Τα κρεμμύδια υπάρχουν σε συνταγές στις περισσότερες κουζίνες σε όλο τον κόσμο. Είναι φθηνά, έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής και παράγονται όλο το χρόνο… Πιθανότατα έχουμε κρεμμύδια στο ντουλάπι μας και θα μπορούσαν να βρίσκονται ακόμη και στο φαγητό που τρώμε αυτή τη στιγμή.
Αλλά γνωρίζουμε ότι τα κρεμμύδια μπορεί να κάνουν μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού να αισθάνεται άρρωστο;
Ναι, το κρεμμύδι και τα «συγγενικά» του (φρέσκο κρεμμύδι, ασκαλώνια, ακόμη και σκόρδο) μπορεί να προκαλέσουν ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων, όπως γαστρεντερική δυσφορία, ημικρανίες και, αν και σπάνια, αναφυλακτικό σοκ. Κι όμως τα κρεμμύδια βρίσκονται παντού. Η κατανάλωση στις ΗΠΑ έχει αυξηθεί κατά 70% από το 1982, σύμφωνα με την Εθνική Ένωση Κρεμμυδιών.
Αλλά για μερικούς ανθρώπους, τα κρεμμύδια μπορεί να είναι μέρος καταστροφικής «συνταγής» Για τους ασθενείς με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, τα κρεμμύδια είναι «ένα πράγμα που οι περισσότεροι ασθενείς μας δεν μπορούν να ανεχθούν», δηλώνει η δρ. Τζέιν Μούιρ, αναπληρώτρια καθηγήτρια και επικεφαλής της επιστήμης της μεταφραστικής διατροφής στο Πανεπιστήμιο Μόνα. Τα κρεμμύδια και το σκόρδο έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτάνη, έναν υδατάνθρακα που βρίσκεται σε πολλά φρούτα και λαχανικά που πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν να χωνέψουν καλά και μπορεί να προκαλέσουν φούσκωμα ή διάρροια. Η κλινική του Κλίβελαντ εκτιμά ότι το 10% έως 15% των ενηλίκων στις ΗΠΑ έχουν το προαναφερθέν σύνδρομο, επομένως πολλοί άνθρωποι μπορεί να έχουν προβλήματα με το κρεμμύδι και το σκόρδο.
Μερικοί άνθρωποι μπορεί να έχουν ακόμη και αλλεργική απόκριση στο κρεμμύδι, αλλά αυτό είναι πολύ πιο σπάνιο. Σε ένα μητρώο ασθενών που τηρείται από τον οργανισμό Food Allergy Research and Education, «139 από τα 11.411 άτομα (ή το 1,2%) αυτοαναφέρονται ότι έχουν αλλεργία στο κρεμμύδι», λέει ο δρ. Μπρους Ρόμπερτς, επικεφαλής στρατηγικής έρευνας και υπεύθυνος καινοτομίας στη FARE. Ενώ μπορούμε να μην τα παίρνουμε όλα αυτά τοις μετρητοίς, δεδομένου ότι πρόκειται για υποκειμενικές αναφορές, μια ισπανική μελέτη του 2020 για το σκόρδο και τα κρεμμύδια είχε παρόμοια αποτελέσματα, με το 1,1% των ανθρώπων να αναφέρουν αλλεργία στο κρεμμύδι και το σκόρδο.
…«Το κρεμμύδι και το σκόρδο προκαλούν κοινές [τροφικές δυσανεξίες] που οπωσδήποτε ακούω (να αναφέρονται) από ασθενείς», λέει η δρ. Κάρα Γουάντα, επίκουρη κλινική καθηγήτρια αλλεργίας και ανοσολογίας στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο. Οι άλλες δύο κοινές κατηγορίες τροφικών δυσανεξιών που εντοπίζει τακτικά είναι η δυσανεξία στη λακτόζη και η δυσανεξία στη φρουκτόζη.
Ο δρ. Σάι Νιμαγκάντα, θεράπων ιατρός και κλινικός επίκουρος καθηγητής αλλεργίας και ανοσολογίας στο Πανεπιστήμιο Νορθγουέστερν, υπολόγισε ότι το 1%-5% των ασθενών του έχουν αναφέρει κάποιου είδους ευαισθησία στο κρεμμύδι. Όταν ρωτήθηκε (σχετικά μ′ αυτό), η Γουάντα είπε ότι αυτό το ποσοστό ήταν συγκρίσιμο με την δική της πρακτική εμπειρία. Ωστόσο, ο πραγματικός αριθμός των ατόμων με τροφική δυσανεξία στο κρεμμύδι και το σκόρδο στις ΗΠΑ ή αλλού δεν είναι επί του παρόντος γνωστός λόγω των ζητημάτων (που προκύπτουν) στους ελέγχους, για αυτό και είναι πιθανό να είναι υψηλότερος.
