Γράφει ο Χρήστος Χαραλάμπους
Για μια ακόμα φορά επιβεβαιώνονται οι φόβοι που εξ αρχής είχαν εκφραστεί, ότι η Οργανωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων (ΟΕΔΑ) στο Πεντάκωμο όχι μόνο δεν επιλύει οριστικά το πρόβλημα της διαχείρισης των μεικτών αποβλήτων της πόλης και της επαρχίας Λεμεσού, αλλά γίνεται πρόξενος επιπλέον σοβαρών προβλημάτων. Κι αυτό λόγω των αρκετών κενών που υπάρχουν στην συμφωνία της κυβέρνησης με την ανάδοχο εταιρεία αλλά και τις παρατυπίες και αυθαίρετες ενέργειες που καταγράφονται αφότου ξεκίνησε πριν από πέντε χρόνια να λειτουργεί η μονάδα.
Όλα αυτά τα ζητήματα απασχόλησαν την τελευταία συνεδρία της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος. Μέσα από την έντονη συζήτηση που έγινε, οι βουλευτές εμφανίστηκαν πλήρως απογοητευμένοι, κάνοντας λόγο για αποτυχία του ΟΕΔΑ, ενώ ο Γενικός Ελεγκτής ήταν κατηγορηματικός για τις ευθύνες του κράτους και του αναδόχου για την κατάσταση που επικρατεί.
Επισημαίνοντας την κατ’ επανάληψη μη συμμόρφωση του ανάδοχου με συμβατικές του υποχρεώσεις που αφορούσαν στη διαχείριση του παραγόμενου δευτερογενούς καυσίμου καθώς και την τραγική κατάσταση στην οποία αποδεδειγμένα βρισκόταν για αρκετό χρονικό διάστημα η μονάδα, ο Γενικός Ελεγκτής αναφέρθηκε και σε διαχρονικές αστοχίες εκ μέρους του Υπουργείου Εσωτερικών, Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων και του Τμήματος Περιβάλλοντος, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι το ΤΑΥ έδωσε 3,9εκ. ευρώ στον ανάδοχο χωρίς να διασφαλίσει ότι η μονάδα θα λειτουργήσει σωστά.
Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης, υπέδειξε επίσης ότι το κύτταρο στο Πεντάκωμο, έχει γεμίσει λόγω της αποτυχίας του αναδόχου να ανταποκριθεί στις συμβατικές του υποχρεώσεις, σημειώνοντας ότι το πρόβλημα που υπήρξε στη μονάδα είναι ότι «το κράτος έβαλε την προσφορά του στη λογική του design and build».
Από την πλευρά του ο Διευθυντής της ΟΕΔΑ Πεντακώμου Λοΐζος Αυξεντίου, ανέφερε ότι δημιουργήθηκε λίμνη ομβρίων, αλλά δεν είχε ληφθεί υπ’ όψιν ότι λόγω πολυομβρίας θα κατέβαινε περισσότερο στράγγισμα από τον ΧΥΤΥ, με αποτέλεσμα να γεμίσει η λίμνη. «Θέλαμε να κατασκευάσουμε αντλία στη λίμνη των ομβρίων για να στέλνουμε το υγρό στον ΧΥΤΥ, αλλά η πολυομβρία δύο συνεχόμενων ετών μάς εμπόδισε». Παραδέχτηκε ότι παραμένουν ανοικτά θέματα με τη λειτουργία της μονάδας, υποστηρίζοντας ότι ο ανάδοχος κάνει ότι καλύτερο μπορεί.
Γενική η εκτίμηση ότι το όλο σύστημα απέτυχε
Καταπέλτες ήταν στις εκτιμήσεις και τοποθετήσεις τους οι βουλευτές αφού η γενική άποψη που διατυπώθηκε είναι ότι όλο το σύστημα διαχείρισης και λειτουργίας της ΟΕΔΑ, έχει αποτύχει.
Εκφράζοντας απογοήτευση για Η κατάσταση παρέμεινε αμετάβλητη όλα αυτά τα χρόνια, παρά τις αλλεπάλληλες συνεδρίες της Επιτροπής Περιβάλλοντος που προηγήθηκαν, όπως επισήμανε ο Πρόεδρος της Επιτροπής και Πρόεδρος του Κινήματος Οικολόγων, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, ενώ ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Πρόδρομος Αλαμπρίτης, διερωτήθηκε αν υπάρχει περίπτωση να ξαναζήσουμε την πυρκαγιά που ζήσαμε στο Βασιλικό, υποδεικνύοντας ότι πρέπει να αναληφθεί δράση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος.
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ανδρέας Καυκαλιάς, εκφράζοντας την κατηγορηματική εκτίμηση ότι «η υπόθεση είναι μνημείο ανεπάρκειας και ανικανότητας του κράτους», έθεσε τα εξής ερωτήματα: «Θέλουμε ή δεν θέλουμε τη μονάδα στο Πεντάκωμο; Θα συμβιβαστούμε με το ότι η μονάδα θα συνεχίσει να λειτουργεί χωρίς τις απαιτούμενες άδειες; Το κράτος θα συνεχίσει να παρακολουθεί ως θεατής τη νέα διαδικασία παράδοσης-παραλαβής αποβλήτων; Ο ανάδοχος τηρεί ή δεν τηρεί τη συμφωνία; Αν όχι, τι κάνει το κράτος; Πώς αντιδρούμε σε θέματα περιβάλλοντος και υγείας; Τι γίνεται με τον οδικό χάρτη που είχε υποσχεθεί η Κυβέρνηση; Με τα 3,9 εκ. ευρώ που δόθηκαν στον ανάδοχο, δεν διασφαλίστηκαν τα συμφέροντα του κράτους;»
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρήστος Ορφανίδης, ζήτησε από το Τμήμα Περιβάλλοντος «να πάρει πάνω του το θέμα και να συγκαλέσει επειγόντως σύσκεψη», εκφράζοντας παράλληλα έντονη ανησυχία για τους κατοίκους της περιοχής, λέγοντα χαρακτηριστικά ότι «κανείς δεν μπορεί να αντιληφθεί τι πέρασαν».
