Γράφει ο Γιάννης Καπετάνιος*
Το κλείσιμο της τράπεζας Silicon Valley ήταν θεαματικό, και όπως δείχνουν οι αλυσιδωτές επιπτώσεις που ακολούθησαν, μπορεί να γίνει και τρομακτικό. Άμεσα κατέρρευσε η τράπεζα Signature, ενώ σοβαρά προβλήματα και ανάγκη μεγάλης στήριξης έχει η Credit Suisse.
Τι οδήγησε όμως στην κατάρρευση της δέκατης έκτης μεγαλύτερης τράπεζας της Αμερικής με βάση τα περιουσιακά της στοιχεία, και που αποτελεί τη μεγαλύτερη αποτυχία από την κρίση του 2008; Όπως σε κάθε αποτυχία, πολλόι παράγοντες συμβάλλουν, αλλά υπάρχει πάντα και μια βασική αιτία, ή, η σπίθα που χρειάζεται η πυρκαγία.
Η Silicon Valley είχε ως βάση πελατών της, νεοφυείς επιχειρήσεις και επιχειρήσεις τεχνολογίας οι οποίες κατά την διάρκεια της πανδημίας του Covid είχαν σημαντικά κέρδη και φυσικά μεγάλα πλεονάσματα ρευστότητας, τα οποία κατέθεσαν στη συγκεκριμένη τράπεζα. Η τράπεζα έχοντας την ρευστότητα στη διάθεση της, προχώρησε σε επενδύσεις -σε ασφαλή κυρίως ομόλογα- και χρηματοοικονομικά εργαλεία με μεσοπρόθεσμο και μακροχρόνιο ορίζοντα.
Η αλυσίδα των γεγονότων ξεκίνησε με τον πόλεμο στην Ουκρανία που οδήγησε στην αύξηση των τιμών της ενέργειας και κατά συνέπεια του πληθωρισμού παγκοσμίως. Ο πληθωρισμός προκαλεί δικαιολογημένα ανησυχία και νευρικότητα στις Κεντρικές τράπεζες, οι οποίες αυξησαν τα επιτόκια ώστε να συγκρατήσουν τον πληθωρισμό. Η αύξηση των επιτοκίων μπορεί σταδιακά να επιτύχει την συγκράτηση του πληθωρισμού, αλλά άμεσα επιφέρει άλλες συνέπειες οι οποίες περιλαμβάνουν την αύξηση του κόστους του χρήματος αλλά και την μείωση στην αξία ομολόγων τα οποία εκδόθηκαν την προηγούμενη περίοδο με χαμηλότερα επιτόκια – όπως αυτά δηλαδή που κατείχε η Silicon Valley.
Έχουμε λοιπόν μια υγιή τράπεζα με περιουσιακά στοιχεία που απομειώνονται, με καταθέτες που ζητούν πρόσβαση στις καταθέσεις τους για να καλύψουν τις λειτουργικές τους δαπάνες, παρά να καταφύγουν στον ακριβότερο δανεισμό, και έτσι υπάρχει ανάγκη για άμεση ρευστότητα. Η Silicon Valley αναγκάζεται να πωλήσει μέρος των ομολόγων που έχει σε χαμηλότερη τιμή, ώστε να αποκτήσει την απαιτούμενη ρευστότητα, και ανακοινώνει τις ζημίες από την πώληση, όπως επιβάλλουν οι εποπτικοί κανονισμοί στις ΗΠΑ. Η ανακοίνωση των ζημιών προκαλεί πανικό ανάμεσα στους καταθέτες και ζητούν τις καταθέσεις τους, με συνέπεια η τράπεζα να μην μπορεί να ανταποκριθεί.
Οι εποπτικές αρχές στις ΗΠΑ επενέβησαν άμεσα ανακοινώνοντας διασφάλιση των καταθέσεων, θέλοντας να αποτρέψουν περισσότερο πανικό και άλλες δυσάρεστες συνέπειες.
Στην επόμενη μέρα οι εποπτικές αρχές αν θέλουν να αποφύγουν το κλείσιμο της τράπεζας, μπορούν να της δώσουν στήριξη ώστε να βρεί επιπρόσθετα κεφάλαια και να ενισχύσει την ρευστότητα της (όπως έγινε και στην Κύπρο με την Τράπεζα Κύπρου) ή, να πωλήσει την τράπεζα σε κάποιο ανταγωνιστή της (όπως επίσης έγινε στην Κύπρο με την Λαϊκή Τράπεζα).
Οποιεσδήποτε παρεμβάσεις των κρατών, μπορούν να συγκρατήσουν τις αντιδράσεις της αγοράς βραχυπρόθεσμα και η συνέχιση αύξησης των επιτοκίων, που δεν φαίνεται να ανατρέπεται, ίσως αποδείξει ότι η Silicon Valley είναι μόνο η αρχή.
