Η συζήτηση που ξεκίνησε με αφορμή τις αυξήσεις στο ΦΠΑ για τις κατοικίες θα πρέπει να γίνει κάτω από την ομπρέλα της στεγαστικής πολιτικής που θέλουμε, μπορούμε και πρέπει να έχουμε, αλλά και πως εντάσσεται στη γενικότερη φορολογική πολιτική του κράτους. Θα πρέπει δηλαδή να δούμε την μεγάλη εικόνα, πριν να καταλήξουμε αν το 5% είναι λίγο και το 19% είναι ασήκωτο (που υπό τις περιστάσεις είναι). Αν δεν μπορούμε να κάνουμε αυτή τη συζήτηση, τότε κινδυνεύουμε να αποκλείσουμε μια ολόκληρη γενιά, από την αγορά κατοικίας.
Όσον αφορά τη συνολικότερη εικόνα της στεγαστικής πολιτικής, η Κύπρος απέτυχε παταγωδώς όπως άλλωστε και σε πολλά άλλα κράτη. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, μόλις τον Ιανουάριο εξέφραζε την ανησυχίες της για δημιουργία φούσκας στα ακίνητα στην ευρωζώνη, παρόμοια με το 2007. Ο πληθωρισμός στις τιμές των ακινήτων, καλπάζει και για χρόνια περνούσε σχετικά απαρατήρητος καθώς δεν λαμβανόταν υπόψη στις μετρήσεις. Ωστόσο, τα εισοδήματα των νοικοκυριών, ειδικά στα επαγγέλματα του μπλε κολλάρου, όχι μόνο δεν αυξανόταν με το ίδιο ρυθμό, αλλά και μειώθηκαν κατά την κατάρρευση της οικονομίας το 2013. Και οι τιμές των ακινήτων κατέρρευσαν τότε, αλλά ανέκαμψαν ταχύτερα από ότι τα εισοδήματα και έχουν επιστρέψει κοντά στα ιστορικά ψηλότερα τους σημεία.
Η αύξηση στις αξίες της γης, των υλικών κατασκευής, η για χρόνια επικέντρωση του κλάδου στην εξωτερική ζήτηση λόγω και των διαβατηρίων, τα αυστηρότερα κριτήρια για καλύτερη ασφάλεια και περιβαλλοντική συμπεριφορά των κτιρίων, είναι μέρος της εξίσωσης γιατί όλο και λιγότερα νοικοκυριά έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν ιδιόκτητη κατοικία. Αν τώρα σε αυτό το συνδυασμό προσθέσουμε και αύξηση στο ΦΠΑ, το μείγμα μπορεί και να «εκπυρσοκροτήσει». Όχι μόνο γιατί οι κατασκευαστές θα μπουν στο πειρασμό να μεταφέρουν το επιπλέον κόστος σε οτιδήποτε κατασκευάζουν, αλλά και γιατί θα αυξηθεί και η ζήτηση για τις κατοικίες κάτω των 140 τετραγωνικών με μικρό συντελεστή ΦΠΑ, άρα και οι τιμές τους. Με άλλα λόγια, είναι πρακτικά αδύνατο η αγορά να κάνει το διαχωρισμό στο κόστος ανά τετραγωνικό με «χειρουργική ακρίβεια» σε μικρές ή μεγάλες κατοικίες. Αν μάλιστα φτάσουμε λόγο κόστους να μειωθεί η ζήτηση, αριθμός από μικρο-εργολάβους, ενδέχεται να βρεθεί εκτός αγοράς, περιορίζοντας ακόμη περισσότερο την προσφορά, τον ανταγωνισμό και να επιφέρει ακόμη μεγαλύτερες αυξήσεις στις τιμές.
Η λογική λέει πως το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται τώρα η χώρα, είναι το κράτος να προσθέσει κόστος στην απόκτηση πρώτης κατοικίας με φορολογίες ή να περιπλέξει την αγορά. Πως το πρόβλημα στη στέγαση δεν πρόκειται να λυθεί μόνο με επιχορηγήσεις ή ελεημοσύνες. Καλό είναι να το κατανοήσουν και στο Υπουργείο Εσωτερικών και να το εξηγήσουν και στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, που ανησυχεί και συγκαλεί όλο και περισσότερες συσκέψεις για το θέμα. Πως αν δεν σπάσουν «αυγά», δηλαδή να επιβάλουν φορολογίες επί των ακινήτων που παραμένουν αδρανή στο κέντρο της πόλης, δεν θα υπάρξει εξομάλυνση του προβλήματος. Πως δεν είναι τα κέρδη από το καζίνο που πρέπει να πάνε για στήριξη της στεγαστικής πολιτικής, αλλά οι φορολογίες από όσους έχουν «συσσωρεύσει» πανάκριβα ακίνητα και τα κρατούν για την πάρτη τους. Θα πρέπει δηλαδή, το κράτος επιτέλους να «κυνηγήσει» όσους αποκρύβουν τον πλούτο τους σε ακίνητα και που επιλέγουν να τα πωλούν με το σταγονόμετρο και σε τιμές πολλαπλάσιες που αυτές που αγόρασαν. Να κάνουμε δηλαδή ότι και στις περισσότερες χώρες της ΕΕ. Ας το δούμε πρώτα αυτό και μετά να μιλάμε για αυξήσεις στο ΦΠΑ για τους νέους αγοραστές.
Τώρα, αν η οδηγία έρχεται γιατί οι Βρυξέλλες μας «πιάσανε στα πράσα» να «βαφτίζουμε» τις επενδύσεις πρώτες κατοικίες και να τις σφραγίζουμε με ευρωπαϊκά διαβατήρια, η εξιλέωση δεν θα έρθει κάνοντας «χαρακίρι» με αυξήσεις στο ΦΠΑ. Πρώτα θα πρέπει να δοθούν εξηγήσεις από όσους είχαν την εποπτεία και δεν ήταν σε θέση να διαχωρίσουν πως άλλο επενδύσεις και άλλο πρώτη κατοικία. Και επειδή μιλάμε και για πολλά λεφτά, δεν πρέπει απλά να ερωτηθούν, θα πρέπει και να ελεγχθούν. Όσο δεν το ξεκαθαρίζουμε αυτό, θα πρέπει να εφευρίσκουμε τρόπους με οριζόντιες φορολογίες να πείσουμε τους εταίρους μας πως δεν «ξεπλένουμε» υποτιθέμενους επενδυτές; Θα πρέπει να δοθούν εξηγήσεις και μάλιστα άμεσα.