Οι κοινότητες μελετούν νομικά μέτρα για να μπει λουκέτο
Τα όσα τέθηκαν ενώπιον της Επιτροπής Περιβάλλοντος όχι μόνο δε καθησύχασαν αλλά ενέτειναν τις ανησυχίες και τους φόβους των κοινοτήτων που επηρεάζονται από την λειτουργία της μονάδας της ΟΕΔΑ.
Ο Κοινοτάρχης Πεντακώμου Πάμπος Χαραλάμπους ανέφερε, μεταξύ άλλων ότι όταν άρχισε η λειτουργία της μονάδας, ξεκίνησαν τα προβλήματα, οι οσμές και η αδυναμία επεξεργασίας των σκουπιδιών, με αποτέλεσμα να γεμίσει το κύτταρο ενώ ο εκπρόσωπος της Συντονιστικής Επιτροπής και των 9 κοινοτήτων της επηρεαζόμενης περιοχής, Λευτέρης Φωκάς μίλησε για υποσχέσεις που δόθηκαν ότι θα γίνονταν μελέτες και θα διορθώνονταν κάποια πράγματα, όμως το ΟΕΔΑ, όπως σημείωσε, εξακολουθεί να λειτουργεί χωρίς περιβαλλοντική άδεια.
Οι κάτοικοι και οι τοπικές Αρχές των επηρεαζόμενων κοινοτήτων δεν ενημερώνονται, όπως αναφέρθηκε από τον κ. Φωκά ο οποίος, επισημαίνοντας ότι αφού και στην τελευταία συνεδρία της Επιτροπής Περιβάλλοντος δεν τέθηκαν χρονοδιαγράμματα για επίλυση των προβλημάτων που υπάρχουν, θα υποβάλει εισήγηση σε όλες τις επηρεαζόμενες κοινότητες, να προχωρήσουν με νομικά μέτρα, ζητώντας ακόμα και διάταγμα από το δικαστήριο για κλείσιμο του ΟΕΔΑ Πεντακώμου.
Εκπρόσωπος της Ομοσπονδίας Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου, υποδεικνύοντας ότι η μονάδα ΟΕΔΑ Πεντακώμου βρίσκεται σε απόσταση 650-950 μέτρων από τις προτεινόμενες θέσεις άλλων τριών εργοστασίων παραγωγής ασφαλτικού σκυροδέματος, τόνισε ότι «το κράτος δεν μπορεί να διαχειριστεί την μονάδα που δημιούργησε ούτε να πείσει τους κατοίκους της περιοχής ότι όλα θα πάνε καλά».
Η Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων κτύπησε πολλές φορές το καμπανάκι
Να σημειωθεί ότι τα σοβαρά προβλήματα δυσλειτουργίας που παρουσιάζει η μονάδα ΟΕΔΑ στο Πεντάκωμο, έχουν καταγραφεί αναλυτικά και επανειλημμένα μέσα από επιστολές που απέστειλε κατά καιρούς η Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου προς τους αρμόδιους κρατικούς και άλλους φορείς.
Ειδικότερα, έχει επισημανθεί, μεταξύ άλλων, ότι:
-Η επεξεργασία των αποβλήτων δεν είναι ικανοποιητική και δεν τηρείται η βέλτιστη διαθέσιμη τεχνική.
-Τα υπολείμματα της επεξεργασίας αποτελούν τον μεγαλύτερο όγκο των αποβλήτων.
-Δεν τηρούνται διαδικασίες χαρακτηρισμού και προαποδοχής αποβλήτων, καθώς και διαδικασίες αποδοχής αποβλήτων.
-Ο φορέας εκμετάλλευσης δεν προχώρησε σε διορθωτικές ενέργειες και δεν κατέστη δυνατή η αδειοδότησή της εγκατάστασης.
-Παράγονται αυξημένες ποσότητες στραγγισμάτων που πρέπει να τύχουν επεξεργασίας και διάθεσης με αυξημένες ανάγκες σε ενέργεια.
-Παράγονται αέρια από τον χώρο ταφής, τα οποία δεν τυγχάνουν επεξεργασίας και χρήσης κατά παράβαση των όρων αδειοδότησης.
-Η λειτουργία της εγκατάστασης δεν συνάδει με το άρθρο 19 της Οδηγίας για τα απόβλητα, αφού αυτά δεν υποβάλλονται σε εργασίες προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση ή άλλες εργασίες ανάκτησης.
-Η εγκατάσταση δεν τυγχάνει ικανοποιητικής συντήρησης του εξοπλισμού και δεν διασφαλίζει την ομαλή λειτουργία του, κατά παράβαση της υποχρέωσης για ετοιμότητα και ανταπόκριση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
-Η μονάδα δεν λειτουργεί σύμφωνα με την περιγραφή του έργου και τους όρους της περιβαλλοντικής έγκρισης.
-Η επεξεργασία αποβλήτων στην εγκατάσταση βρίσκεται σε αντίθεση τόσο με τους στόχους, όσο και με τα μέτρα της Στρατηγικής Διαχείρισης Δημοτικών Αποβλήτων 2022-2028, καθιστώντας την υλοποίηση των στόχων και των μέτρων της εν λόγω αναθεωρημένης στρατηγικής δύσκολη, εάν όχι ανέφικτη
