Μετά από μερικά δύσκολα χρόνια με lockdown και ταξιδιωτικούς περιορισμούς, οι άνθρωποι ξαναβρίσκονται στους αιθέρες σε όλο τον κόσμο, οι οικογένειες επανενώνονται και τα αξιοθέατα μπορεί να τα απολαύσει κανείς δια ζώσης.
Ωστόσο, οι χαρές των αιθέρων και των ταξιδιών μακράς διαρκείας συχνά συνοδεύονται από το τζετ λαγκ, που μπορεί να δυσκολέψει αρχικά να απολαύσουμε διακοπές και να εγκατασταθούμε στο σπίτι μας μόλις επιστρέψουμε.
Τι ακριβώς είναι το τζετ λαγκ
Ο όρος «τζετ λαγκ» περιγράφει τα σωματικά και γνωστικά συμπτώματα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι όταν ταξιδεύουν γρήγορα σε ζώνες διαφορετικών ωρών.
Πριν φύγουμε για ένα ταξίδι, είμαστε συγχρονισμένοι με την τοπική μας ώρα. Μόλις μπούμε σε μια νέα «ζώνη» ώρας, οι ρυθμοί του σώματός μας δεν είναι πλέον ευθυγραμμισμένοι.
Τότε είναι που χτυπά το τζετ λαγκ. Εχουμε υπνηλία όταν θέλουμε να είμαστε ξύπνιοι και το μάτι είναι ορθάνοιχτο όταν θέλουμε να κοιμηθούμε. Πεινάμε στο μέσον της νύχτας μπορεί να νιώθουμε πρήξιμο ή ναυτία αν τρώμε κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Μέχρι το ρολόι του σώματός μας και όλοι οι ρυθμοί που ελέγχει να ευθυγραμμιστούν με τη νέα τοπική ώρα, είμαστε φυσιολογικά και ψυχικά αποδιοργανωμένοι. Δεν είναι μια χαρούμενη ατμόσφαιρα διακοπών!
Το τζετ λαγκ δεν είναι το ίδιο για τον καθένα
Είναι ενδιαφέρον ότι η εμπειρία του τζετ λαγκ ποικίλλει μεταξύ των ανθρώπων. Αυτό συμβαίνει επειδή όλοι ακολουθούμε τον δικό μας εσωτερικό ρυθμό.
Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε φυσικό ημερήσιο κύκλο περίπου 24,2 ωρών. Έτσι, αν ζούσαμε σε μια σπηλιά και δεν βλέπαμε καθόλου φως, ο κύκλος ύπνου/αφύπνισης και οι άλλοι καθημερινοί ρυθμοί μας θα κυλούσαν περίπου στις 24,2 ώρες. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι πρόκειται για μια εξελικτική προσαρμογή που μας επιτρέπει να προσαρμοστούμε σε διαφορετική διάρκεια του φωτός στις ημέρες κατά τη διάρκεια του έτους.
Αλλά μερικοί άνθρωποι μπορεί να έχουν ελαφρώς μεγαλύτερους κύκλους από άλλους, και αυτό μπορεί να παίζει ρόλο στο πώς ένα άτομο βιώνει το τζετ λαγκ.
Η έρευνα δείχνει ότι εάν έχουμε μεγαλύτερο κύκλο, μπορεί να προσαρμοστούμε πιο γρήγορα στο ταξίδι προς τα δυτικά, όπως όταν ταξιδεύουμε από την Αυστραλία προς τη Νότια Αφρική, αλλά δεν γνωρίζουμε εάν ένας μικρότερος κύκλος βοηθάει στην αντίθετη κατεύθυνση.
Γινόμαστε, επίσης, λίγο λιγότερο ανθεκτικοί καθώς μεγαλώνουμε, οπότε οι μεγαλύτεροι από εμάς μπορεί να έχουν χειρότερα συμπτώματα τζετ λαγκ.
Γενικότερα, πολλοί άνθρωποι βρίσκουν τα ταξίδια προς τα δυτικά, όπου «κερδίζεις» χρόνο, λίγο πιο εύκολα.
