Του Δρ Ανδρέα Μ. Δημητρίου, MD*
H γαστρεντερίτιδα είναι ένα πολύ συνηθισμένο πρόβλημα, που αφορά όλες τις ηλικίες και λίγο ή πολύ όλοι μας την βιώσαμε σε κάποια φάση της ζωής μας. Μια πάθηση που εμφανίζεται πιο συχνά στις διακοπές και τις γιορτινές μέρες.
Τα συμπτώματα μιας γαστρεντερίτιδας είναι πολύ γνωστά. Συνήθως διάρροιες μαζί με αναγούλες, εμέτους και πυρετό, που αρχίζουν λίγες ώρες μετά το φαγητό.
Τα πιο πάνω ενοχλήματα ποικίλλουν από ασθενή σε ασθενή και είναι δυνατόν να συνυπάρχουν ή να εμφανίζονται μεμονωμένα. Τα συμπτώματα αυτά όταν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσουν σε αφυδάτωση, αίσθημα λιποθυμίας και χαμηλή πίεση.
ΑΙΤΙΕΣ
Δύο είναι οι κύριες αιτίες μια γαστρεντερίτιδας: Κάποιος ιός ή μικρόβιο που μπαίνει στο γαστρεντερικό σωλήνα μετά την κατανάλωση κάποιας μολυσμένης τροφής. Ο διαχωρισμός των δυο αυτών αιτιών γίνεται με την εξέταση δείγματος κοπράνων.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Αυτό που προέχει σε μια γαστρεντερίτιδα είναι η αναπλήρωση των υγρών και των ηλεκτρολυτών που χάνει ο ασθενής μέσω των εμετών και της διάρροιας. Στην πράξη αυτό γίνεται με την λήψη υγρών (εκτός από γάλα) από το στόμα όπως είναι: τα αναψυκτικά, οι χυμοί, ανθρακούχα ποτά, η σόδα και τα αθλητικά ποτά.
Μπορείτε επίσης να προμηθευτείτε από το φαρμακείο φακελάκια με σκόνη (ορροί) που διαλύονται σε νερό και περιέχουν ζάχαρη και ηλεκτρολύτες.
Σε πολύ βαριές περιπτώσεις, ιδιαίτερα σε εξασθενημένα άτομα ή παιδιά, μπορεί να χρειαστεί ενδοφλέβια χορήγηση υγρών σε κλινική.
Στις περιπτώσεις που η αιτία είναι κάποιος ιός δεν χρειάζονται αντιβιοτικά και τα συμπτώματα υποχωρούν, όπως όλες οι ιώσεις, συνήθως σε 3-4 μέρες. Στην μικροβιακή γαστρεντερίτιδά, αντίθετα, πολλές φορές χρειάζεται να καταφύγουμε και σε αντιβιοτική αγωγή για την πλήρη υποχώρηση των συμπτωμάτων.
Επίσης σε όλες τις περιπτώσεις η δίαιτα ΔΕΝ θα πρέπει να περιέχει γαλακτοκομικά προϊόντα, φρούτα, όσπρια και λαχανικά μέχρι την πλήρη εξαφάνιση των συμπτωμάτων.
Τα παιδιά με γαστρεντερίτιδα χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή. Δείτε τον γιατρό σας αμέσως εάν το παιδί σας: έχει πυρετό πάνω από 38 βαθμούς Κελσίου, είναι αδιάθετο, αποφεύγει τα παιχνίδια ή είναι αδικαιολόγητα ευέξαπτο. Καλέστε επίσης τον γιατρό σας αν οι κενώσεις του είναι αιματηρές.
ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ
Για την αποφυγή της γαστρεντερίτιδας απαιτείται η αυστηρή τήρηση των κανόνων υγιεινής που αφορούν όλα τα στάδια της ετοιμασίας και ψησίματος του φαγητού.
Τα χέρια καλό είναι όχι μόνο να πλένονται πριν από κάθε μαγείρεμα με ζεστό νερό και σαπούνι, αλλά και να τρίβονται για τουλάχιστον μισό λεπτό. Ένας εύκολος κι αποτελεσματικός τρόπος για τον πολύ σημαντικό καθαρισμό των νυχιών και των άκρων των δακτύλων είναι η χρήση μιας παλιάς οδοντόβουρτσας.
Είναι πολύ σημαντικό να πλένονται καλά τα φρούτα και τα λαχανικά. Μαγειρεύουμε καλά το κρέας και το ψάρι, καθώς και τα αβγά, έτσι ώστε ο κρόκος να είναι σκληρός. Αποφεύγουμε το μη παστεριωμένο γάλα και τα προϊόντα του, τα δε τρόφιμα πρέπει να διατηρούνται στο ψυγείο στους 4 τουλάχιστον βαθμούς Κελσίου. Τα αυγά να αποθηκεύονται στο πιο κρύο μέρος του ψυγείου το δε κρέας και το κοτόπουλο που δεν θα μαγειρέψουμε άμεσα, τα βάζουμε στην κατάψυξη με τέτοιο τρόπο ώστε να μην ακουμπούν άλλα ειδή τροφίμων. Επίσης, τα ξεπαγώνουμε στο ψυγείο ή στο φούρνο μικροκυμάτων και όχι αφήνοντάς τα έξω.