Ωστόσο, τα κρούσματα τροφικής δυσανεξίας, μαζί με τροφικές αλλεργίες, αυξάνονται σύμφωνα με όλους τους γιατρούς που ερωτήθηκαν σε αυτό το άρθρο… Η ισπανική μελέτη που αναφέρθηκε παραπάνω κατέληξε στο συμπέρασμα: «Η αλλεργική υπερευαισθησία στο σκόρδο και τα κρεμμύδια δεν πρέπει να υποτιμάται και, δεδομένης της υψηλής κατανάλωσής τους, θα πρέπει να περιλαμβάνεται στον καταιγισμό προειδοποιήσεων για τροφικές αλλεργίες».
Ποια είναι λοιπόν η διαφορά μεταξύ τροφικής αλλεργίας και τροφικής δυσανεξίας;
Το τελευταίο είναι «μια κατάσταση κατά την οποία το σώμα δεν μπορεί να αφομοιώσει ή να απορροφήσει ορισμένα θρεπτικά συστατικά», εξηγεί ο δρ. Ρουσλάν Μέντζιτοβ, καθηγητής ανοσοβιολογίας στο Πανεπιστήμιο Γιέιλ και επικεφαλής επιστημονικός υπεύθυνος στην Food Allergy Science Initiative. Η προβληματική θρεπτική ουσία στη συνέχεια συσσωρεύεται στο έντερο και αντλεί νερό, γεγονός που προκαλεί φούσκωμα και διάρροια.
Στη συνέχεια, υπάρχουν οι αλλεργίες. Αυτές περιλαμβάνουν το ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο «επιτίθεται» στα επιβλαβή τρόφιμα στο έντερο. Υπάρχουν δύο τύποι, σημειώνει ο Ρόμπερτς: απόκριση με μεσολάβηση IgE (ανοσοσφαιρίνη Ε) και απόκριση με μη μεσολάβηση IgE. Το πρώτο είναι αυτό που οι περισσότεροι πιστεύουν ως αλλεργία. Όταν κάποιος καταπίνει, εισπνέει ή έρχεται σε επαφή με ένα αλλεργιογόνο, ολόκληρο το σώμα αντιδρά, εμπλέκοντας πολλά όργανα όπως το δέρμα μας και το καρδιαγγειακό και αναπνευστικό μας σύστημα. Είναι αρκετά άμεσο και μπορεί να είναι θανατηφόρο.
Οι αποκρίσεις που δεν προκαλούνται από IgE τείνουν να μην είναι τόσο ισχυρές και είναι λιγότερο πιθανό να είναι απειλητικές για τη ζωή…
Σχετικά με το γιατί η τροφική δυσανεξία θα μπορούσε να προκαλέσει ημικρανίες, ο Ρόμπερτς σημειώνει ότι η σύνδεση εντέρου-εγκεφάλου είναι ισχυρή. Υπάρχουν αισθητικοί υποδοχείς στο έντερό μας που θα στείλουν σήματα στον εγκέφαλο ότι «κάτι δεν πάει καλά», εξηγεί.
«Και τότε είναι που δούμε ναυτία, πονοκεφάλους και άλλα πράγματα», συμπληρώνει.
Ανακαλύπτοντας τις αιτίες…
… Επομένως, είναι μια πρόκληση να γνωρίζουμε ακριβώς πόσοι άνθρωποι έχουν δυσανεξία στο κρεμμύδι ή το σκόρδο χωρίς έναν εύκολο τρόπο αξιολόγησης.
