Γράφει ο Χρήστος Χαραλάμπους
Την δυνατότητα της πρόσβασης στο πλούσιο Αρχείο της Έλλης και του Πανίκου Παιονίδη, δύο σημαντικών ανθρώπων της σύγχρονης κυπριακής ιστορίας, του πνεύματος και γενικότερα του πολιτισμού, έχουν πλέον οι ερευνητές αλλά και το ευρύ κοινό. Κι αυτό μετά την σχετική Συμφωνία της Έλλης Παιονίδου και του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, το οποίο ανέλαβε την καταγραφή, ψηφιοποίηση και κατάλληλη αξιοποίηση του πολύτιμου Αρχείου του πολυβραβευμένου ζεύγους, το οποίο στεγάζεται πλέον στην Δημοτική Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη.
Τα επίσημα εγκαίνια του Αρχείου, έγιναν την περασμένη Παρασκευή στην παρουσία δεκάδων εκτιμητών του έργου και της προσφοράς της Έλλης και του Πανίκου Παιονίδη, με κύριο ομιλητή στην εκδήλωση, τον τέως Δήμαρχο Λεμεσού και στενό προσωπικό φίλο του ζεύγους Παιονίδη, Ανδρέα Χρίστου.
«Το Αρχείο Παιονίδη καθίσταται πλέον με τον πιο επίσημο τρόπο, δημόσια περιουσία και αποδίδεται ως αντίδωρο στη γενέθλια πόλη των δύο τιμωμένων και μοιράζεται ως ευχαριστία στους φοιτητές, τους μελετητές, στους ανθρώπους των γραμμάτων, σε όλους όσοι ενστερνίζονται τα ίδια ιδανικά και τις ίδιες αξίες που διαχρονικά διακατείχαν την Έλλη και το Πανίκο…» ανέφερε ο κ. Χρίστου σταχυολογώντας χαρακτηριστικές σελίδες από την 60χρονη πορεία ζωής και δημιουργίας του τιμώμενου ζεύγους.
Πρωτοπόροι διανοούμενοι και κοινωνικοί εργάτες
Τονίζοντας ότι οφείλουμε πολλά στους δύο πνευματικούς ανθρώπους της Λεμεσού που «με το παράδειγμα ζωής, το λογοτεχνικό τους έργο και την πολιτιστικής τους προσφορά βρίσκονταν για πολλές δεκαετίες ανάμεσα στους πρωτοπόρους διανοούμενους και κοινωνικούς εργάτες της πατρίδας μας αλλά και ευρύτερα της προοδευτικής, δημοκρατικής ανθρωπότητας», ο Ανδρέας Χρίστου έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην φιλία που ένωσε τον Μίκη Θεοδωράκη με τον Πανίκο και την Έλλη Παιονίδου από δύσκολα χρόνια της μεταπολεμικής Ελλάδας. Μια φιλία που κτίστηκε και γιγαντώθηκε στην πορεία τόσο αδιάρρηκτα ώστε οι δύο φίλοι να φύγουν από την ζωή την ίδια μέρα (2 Σεπτεμβρίου 2021) στα 96 τους χρόνια.
Στην ομιλία του ο Ανδρέας Χρίστου, επισήμανε με έμφαση το γεγονός ότι «ο Πανίκος και η Έλλη ήταν οι πρώτοι Κύπριοι νέοι διανοούμενοι που με το κύρος και την προσωπικότητα τους άνοιξαν δρόμους και ήρθαν σε επαφή με παράγοντες της τέχνης και της λογοτεχνίας σε πολλές χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής. Προσωπικότητες όπως οι Μίκης Θεοδωράκης, Γιάννης Ρίτσος, Νικηφόρος Βρεττάκος, Κική Δημουλά, Κώστας Γαβράς, Louis Arangon, Zolin Mayer, Yevgeny Yevtushenko, Vasily Aksyonov, Aziz Nesin, Tony Harrison, Terry Frost και βέβαια όλοι σχεδόν οι Κύπριοι δημιουργοί του λόγου, της τέχνης, του θεάτρου, της μουσικής και γενικότερα του πολιτισμού.
Ιδιαίτερη συγκίνηση διακατείχε κατά την τέλεση των εγκαινίων, την Έλλη Παιονίδου η οποία εξέφρασε την μεγάλη χαρά και ικανοποίηση της για την αξιοποίηση του Αρχείου το οποίοαποτελεί σημαντική πηγή πληροφοριών και διατηρεί την ιστορική μνήμη και πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας, αφού μέσα από τις φιλίες και στενές διασυνδέσεις του, το ζεύγος Παιονίδη ενέταξε την Κύπρο στον πολιτιστικό χάρτη της Ευρώπης αλλά και της παγκόσμιας κοινότητας.
Χιλιάδες ιστορικά και πολιτιστικά ντοκουμέντα
Μέσα από χιλιάδες μαυρόασπρες και έγχρωμες φωτογραφίες, χειρόγραφα και άλλα ιστορικά και πολιτιστικά ντοκουμέντα, παρελαύνουν σημαντικές και άγνωστες στον πολύ κόσμο και ιδιαίτερα στους νέους ανθρώπους, πτυχές του τελευταίου μισού αιώνα.
Ειδικότερα, το Αρχείο που καταγράφηκε με την συμπαράσταση και τη βοήθεια των δωρητών και την μεθοδική και επιστημονική δουλειά των ειδικών του ΤΕΠΑΚ, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:
• Το προσωπικό συγγραφικό αρχείο του Πανίκου και της Έλλης Παιονίδου, δημοσιεύσεις, αποκόμματα εφημερίδων, κριτικές, συνεντεύξεις, κείμενα, βιβλία, φωτογραφίες, καθώς και πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό.
• 2.000 περίπου επιστολές από προσωπικότητες της Κύπρου, της Ελλάδας και του εξωτερικού, ανάμεσά τους και κάτοχοι του Βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας.
• 22 λευκώματα με εκατοντάδες αυτόγραφα ανθρώπων των Γραμμάτων και των Τεχνών, Κυπρίων και ξένων, που πέρασαν από τη ζωή του ζεύγους Παιονίδη.
• 22 φωτογραφικά άλμπουμ με επιλογή από 1.300 περίπου φωτογραφίες.
• 4.000 περίπου βιβλία, τα περισσότερα από τα οποία με ιδιόχειρη αφιέρωση των συγγραφών τους.
• Εκατοντάδες διάφορα περιοδικά, καρτ ποστάλ, προσκλήσεις, κατάλογους εκθέσεων, προγράμματα θεάτρου κ.λ.π.