Δυστυχώς δεν υπάρχει εμβολιασμός που προστατεύει από τις γαστρεντερίτιδες. Τα παιδιά κάτω των δυο ετών προστατεύονται με εμβόλιο που προστατεύει από τον Rotavirus.
Στην περίπτωση δε που κάποιο κοντινό σας άτομο παρουσιάσει συμπτώματα γαστρεντερίτιδας εννοείται ότι χρειάζονται επιπρόσθετα προφυλακτικά μέτρα: Κρατάμε απόσταση κι αποφεύγουμε την στενή επαφή όσο γίνεται. Όλες οι επιφάνειες στο σπίτι -κυρίως στην κουζίνα- τα χερούλια στις ντουλάπες και τις πόρτες, αλλά και οι βρύσες θα πρέπει να απολυμαίνονται. Χρησιμοποιούμε ξεχωριστά προσωπικά αντικείμενα, ειδικά ποτήρια και πιάτα. Επίσης, καλό είναι να χρησιμοποιούνται ξεχωριστές πετσέτες στο μπάνιο.
Η ΔΙΑΡΡΟΙΑ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΩΤΗ
Η «διάρροια του ταξιδιώτη»- όπως αυτή αποκαλείται- είναι ένα συχνό φαινόμενο στις μέρες μας λόγω των συχνών ταξιδιών. Μπορεί να εμφανιστεί καθόλη την διάρκεια του χρόνου, αλλά κυρίως κατά την διάρκεια του καλοκαιριού. Στην πράξη η πάθηση αυτή είναι μια γαστρεντερίτιδα που εμφανίζεται σε άτομα που επισκέπτονται τριτοκοσμικές κυρίως χώρες (Λατινική Αμερική, Αφρική, Ασία και Μέση Ανατολή) όπου οι συνθήκες υγιεινής ενδέχεται να μην είναι οι ιδανικότερες. Ανάλογα μάλιστα και με την χώρα προέλευσης της διάρροιας κυκλοφορούν και τα χαρακτηριστικά ονόματα όπως Dehli Belly (Iνδία), Trotsky Flu (Ρωσία) και Gypsy virus (Αίγυπτος).
Το κυριότερο σύμπτωμα είναι η διάρροια η όποια συνοδεύεται από γενική αδιαθεσία, πόνους στην κοιλιά και ναυτία. Εμφανίζεται συνήθως τρεις περίπου μέρες μετά την άφιξη του ταξιδιώτη στον τόπο επίσκεψης του, καμιά φορά όμως κι αμέσως μετά την επιστροφή του στην χώρα προέλευσης του. Η αιτία σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις είναι κάποιο μολυσμένο φαγητό ή ποτό, τις πιο πολλές φορές λαχανικά (σαλάτες) και φρούτα που δεν είναι ψημένα ή που δεν έχουν καθαριστεί από τη φλούδα τους ή κρέατα που δεν έχουν ψηθεί καλά. Επίσης τα ψάρια (κυρίως τα μαλάκια), ιδιαίτερα αυτά που καταναλώνονται ωμά ή δεν έχουν ψηθεί καλά, καθώς και τα μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα. Μια πολύ συνηθισμένη επίσης αιτία είναι το μολυσμένο νερό και τα παγάκια.
Συμβουλές για την πρόληψη της διάρροιας του ταξιδιώτη
1. Μην πίνετε και μη βουρτσίζετε τα δόντια σας με νερό που δεν είστε σίγουροι για την καθαριότητα του.
2. Να προτιμάται τα εμφιαλωμένα ποτά, νερό και αναψυκτικά. Εάν είναι ανάγκη, να βράζετε μέχρι κοχλασμού για 5 λεπτά το νερό προτού το πιείτε.
3. Μην βάζετε παγάκια στα ποτά σας. Είναι καλύτερα ναι προμηθεύεστε εμφιαλωμένο νερό, ποτά και αναψυκτικά.
5. Αποφεύγετε όσο μπορείτε τις σαλάτες και τα φρούτα εκτός και εάν αυτά σερβίρονται σε γνωστά επώνυμα εστιατόρια.
6. Να ακολουθείτε αυστηρά τους κανόνες υγιεινής καθόσον αφορά το πλύσιμο των χεριών πριν και μετά το φαγητό και ιδιαίτερα μετά το αποχωρητήριο.
7. Εκτός από τις πιο πάνω προφυλάξεις, όσοι ταξιδεύετε σε χώρες όπου οι συνθήκες υγιεινής είναι χαμηλού επιπέδου, καλό είναι να έχετε μαζί σας φακελάκια με σκόνη ορρού, αντιεμετικά χάπια και αντιβιοτικά (κυρίως κινολόνες, όπως είναι το Σιπροφλοξασίν). ΜΗΝ χρησιμοποιείτε αντιδιαρροϊκά φάρμακα γιατί θα επιδεινώσουν την διάρροια και την γενική σας κατάσταση.
