Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Εγγραφή στο Newsletter

Limassol Today - Asset 10
ΑΡΧΙΚΗΣΤΗΛΕΣΦΙΛΟΞΕΝΟΥΜΕΝΑΠώς θα είναι η ζωή στις σύγχρονες πόλεις μετά τον κορωνοϊό;

Πώς θα είναι η ζωή στις σύγχρονες πόλεις μετά τον κορωνοϊό;

H τοποθεσία Victoria Embankment, κατά μήκος του ποταμού Τάμεση, είναι για πολλούς η πεμπτουσία του Λονδίνου, που ξεχωρίζει για τους ευρύχωρους ευάερους περιπάτους και τους λαμπερούς κήπους και έχει χαρακτηριστεί ως η «κατάλληλη και παραδειγματική πολιτισμένη περιοχή για μια ευημερούσα κοινωνία».

Κι όμως. Αν δεν υπήρχαν οι καταστροφικές επιδημίες χολέρας τον 19ο αιώνα – συμπεριλαμβανομένης αυτής στο Λονδίνο στις αρχές της δεκαετίας του 1850, που κόστισε περισσότερες από 10.000 ζωές – η ανάγκη για ένα νέο, σύγχρονο σύστημα αποχέτευσης δεν θα μπορούσε ποτέ να έχει αναδειχθεί και το αξιοσημείωτο έργο του πολιτικού μηχανικού Joseph Bazalgette, το οποίο απομάκρυνε τα λύματα με ασφάλεια από το πόσιμο νερό, δεν θα είχε υλοποιηθεί ποτέ στο Λονδίνο.

Από το λιμό των Αθηνών το 430 π.Χ., που οδήγησε σε βαθιές αλλαγές στους νόμους και την ταυτότητα της πόλης, έως τον Μαύρο Θάνατο του Μεσαίωνα, που μετασχημάτισε την ευρωπαϊκή κοινωνία και τη δομή των πόλεων, έως την πρόσφατη επιδημία του Ebola στην υποσαχάρια Αφρική που ανέδειξε την αυξανόμενη διασύνδεση των σημερινών υπερ-παγκοσμιοποιημένων πόλεων, οι κρίσεις της δημόσιας υγείας σπάνια αποτυγχάνουν στο να αφήσουν το σημάδι τους στις μητροπόλεις.

Η πυκνότητα

Σήμερα, καθώς ο κόσμος βρίσκεται αντιμέτωπος με την πανδημία του κορονωϊού, περιορισμένος ανά τον πλανήτη στα σπίτια αφού η ταχύτητα μετάδοσης της νόσου επηρεάζεται από την πυκνότητα του πληθυσμού, όπου αλλάζει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο μετακινείται, εργάζεται και ζει στις πόλεις, ορισμένοι αναρωτιούνται ποιες από αυτές τις προσαρμογές θα μείνουν και μετά το τέλος της πανδημίας, και αν η αστική ζωή θα επανέλθει στο ίδιο μοντέλο με την προ κοροναϊού εποχή.

Σύμφωνα με πολλούς ειδικούς, όπως επισημαίνει άρθρο του Guardian, ένα από τα πιο πιεστικά ζητήματα που θα αντιμετωπίσει ο αστικός σχεδιασμός είναι η εμφανής ένταση της πυκνότητας και ο διαχωρισμός των πληθυσμών, τα βασικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται επί του παρόντος για να συγκρατήσουν τη μετάδοση της μόλυνσης.

«Αυτήν τη στιγμή μειώνουμε την πυκνότητα παντού όσο μπορούμε και για καλό λόγο», παρατηρεί ο Richard Sennett , καθηγητής αστικών σπουδών στο MIT και ανώτερος σύμβουλος του ΟΗΕ για το πρόγραμμα κλιματικών αλλαγών και πόλεων. «Όμως, στην υψηλή πυκνότητα υπάρχουν και καλά: οι πυκνότερες πόλεις είναι πιο ενεργειακά αποδοτικές. Πιστεύω λοιπόν ότι μακροπρόθεσμα θα υπάρξει σύγκρουση μεταξύ των ανταγωνιστικών απαιτήσεων της δημόσιας υγείας και του κλίματος».