Πάνω από όλα, ο Νιμαγκάντα λέει ότι η πρόκληση είναι ότι «υπάρχουν πολλά που δεν καταλαβαίνουμε για τα τρόφιμα». Το φαγητό είναι τόσο περίπλοκο, γεμάτο με πολλά είδη πρωτεϊνών, υδατανθράκων, λιπιδίων και πολλά άλλα. Οι άνθρωποι είναι όλοι διαφορετικοί, συμπεριλαμβανομένου του μικροβιώματος στο στομάχι μας. Για παράδειγμα, σημειώνει ότι, «είχα μερικούς ασθενείς που δεν μπορούν να πιούν κρασί από τη Χιλή, αλλά δεν είχαν πρόβλημα με το ιταλικό κρασί». Και φυσικά, υπάρχει μεγάλο φάσμα αντιδράσεων. Η Γουάντα σημειώνει ότι κάποιος μπορεί να έχει προβλήματα με τη φρουκτάνη στα κρεμμύδια και το σκόρδο ή κάτι άλλο όπως τα θειώδη σε αυτό.
Τα συμπτώματα και οι βαθύτερες αιτίες της τροφικής δυσανεξίας μπορεί επίσης να διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Για παράδειγμα, τα άτομα με τροφική δυσανεξία μπορεί να είναι σε θέση να ανεχθούν μια συγκεκριμένη ποσότητα κρεμμυδιών ή μαγειρεμένα κρεμμύδια. Αλλά όταν (αυτό) το άτομο τρώει πάνω από αυτό το όριο ή τρώει ωμά κρεμμύδια, τότε όλα τα στοιχήματα είναι «εκτός λειτουργίας». Ο Νιμαγκάντα σημειώνει ότι το μαγείρεμα των κρεμμυδιών μπορεί να υποβαθμίσει ορισμένες από τις πρωτεΐνες που προκαλούν προβλήματα στους ανθρώπους. Ωστόσο, είπε ότι το μαγείρεμα του φαγητού μπορεί μερικές φορές να κάνει την αντίδραση ακόμη πιο δυνατή, όπως με τα φιστίκια. (Τα ωμά φιστίκια είναι λιγότερο «ισχυρά» από τα μαγειρεμένα φιστίκια).
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα άτομα με τροφική αλλεργία δεν μπορούν να ανεχθούν οποιαδήποτε ποσότητα του αλλεργιογόνου.
Μπορεί να μην ξέρουμε τι είναι αυτό που πραγματικά προκαλεί στομαχικές διαταραχές ή ημικρανία. Μπορεί να είναι η σάλτσα που βάζουμε στο αγαπημένο μας πιάτο ή ίσως το υλικό που δεν αναφέρεται καν στο μενού του εστιατορίου.
Πώς καταλαβαίνουμε λοιπόν τι μας πειράζει;
Όλοι οι γιατροί συνιστούν να αναζητήσουμε επαγγελματίες γιατρούς εάν υποψιαζόμαστε ότι ένα συγκεκριμένο φαγητό ή τρόφιμα μας ενοχλεί. Ο Νιμαγκάντα συνιστά να κρατάμε ένα ημερολόγιο τροφίμων, ώστε να μπορούμε να συσχετίσουμε τα συμπτώματά μας με τα τρόφιμα που τρώμε και ακόμη και με την ποσότητα του φαγητού μας. Η συνεργασία με έναν γιατρό και μια αξιόπιστη τροφική αλλεργία μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε ποια τροφή είναι προβληματική για το σύστημά μας…
Μακριά από κρεμμύδια
Για πολλούς ανθρώπους, η αποφυγή του προβληματικού φαγητού μπορεί να είναι η καλύτερη πρακτική, αλλά αυτό δεν είναι πάντα δυνατό όταν τρώμε φαγητό που δεν έχουμε μαγειρέψει μόνοι μας. Ο Νιμαγκάντα λέει ότι μπορούμε να συζητήσουμε με τον σεφ σχετικά με το μενού για να αντιμετωπίσουμε τυχόν δυσάρεστες εκπλήξεις. Ή ίσως βρούμε εστιατόρια με τα οποία είχαμε μια καλή εμπειρία. Ας ενημερώσουμε για ο,τιδήποτε τους υπαλλήλους.
Εάν αισθανόμαστε λιγότερο καλά μετά το φαγητό, ίσως είναι καιρός να διερευνήσουμε εάν έχουμε δυσανεξία ή χειρότερα, αλλεργία στα κρεμμύδια ή σε άλλα τρόφιμα. Ο Νιμαγκάντα το συνόψισε καλύτερα: «Ας εκπαιδευτούμε. Ας γνωρίσουμε το σώμα μας, τα συμπτώματά μας και μετά ας αναζητήσουμε θεραπεία. Ας αξιολογηθούμε. Μπορούμε να βρούμε λύσεις. Δεν χρειάζεται να ζούμε με αυτό (το πρόβλημα)».