Γράφει ο Πάρις Δημητριάδης*
Σε ορισμένη μερίδα του πληθυσμού ίσως να επικρατεί η επιδερμική εντύπωση πως τα τελευταία χρόνια είναι που η Κύπρος έγινε τόσο κοσμοπολίτικη. Εάν όμως έχεις έρθει σε επαφή στη ζωή σου, έστω και στοιχειωδώς, με τη μακραίωνη και συναρπαστική κυπριακή ιστορία, θα ξέρεις πως ανέκαθεν το νησί μας δεχόταν επιρροές από διαφορετικές φυλές και πολιτισμούς και ουσιαστικά σχεδόν ποτέ δεν υπήρξε περίοδος όπου η γλώσσα, η θρησκεία και τα ήθη και έθιμα υπήρξαν πανομοιότυπα για όλους ανεξαιρέτως τους κατοίκους.
Αυτό, εντούτοις, που στη σύγχρονη εποχή έχει αλλάξει κοσμογονικά είναι πως δεν ζούμε πια σε αρχαίες πόλεις-κράτη, μεσαιωνικά βασίλεια ή πολυεθνικές και αχανείς αυτοκρατορίες αλλά σε ένα θεσμοθετημένο έθνος – κράτος, που ακόμη και στην πολύ ιδιαίτερη και ιδιάζουσα περίπτωση της Κύπρου, όλοι οι δημόσιοι κρατικοί θεσμοί καθώς και η εκπαίδευση απευθύνονται μόνο στις παραδοσιακές και πλειοψηφικές γλωσσικές και θρησκευτικές ομάδες του νησιού.
“Nα απευθυνθεί στις πολλές χιλιάδες των αλλόγλωσσων παιδιών που κατοικούν ανάμεσά μας“
Σ’ ολόκληρη την επικράτεια της ελεύθερης Κύπρου, για παράδειγμα, όλα τα δημόσια σχολεία προσφέρουν μαθήματα που είναι βασισμένα σ’ ένα αποκλειστικά ελληνοκεντρικό σύστημα εκπαίδευσης, το οποίο, μάλιστα, πολύ συχνά και όχι άδικα, επικρίνεται ως παρωχημένο και οπισθοδρομικό. Μπορεί να υπάρχουν ορισμένες εξαιρέσεις, με απειροελάχιστα αρμένικα και μαρωνίτικα σχολεία, αυτά όμως είναι ίσως λιγότερα από τρία και η πραγματικότητα είναι πως δεν απευθύνονται παρά μόνο σε μία πολύ, πολύ μικρή και περιορισμένη, αν και ιστορική, κοινότητα του πληθυσμού.
Προκύπτει συνεπώς μια επιτακτική ανάγκη ούτως ώστε η εκπαίδευση που προσφέρεται στο νησί να γίνει πιο συμπεριληπτική και φιλική σε μη ελληνόφωνους κατοίκους και να μπορεί να απευθυνθεί στις πολλές χιλιάδες των αλλόγλωσσων παιδιών που κατοικούν ανάμεσά μας, κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα.
Εάν τουλάχιστον επιθυμούμε να ονομαζόμαστε και να είμαστε επί της ουσίας μια σύγχρονη, προοδευτική χώρα ίσως να μην ήταν καθόλου κακή ως ιδέα να λειτουργήσουν σε Λεμεσό και Λευκωσία, για παράδειγμα, ορισμένα δημόσια σχολεία που να μπορούν να προσφέρουν μαθήματα και σε γλώσσες πέραν των ελληνικών και το βασικότερο, να είναι φιλικά για φοίτηση, ανεξαρτήτως χώρας καταγωγής και οικογενειακού υποβάθρου. Αυτό θα μπορούσε ίσως να επιτευχθεί είτε με την ίδρυση νέων, έστω πιλοτικών, σχολείων που να απευθύνονται αποκλειστικά σε μη ελληνόφωνους μαθητές ή με την συμπερίληψη των απαραίτητων επιπρόσθετων μαθημάτων στα σχολεία που ήδη λειτουργούν στις πόλεις μας.
“Απεγκλωβισμό από τα στερεοτυπικά, μονοδιάστατα και δογματικά συστήματα διδασκαλίας”
Αυτό, φυσικά, σε καμία περίπτωση δεν θα έπρεπε να συνεπάγεται με υποβάθμιση της διδασκαλίας της ελληνικής. Αντιθέτως, εξίσου μεγάλη, αν όχι και μεγαλύτερη, είναι η ταυτόχρονη ανάγκη για αναβάθμιση της ελληνοκεντρικής Παιδείας στα δημόσια σχολεία μας, σε όλα τα επίπεδα. Οι επιδόσεις των μαθητών στα νέα ελληνικά είναι πολύ κακές και αυτό όχι μόνο δεν πρέπει να το αφήσουμε να διολισθήσει ακόμη περισσότερο αλλά αντιθέτως πρέπει να λάβουμε δραστικά μέτρα για αντιμετώπιση του προβλήματος. Όταν ωστόσο λέμε αναβάθμιση της ελληνοκεντρικής Παιδείας θα πρέπει, πέραν από τη βελτίωση των γλωσσικών επιδόσεων των μαθητών μας στην ελληνική γλώσσα, να εννοούμε και απεγκλωβισμό από τα στερεοτυπικά, μονοδιάστατα και δογματικά συστήματα διδασκαλίας, που, αν και έχουν ξεπεραστεί προ πολλού, προωθούνται δυστυχώς ακόμη στα σχολεία μας και προάγουν ανεπίτρεπτα φαινόμενα όπως ο εθνικισμός, η μισαλλοδοξία, η θρησκοληψία, ο μισογυνισμός και η ομοφοβία.
Λέγεται πως η Παιδεία είναι πανάκεια για μια πολιτεία. Είναι το φάρμακο για όλα τα κακά. Ας επενδύσουμε σ’ αυτήν, τώρα!
*Δημοσιογράφος
