Του Δρ. Γεώργιου Μούντη*
«Οι Εταιρείες Εξαγοράς Πιστώσεων (ΕΕΠ) θα πρέπει να έχουν στην διάθεσή τους τα εργαλεία που κατέχουν τα πιστωτικά ιδρύματα, έτσι ώστε να είναι σε θέση να παρέχουν έγκαιρα αποτελεσματικές και βιώσιμες λύσεις αναδιαρθρώσεων στους δανειολήπτες τους ή/και να προβαίνουν σε ανάκτηση υποκείμενων εξασφαλίσεων, κάτω από τις κατάλληλες προϋποθέσεις». Αυτό αναφέρεται στην τελευταία έκθεση Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου. Θα προσθέσω πως θα πρέπει να έχουν και την κατάλληλη διάθεση για να προτείνουν λύσεις αναδιάρθρωσης που θα είναι δίκαιες και δεν θα φέρνουν τους δανειολήπτες αλλά και τους ίδιους σε χειρότερη θέση απ’ ότι ήταν προηγουμένως. Δυστυχώς το τελευταίο διάστημα παρατηρείται το φαινόμενο από ορισμένες εταιρείες που μπήκαν πρόσφατα στη δευτερογενή αγορά μη εξυπηρετούμενων δανείων, να μην λειτουργούν με τον βέλτιστο τρόπο προτείνοντας λύσεις που είναι ιδιαίτερα ετεροβαρείς για τους δανειολήπτες. Το λυπηρό είναι πως δεν πρόκειται για λύσεις που προτείνονται επειδή δεν αναλύθηκαν σωστά τα δεδομένα του δανειολήπτη ή από ανθρώπινο λάθος, αλλά επειδή κάποια άτομα στις συγκεκριμένες εταιρείες θεωρούν πως απώτερος σκοπός τους είναι η δημιουργία του μεγαλύτερου δυνατού κέρδους, αγνοώντας τις συνέπειες στους επηρεαζόμενους δανειολήπτες.
Όπως σημειώνει σε άλλο σημείο η έκθεση της Κεντρικής Τράπεζας, η αντιμετώπιση του προβλήματος των Μη Εξυπηρετούμενων Χορηγήσεων (ΜΕΧ) με μέσα όπως η πώληση δανείων σε ΕΕΠ συνέβαλε στη διόρθωση των ισολογισμών των πιστωτικών ιδρυμάτων. Ωστόσο «αυτά τα δάνεια παραμένουν μέρος του ιδιωτικού χρέους του μη χρηματοοικονομικού τομέα, και συνεπώς, εξακολουθούν να αποτελούν βάρος για την πραγματική οικονομία. Ως εκ τούτου, «η οργανική μείωση των ΜΕΧ και η σωστή αναδιάρθρωση των δανείων έτσι ώστε να καταστούν εξυπηρετούμενα, αποτελούν σημαντική πρόκληση για την οικονομία, τις επιχειρήσεις, τα νοικοκυριά και τον τραπεζικό τομέα». Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του ζητήματος και η σημασία της ορθολογιστικής λειτουργίας αυτών των οργανισμών αρκεί να παραθέσουμε μερικά από τα στοιχεία από την έκθεση της Κεντρικής: οι ΕΕΠ διαχειρίζονταν στο τέλος του 2021 80.192 δάνεια με συνολικό συμβατικό υπόλοιπο 19.2 δισ. ευρώ. Ποσό που σχεδόν αντιστοιχεί στο ετήσιο ΑΕΠ της Κύπρου. Την ίδια ώρα, το ύψος της αξίας των εξασφαλίσεων ανήλθε στο 52%, εκ των οποίων το 32% ήταν η πρώτη κατοικία των δανειοληπτών. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν πόσες χιλιάδες πρώτες κατοικίες κινδυνεύουν με εκποίηση, ειδικά αν οι ΕΕΠ δεν επιδείξουν καλή θέληση, και ενδεχομένως αυτό να δικαιολογεί γιατί πρόσφατα η Βουλή ενέκρινε νέα περίοδο αναστολής των εκποιήσεων.
Πρόσφατα, ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας επέκρινε τις εμπορικές τράπεζες και τις ΕΕ που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα γιατί δεν χρησιμοποιούν επαρκώς το εργαλείο του εξωδικαστικού συμβιβασμού και ζήτησε όπως δείχνουν μεγαλύτερη ευελιξία και προσφέρουν καλύτερες λύσεις στους δανειολήπτες. Στην Κύπρο, η Κεντρική Τράπεζα έχει αναφερθεί πολλές φορές στην ανάγκη για παροχή λύσεων αναδιάρθρωσης, πρωτίστως σε βιώσιμους δανειολήπτες, χωρίς καθυστερήσεις ή πρόσθετες χρεώσεις, και σε συνθήκες πλήρους διαφάνειας και καλής θέλησης. Οι ΕΕΠ δεν πρέπει να ξεχνούν πως πλέον διαδραματίζουν ένα ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην κυπριακή οικονομία αφού είναι πλέον υπεύθυνες για να διαχειριστούν σημαντικό μέρος του μεγαλύτερου βαριδίου που εξακολουθεί να κουβαλά η κυπριακή οικονομία, που δεν είναι άλλο από το ιδιωτικό χρέος νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Όπως εύστοχα σημειώνεται στην Ετήσια Έκθεση του υπουργείου Οικονομικών για το 2021, «το επίπεδο των ΜΕΧ στο σύνολο χορηγήσεων εξακολουθεί να είναι υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, παρά την πρόοδο που επιτελέστηκε, και παραμένει μαζί με τον υπερδανεισμό των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων οι σημαντικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τραπεζικός τομέας, επηρεάζοντας την κεφαλαιοποίηση και την κερδοφορία του αλλά και τις προοπτικές της οικονομίας ευρύτερα». Άρα λοιπόν, θα πρέπει οι ΕΕΠ να αρχίσουν να λειτουργούν με βέλτιστο τρόπο και ειδικά κάποιες που πρόσφατα μπήκαν στην κυπριακή αγορά, γιατί δεν έχουν στόχο μόνο να δημιουργούν κέρδη για τους μετόχους τους αλλά και να συμβάλουν στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας και στη διατήρηση του κοινωνικού ιστού.