Μπορεί οι ευάερες και ευήλιες πόλεις να σφύζουν από υγεία αλλά οι αποστάσεις δημιουργούν περισσότερες μετακινήσεις και περιβαλλοντικά προβλήματα. Έτσι, ο Sennett πιστεύει ότι στο μέλλον θα υπάρξει μια ανανεωμένη εστίαση στην εξεύρεση λύσεων αστικού σχεδιασμού για μεμονωμένα κτίρια και ευρύτερες γειτονιές που θα επιτρέψουν στους ανθρώπους να κοινωνικοποιούνται χωρίς να συσκευάζονται σαν σαρδέλες σε συμπιεσμένα εστιατόρια, μπαρ και κλαμπ – αν και, λόγω του απίστευτα υψηλού κόστους της γης στις μεγάλες πόλεις όπως η Νέα Υόρκη και το Χονγκ Κονγκ, η επιτυχία εδώ θα εξαρτηθεί επίσης από σημαντικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις.

Η απόσταση

Τα τελευταία χρόνια, αν και οι πόλεις του παγκόσμιου νότου συνεχίζουν να αναπτύσσονται ως αποτέλεσμα της εσωτερικής αγροτικής μετανάστευσης, οι πόλεις του βορρά τείνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση, με περισσότερους εύπορους κατοίκους να εκμεταλλεύονται τις δυνατότητες εργασίας από μακριά και να μετακινούνται σε μικρότερες πόλεις και εξοχικούς οικισμούς που προσφέρουν φθηνότερη ιδιοκτησία και υψηλότερη ποιότητα ζωής.

Το «μειωμένο κόστος της απόστασης», όπως λέει η Karen Harris, διευθύνων σύμβουλος της ομάδας Macro Trends της Bain consultancy, είναι πιθανό να επιταχυνθεί ως αποτέλεσμα της κρίσης του κοροναϊού. Περισσότερες εταιρείες δημιουργούν συστήματα που επιτρέπουν στο προσωπικό να εργάζεται από το σπίτι και περισσότεροι εργαζόμενοι εξοικειώνονται με αυτό. «Αυτές είναι συνήθειες που είναι πιθανό να μείνουν».

Σύμφωνα με την Guardian μια άλλη πιθανή επίδραση του κοροναϊού μπορεί να είναι η εντατικοποίηση της ψηφιακής υποδομής στις πόλεις. Η Νότια Κορέα, μία από τις χώρες που πλήττονται περισσότερο από τη νόσο, έχει επίσης από τα χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας, ένα επίτευγμα που μπορεί να αιτιολογηθεί εν μέρει σε μια σειρά τεχνολογικών καινοτομιών συμπεριλαμβανομένης, της αμφιλεγόμενης χαρτογράφησης και δημοσίευσης των μολυσμένων ατόμων και των κινήσεών τους.

Η επιτήρηση

Παράδειγμα η Κίνα, όπου οι αρχές έχουν στρατολογήσει τεχνολογικές εταιρείες, όπως οι Alibaba και Tencent, για να εντοπίσουν την εξάπλωση του Covid-19 και χρησιμοποιούν ανάλυση μεγάλων δεδομένων για να προβλέψουν πού θα εμφανιστούν τα κρούσματα και οι φορείς μετάδοσης. Έτσι, οι λεγόμενες «έξυπνες πόλεις» θα εμφανίζονται και ως ασφαλέστερες πόλεις από την άποψη της δημόσιας υγείας, οπότε μπορούμε να περιμένουμε μεγαλύτερες προσπάθειες ώστε οι κυβερνήσεις να καταγράφουνε ψηφιακά τη συμπεριφορά μας στις αστικές περιοχές και βέβαια πιο έντονες συζητήσεις για την εξουσία και την επιτήρηση σε πολιτείες και πολίτες.

Πράγματι, το φάντασμα του αυταρχισμού – ως μέτρο έκτακτης ανάγκης που μπορεί να εξομαλύνεται ή να καθιερωθεί και μόνιμα – πρέπει να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του νου μας, λέει ο Sennett. «Αν πάμε πίσω στην ιστορία και εξετάσουμε τους κανονισμούς που τέθηκαν για να ελέγξουν τις πόλεις σε περιόδους κρίσης, από τη γαλλική επανάσταση έως τις 9/11 στις ΗΠΑ, πολλοί από αυτούς χρειάστηκαν χρόνια για να ξεδιπλωθούν», λέει.

