορούμε πάντα να κλείσουμε τα μάτια μας και να φανταστούμε τους γονείς μας — το “ένστικτό” μας μας ωθεί να τους προσεγγίσουμε ή να τους αποφύγουμε; Έχουμε εύκολη μια εικόνα αγκαλιάς με τους γονείς μας, τι συναισθήματα βιώνουμε; Νιώθουμε ζεστασιά ή νιώθετε ασφυξία; Νιώθουμε μήπως σαν να θέλουμε κάπως να αποφύγουμε το άγγιγμα; Αυτές οι “συναισθηματικές-σωματικές” μνήμες, μπορεί να μας δώσουν μια ένδειξη για το πώς ήταν η σχέση μας με τους γονείς μας όταν ήμασταν παιδιά, ακόμη και αν ξέρουμε ότι η κυρίαρχη κουλτούρα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της για να εξωραίσει τα παιδικά μας χρόνια και να “αθωώσει” τους γονείς μας.
Όπως και να έχει οι παρακάτω δυο βασικοί τύποι ανασφαλούς προσκόλλησης βασανίζουν πολλούς ανθρώπους γύρω μας που ταλαιπωρούνται σε δυσλειτουργικές σχέσεις, δίχως και οι ίδιοι να έχουν πολλές φορές μια καλή εξήγηση γι αυτό-εκτός του ότι φταίει η…. (ακολουθεί βρισιά) ή ο….(πάλι ακολουθεί βρισιά).
Όπως λέω πάντα, η επίγνωση είναι ένα από τα πιο σημαντικά βήματα για τη θεραπεία, αφού προφανώς δεν είμαστε ικανοί να θεραπεύσουμε αυτό που δεν γνωρίζουμε συνειδητά.
ΑΠΟΦΕΥΚΤΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΣΗΣ
Όταν μια μητέρα (ή φροντιστική φιγούρα) απορρίπτει ή δεν είναι διαθέσιμη, το παιδί μαθαίνει ότι δεν μπορεί να βασιστεί σε άλλα πρόσωπα για να καλύψει τις ανάγκες του.
Ουσιαστικά, τα παιδιά αυτά βιώνουν την εγκατάλειψη σε πολύ πρώϊμο στάδιο της ανάπτυξης τους και μάλιστα από τους ανθρώπου που σημαίνουν τα πάντα για αυτά – τους ίδιους τους γονείς τους.
Λόγω αυτής της εμπειρίας, το παιδί “μαθαίνει” να μην βασίζεται σε άλλους ανθρώπους και στη συνέχεια ως ενήλικος δυσκολεύεται να αναπτύξει στενές σχέσεις ακριβώς επειδή φοβάται ότι θα εγκαταλειφθεί ξανά.
Κάπως έτσι, οι άνθρωποι αυτοί, που σαν παιδιά εκπαιδεύτηκαν σ’ ένα αποφευκτικό σχήμα προσκόλλησης, προκειμένου να προστατεύσουν τον εαυτό τους, μπορεί να απομακρύνουν άλλους, να φοβούνται την αληθινή οικειότητα και να αποφεύγουν στο να φαίνεται η ανθρώπινη ευαλωτότητα τους ή ακόμη και το να μιλούν για συναισθήματα.
Μερικές φορές, μπορεί να εμπλέκονται μόνο σε επιφανειακές σχέσεις βασισμένες στο σεξ, αλλά με μικρή συναισθηματική σύνδεση εξαιτίας αυτού του φόβου της εγκατάλειψης ή του φόβου της οικειότητας.
ΑΓΧΩΔΗΣ ΣΧΕΣΗ ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΣΗΣ
Όταν η μητέρα ή φροντιστική φιγούρα είναι ασυνεπής με το παιδί (δίνει αγάπη τη μια στιγμή, αλλά την επόμενη στιγμή αποσύρει την αγάπη της αυτή), το παιδί εκπαιδεύεται να βλέπει τον κόσμο και τους άλλους ανθρώπους ως απρόβλεπτους, απειλητικούς και αναξιόπιστους.
Σαν αποτέλεσμα, το παιδί ακόμη και σαν ενήλικος αργότερα φορτίζεται με δυσπιστία, αφού μπορεί να μάθει να θέλει αγάπη και προσοχή από τους άλλους, αλλά δεν είναι σίγουρο αν οι άλλοι θα είναι πραγματικά σταθερά διαθέσιμοι και κυρίως αξιόπιστοι. Ως εκ τούτου επίσης οι άνθρωποι αυτοί αμφιβάλλουν για την αξία τους και αναπτύσσουν έντονα αισθήματα ανασφάλειας. Αυτό οδηγεί συνήθως το άτομο στο να αναπτύξει συμπεριφορές διαρκούς αναζήτησης επιβεβαίωσης, καθώς κατακλύζονται συναισθήματα άγχους απόρριψης.
Εύλογα μπορεί να αντιληφθεί κανείς τι συμβαίνει σε μια σχέση όπου εμπλέκονται δυο άνθρωποι, ο καθένας με το δικό του ανασφαλές σχήμα προσκόλλησης. Και για διάφορους λόγους, αυτό είναι το πιθανότερο να συμβεί, αφού εξ’ αρχής και ανεπίγνωστα μας ελκύει ο “συμπρωταγωνιστής” εκείνος με τον οποίο θα μπορούμε “παίξουμε” ξανά “διορθώνοντας” ή απλά επαναλαμβάνοντας το πρωταρχικό μας μοτίβο προσκόλλησης.
