Οι Κύπριοι καταναλωτές έχουν δει την αγοραστική τους δύναμη να μειώνεται κατά περισσότερο από 5% σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν, καθώς ο πληθωρισμός έφτασε στο υψηλότερο ρεκόρ των τελευταίων 13 ετών τους πρώτους μήνες του 2022.
Λες και αυτό δεν ήταν αρκετά κακό, οι καταναλωτές προειδοποιούνται ότι οι τιμές των βασικών αγαθών θα εκτοξευθούν περαιτέρω λόγω του αυξανόμενου κόστους καυσίμων από την κρίση στην Ουκρανία.
Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Καταναλωτών Κύπρου, Μάριος Δρουσιώτης, είπε ότι ο μέσος εργαζόμενος έχει χάσει από 50 έως 100 ευρώ αγοραστική δύναμη λόγω των τιμών των καυσίμων.
Οι τιμές των καυσίμων είναι ο κύριος ένοχος πίσω από τον αυξανόμενο πληθωρισμό, με αύξηση 25%, και ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι κυρώσεις στη Ρωσία θα επιδεινώσουν την κατάσταση.
«Η Ρωσία είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου στον κόσμο, μόλις δεύτερη μετά τις ΗΠΑ και ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς φυσικού αερίου στον κόσμο. Αν αποσυρθούν αυτοί οι πόροι από την αγορά, τότε οι τιμές θα αυξηθούν περαιτέρω»
Είπε ότι θα χρειαστούν μέρες για να κατανοήσουμε τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία στην αγορά ενέργειας.
Το 2020 η Ρωσία παρήγαγε 10,1 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα (BPD) αργού πετρελαίου και συμπυκνώματος φυσικού αερίου.
Η Ρωσία είναι επίσης ο μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου παγκοσμίως, αποστέλλοντας περίπου 196 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως.
Σύμφωνα με στοιχεία, η τιμή της βενζίνης 95 οκτανίων στα μέσα Φεβρουαρίου αυξήθηκε κατά 0,327 ευρώ ανά λίτρο σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Το ντίζελ ανέβηκε κατά 0,33 ευρώ.
«Μόλις σε 40 ημέρες, από την αρχή του χρόνου, η τιμή της βενζίνης 95 οκτανίων έχει αυξηθεί κατά 8 σεντς και του πετρελαίου κίνησης κατά 5 σεντς. Μια αύξηση κατά ένα σεντ κοστίζει περίπου 9 εκατ. ευρώ στους καταναλωτές. Εάν οι τιμές παραμείνουν στα σημερινά επίπεδα, τότε οι καταναλωτές θα πληρώσουν επιπλέον 70 εκατ. ευρώ μέχρι το τέλος του έτους».
Σύμφωνα με την Ένωση Καταναλωτών, τα φρέσκα λαχανικά τον Ιανουάριο αυξήθηκαν κατά 18,71% από πέρυσι, τα λοιπά λαχανικά 12,16%, το αλεύρι και τα άλλα δημητριακά αυξήθηκαν κατά 10,94% και το τσάι αυξήθηκε κατά 8,72%.
Ντόμινο
Ο Δρ Μιχάλης Μιχαήλ, Καθηγητής Διεθνούς Εμπορίου στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, είπε ότι φταίει η αύξηση της τιμής των μετάλλων, των καυσίμων και του κόστους μεταφοράς. Κατά τη διάρκεια του κορωνοϊού, με τη μείωση της ζήτησης για υπηρεσίες, η ζήτηση για εμπορεύματα αυξήθηκε.
«Αυτό σήμαινε αυξημένη πίεση στους παραγωγούς που έπρεπε να εντείνουν την παραγωγή, πράγμα που σήμαινε αύξηση της ζήτησης για πρώτες ύλες και ειδικά μεταλλεύματα»
Είπε ότι η άνοδος της ζήτησης για εμπορεύματα οδήγησε σε αύξηση της ζήτησης για μεταφορές, ενώ το κόστος μεταφοράς αυξήθηκε λόγω γεωπολιτικών εντάσεων. Το κόστος μεταφοράς ενός κοντέινερ στην Κύπρο έχει αυξηθεί από 3.000 ευρώ κατά μέσο όρο πριν από μερικούς μήνες σε 17.000 ευρώ.
«Εν τω μεταξύ, τα λιμάνια σε όλο τον κόσμο βρέθηκαν να μην μπορούν να αντεπεξέλθουν σε αυξημένα φορτία, με σημαντικές καθυστερήσεις να καταγράφονται. Η Κύπρος είναι μια μικρή οικονομία, εξαρτάται από τις εισαγωγές και δεν θα μπορούσε να μην επηρεαστεί. Η αύξηση των καυσίμων, της προσφοράς πρώτων υλών και εμπορευμάτων έχει δει τον πληθωρισμό να αυξάνεται, δημιουργώντας ένα φαινόμενο ντόμινο».
Ο καθηγητής είπε ότι το κόστος κατασκευής έχει αυξηθεί, ενώ τα νοικοκυριά δυσκολεύονται να εφοδιαστούν με βασικά αγαθά καθώς η αγοραστική τους δύναμη μειώνεται. Είπε επίσης ότι οι επιχειρήσεις αυξάνουν τις τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών τους, κάτι που κάποια στιγμή αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε αύξηση των μισθών, προειδοποιώντας για έναν φαύλο κύκλο.
«Η αύξηση των μισθών θα τροφοδοτήσει μόνο περισσότερες πληθωριστικές προσδοκίες, οδηγώντας σε έναν άλλο κύκλο ανόδου του πληθωρισμού και στη συνέχεια σε αύξηση των μισθών».
Οι νομισματικές αρχές, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σκέφτονται να αυξήσουν τα επιτόκια για να ενισχύσουν την οικονομία μειώνοντας τη ρευστότητα στην αγορά.
Υποστηρίζεται ότι ο περιορισμός της ρευστότητας, σε συνδυασμό με την αύξηση της ζήτησης για υπηρεσίες όπως τα ταξίδια με την άρση των περιορισμών για τον COVID, οι τιμές των εμπορευμάτων θα πρέπει να αρχίσουν να σταθεροποιούνται.
«Αυτό θα μειώσει τη ζήτηση για μεταλλεύματα και πρώτες ύλες».
Είπε ότι δεν μπορεί να κάνει πολλά η κυβέρνηση εκτός από την παροχή κοινωνικών παροχών σε ευάλωτες ομάδες για να αποτρέψει την εξάτμιση της ήδη περιορισμένης αγοραστικής τους δύναμης.
Ο Γενικός Γραμματέας του Συνδικαλιστικού Σωματείου ΣΕΚ Ανδρέας Μάτσας δήλωσε ότι η κυβέρνηση πρέπει να προστατεύσει το βιοτικό επίπεδο των Κυπρίων. Πολλοί μισθοί είναι προϊόν συλλογικών συμφωνιών που συνάπτουν τα συνδικάτα με τους εργοδότες. Οι συντεχνίες υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να συνδεθούν πλήρως με το επίδομα κόστους διαβίωσης για να διατηρήσουν την αγοραστική τους δύναμη. Πρότεινε στον υπουργό Οικονομικών να επιβάλει ανώτατο όριο στα βασικά αγαθά –όπως το ψωμί και το γάλα– και τις τιμές των καυσίμων μέχρι να σταθεροποιηθούν οι τιμές.
