Μέσα στη μικρή κοινωνία του σχολείου έχω δει όλα τα πιθανά σενάρια μαθητών.
Και θα πω το εύκολο μα τόσο πετυχημένο: όποια κι αν είναι η ερώτηση η απάντηση είναι πάντα μια: ο άνθρωπος.
Είδα μαθητές στους οποίους δόθηκαν τα πάντα από υλικής πλευράς κι όμως βιώνουν αποτυχία στον μαθησιακό τους ρόλο.
Είδα μαθητές που δεν τους δόθηκε απολύτως τίποτε κι όμως κράτησαν τα λάβαρα του σχολείου τους και τις σημαίες.
Είδα και μαθητές που δεν τους δόθηκε τίποτε, δεν τους ζητήθηκε τίποτε και έμειναν στο τίποτε.
Είδα όμως και αυτούς στους οποίους δόθηκαν τα πάντα και έμαθαν να μη δέχονται τίποτε λιγότερο από τα πάντα.
Είδα ακόμα κι αυτούς οι ο οποίοι βαριόντουσαν αφόρητα πίσω από τα θρανία κι έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους για να μη ξαναβαρεθούν τόσο, και έγιναν σκληρά εργαζόμενοι και επιτυχημένοι επαγγελματίες.
Είδα κι αυτούς που πήραν παράλογα ρίσκα και απέτυχαν.
Είδα κι εκείνους που βαριούνταν και ως μαθητές και ως σημερινοί εργαζόμενοι. Κι αυτοί είναι πολλοί.
Είδα κι άλλους που μόνο άκουγαν στην τάξη, δεν διάβαζαν, και πέτυχαν.
Είδα κι άλλους που έκαναν το ίδιο κι έπεσαν στα τάρταρα της άγνοιας και του χάους και παραιτήθηκαν.
Είδα κι άλλους πολλούς. Άλλους πειθαρχημένους σε μια πορεία κι άλλους «ατάκτως ερριμμένους» όπως τα φύλλα στον αέρα.
Και μετά από πολύχρονες παρατηρήσεις, αναγνώσεις ερευνών, συνεντεύξεις με μαθητές αλλά και γονείς κατέληξα στο συμπέρασμα πως δεν υπάρχουν θέσφατα στη μάθηση. Η μάθηση είναι υπόθεση καθαρά υποκειμενική. Εξαρτάται από τόσους άπειρους παράγοντες, ακόμα και συμπτώσεις, για να σημειωθούν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Άλλες ταχύτητες, άλλες μορφές ευφυίας ο καθένας, άλλες προσωπικότητες.
Αν έχουμε ένα ρόλο στην εκπαίδευση εμείς οι εκπαιδευτικοί είναι να κρατάμε τη σπίθα της μάθησης μέσα τους αναμμένη. Με οποιονδήποτε τρόπο. Με οποιοδήποτε κόστος. Και, εννοείται, να μην ξεχνάμε πως οι τελικές εξετάσεις είναι σημαντικές, μα το ανθρώπινο μας κομμάτι είναι πάντα το ζητούμενο.
Κι αυτά τα λέω γιατί τους παρακολουθούσα τις τελευταίες μέρες. Έτρεχαν πάνω κάτω στις σκάλες του σχολείου πανικόβλητοι. Κοιτούσαν και ξανακοιτούσαν τις επιλογές τους. Τους βασάνιζε το μέλλον τους, η αγωνία για την καταλληλότερη επιλογή για τις παγκύπριες εξετάσεις, για την πρόσβαση στο πανεπιστήμιο.
Οι τελειόφοιτοι μας μπήκαν στην τελική ευθεία. Είναι τα παιδιά που τα τελευταία δυο χρόνια έζησαν μέσα στα κενά αέρος του κορωνοϊού, έζησαν την αποχαύνωση του κινητού και το ταρακούνημα των εξετάσεων τετραμήνων.
Πολλά απ’ αυτά τα παιδιά θα αποτύχουν παταγωδώς στις εξετάσεις. Θα κινδυνεύσουν – ίσως – και με στασιμότητα. Και θα είναι δυστυχώς αυτά τα ίδια παιδιά που έχασαν άπειρα μαθήματα γιατί νόσησαν ή γιατί ο καθηγητής τους νόσησε και δεν έβρισκαν αντικαταστάτη. Ή γιατί απλώς βγήκαν τόσες πολλές φορές εκτός τροχιάς που έχασαν το κέντρο τους, τον ρυθμό τους.