Μάλιστα, σε μια εποχή έντονου εθνικισμού στην παγκόσμια σκηνή, στην οποία οι ακροδεξιοί έχουν αναλάβει την εξουσία σε πολλές χώρες από τη Βραζιλία, τις ΗΠΑ, την Ουγγαρία και την Ινδία, η πανδημία του κοροναϊού θα μπορούσε να ενισχύσει το πολιτικό τους αφήγημα, ζητώντας νέα σύνορα ακόμη και γύρω από τις αστικές κοινότητες και με «περίεργα» κριτήρια, τα οποία θα επιβάλλονται και επιβλέπονται από ηγέτες που έχουν τη νομική και τεχνολογική ικανότητα και την πολιτική βούληση να τα κατασκευάσουν.

Στο παρελθόν, δεν υπήρξαν λίγες οι περιπτώσεις που μετά από μια ανάλογη έκτακτη ανάγκη , οι εβραϊκές κοινότητες και άλλες κοινωνικά στιγματισμένες ομάδες, όπως αυτές που προσβλήθηκαν από λέπρα, εισέπραξαν το δημόσιο θυμό και ρατσισμό. Οι αποδιοπομπαίοι τράγοι είναι πιθανό να αποτελέσουν χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτής της πανδημίας.

Η συλλογικότητα

Ωστόσο, υπάρχει και η αντίθετη τάση. Η κοινωνική αποστασιοποίηση, ως ειρωνεία, έφερε πολλούς πιο κοντά από ποτέ. Η αναγκαιότητα της αλληλεγγύης και της συλλογικότητας, της αμοιβαίας βοήθειας, τίθεται ξανά ως όρος επιβίωσης. Έτσι το αστικό μέλλον θα εξαρτηθεί από τα ποια πολιτικά μαθήματα παίρνουμε από την κρίση.
Η ευάλωτη κατάσταση πολλών κατοίκων των πόλεων δεν προέκυψε λόγω προσωρινής έκτακτης ανάγκης δημόσιας υγείας αλλά είναι μια μόνιμη πραγματικότητα. Η κοινωνική μέριμνα είναι σχεδόν ανύπαρκτη για τους ηλικιωμένους, τους χαμηλόμισθους, τους αυτοαπασχολούμενους, κ.ά..

Αυτή η νέα ισχυρότερη αίσθηση της κοινωνίας ως σύνολο και όχι ως μια πρόσθεση κατακερματισμένων ατόμων θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια αύξηση των απαιτήσεων και αιτημάτων της κοινωνικής πλειοψηφίας για την προστασία όλων των πολιτών, μια εξέλιξη που οι κυβερνήσεις θα δυσκολευτούν και να αποδεχτούν και να αντικρούσουν.

Αγορές ή άνθρωποι

Τα ιδιωτικά νοσοκομεία σε όλες τις χώρες αντιμετωπίζουν ήδη πίεση για να ανοίξουν τα κρεβάτια τους χωρίς επιπλέον χρέωση για όσους έχουν ανάγκη. Στο Λος Άντζελες, οι άστεγοι πολίτες έχουν καταλάβει κενές κατοικίες, υποστηριζόμενοι από οργανώσεις, κινήσεις πολιτών ακόμη κι από ορισμένους νομοθέτες. Το ερώτημα είναι θα ξεχαστούν αυτά τα συναισθήματα και τα παθήματα με το πέρασμα του κοροναϊού ή θα επιμείνει το αίτημα για πολιτικές που θέτουν τα κοινοτικά συμφέροντα πάνω από τα εταιρικά αγοραία συμφέροντα;

Δεν γνωρίζουμε ακόμη την απάντηση, αλλά στις νέες και απρόβλεπτες αλλαγές που γίνονται γρήγορα στις πόλεις μας ως αποτέλεσμα της πανδημίας, ίσως υπάρχει κάποια αιτία για αισιοδοξία.

Πηγή: tvxs.gr

Μην το χάσεις

Journal

Δείτε επίσης