Η διαδικασία ευθυγράμμισης του ρολογιού του σώματός μας με τη νέα «ζώνη» ώρας μπορεί να ξεκινήσει όσο βρισκόμαστε ακόμα στο αεροπλάνο.
Μερικοί άνθρωποι μπορεί να αναρωτιούνται αν το τζετ λαγκ είναι μόνο στο μυαλό μας. Λοιπόν, κατά κάποιο τρόπο είναι, επειδή αποτελεί μια αναντιστοιχία μεταξύ του εσωτερικού χρόνου του σώματός μας (που καθορίζεται στον εγκέφαλό μας) και της τοπικής μας ώρας. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να ξεφύγουμε από το τζετ λαγκ. Καλύτερα να θεωρείται ως φυσιολογική κατάσταση, παρά ως ψυχολογική.
Ευτυχώς, υπάρχουν μερικοί απλοί τρόποι για να ανακουφιστούμε από τα συμπτώματα του τζετ λαγκ και να βοηθήσουμε το ρολόι του σώματός μας να προσαρμοστεί. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους ελίτ αθλητές που ταξιδεύουν για να αγωνιστούν.
- Αρχικά, ας αποφασίσουμε αν αξίζει να προσπαθήσουμε να προσαρμοστούμε στη νέα εποχή ή όχι. Εάν είναι μόνο ένα σύντομο ταξίδι, ίσως όχι. Εάν διαρκεί περισσότερο από τρεις ημέρες, ας ξεκινήσουμε συνειδητά να κινούμε τους δικούς μας ρυθμούς – όπως όταν κοιμόμαστε, τρώμε, ασκούμαστε και λαμβάνουμε φως του ήλιου – προς τη νέα ζώνη ώρας.
- Αν προσπαθούμε να αλλάξουμε το ρολόι του σώματός μας, είναι καλή ιδέα να ξεκινήσουμε στο αεροπλάνο. Ας ρυθμίσουμε το «ρολόι» μας στη ζώνη ώρας του προορισμού μας, κι ας οργανώσουμε τις δραστηριότητές μας ανάλογα.
- Ας διατηρήσουμε σε χαμηλά επίπεδα την κατανάλωση καφεΐνης και αλκοόλ στο ταξίδι. Αυτό θα είναι καλύτερο για τον ύπνο και την ενυδάτωση και θα μας βοηθήσει να προσαρμόσουμε το ρολόι του σώματός μας στη νέα ζώνη ώρας.
- Όταν προσαρμοζόμαστε σε μια νέα ζώνη ώρας, ας προσπαθήσουμε να κοιμόμαστε κατά τη διάρκεια της τοπικής νυχτερινής ώρας και απλώς να ξεκουραζόμαστε όταν χρειάζεται άλλες ώρες. Οι σύντομοι μεσημεριανοί ύπνοι μπορούν να μας δώσουν ώθηση για να ξεπεράσουμε τις ημερήσιες και βραδινές δραστηριότητες. Ας στοχεύσουμε για περίπου 30 λεπτά κι ας αποφύγουμε τους υπνάκους αργότερα μέσα στην ημέρα καθώς πλησιάζουμε στην πραγματική προγραμματισμένη ώρα ύπνου.
- Η γαστρεντερική δυσφορία είναι σύμπτωμα του τζετ λαγκ. Εάν είμαστε επιρρεπείς ή αντιμετωπίζουμε προβλήματα ενώ ταξιδεύουμε, ας επιμείνουμε σε μικρά γεύματα κι ας τρώμε όταν πεινάμε. Το σώμα μας θα μας πει πότε είναι έτοιμο για φαγητό. Η συμβουλή 3 για την καφεΐνη και το αλκοόλ ισχύει και εδώ.
- Ας βγούμε έξω. Ο ήλιος είναι το «κλειδί» για να προσαρμοστούμε στην νέα ζώνη ώρας. Ανάλογα με την αλλαγή της ζώνης ώρας σας, οι εξωτερικές δραστηριότητες επίσης βοηθούν.